เรื่องของแชโบล

เรื่องที่จะเล่าสู่กันฟังวันนี้ เป็นเรื่องที่เกิดในประเทศเกาหลีใต้ ดินแดนแห่งคนสวย คนหล่อเพราะหมอและมีด ประเทศที่คนไทยชื่นชมว่าสามารถผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ระดับสูงอย่างซัมซุง กาแล็กซี่ ออกมาขายแข่งกับไอโฟนของค่ายแอปเปิล ผลิตโทรทัศน์อัจฉริยะออกมาขายแข่งกับโซนี่ ผลิตเครื่องซักผ้าและตู้เย็นออกมาขายแข่งกับอีเลคโทรลักซ์และซันโย รวมทั้งผลิตภาพยนตร์ออกมาให้คนดูแข่งกับภาพยนตร์จีนได้อย่างไม่น่าเชื่อ

ความสำเร็จในการพัฒนาประเทศของเกาหลีในภาพรวมคงไม่มีใครได้แย้งว่าเป็นผลดีแก่ประเทศชาติ ทำให้ประเทศกลายเป็นมหาอำนาจทางเศรษฐกิจประเทศหนึ่งในโลก ส่วนปัจจัยแห่งความสำเร็จคงหนีไม่พ้นความรักชาติและความมีวินัยที่ถูกคนชาติอื่นยึดครองและปกครองอย่างโหดร้ายเป็นเวลานานหลายสิบปี ผ่านสงครามกลางเมืองแบ่งแยกประเทศ ทำให้ผู้คนเข้มแข็งและเห็นความจำเป็นที่จะต้องยืนอยู่บนขาของตนเอง

นอกจากนั้น ในระยะหลังมีการเอาจริงเอาจังกับการปราบปรามการทุจริตคอร์รัปชั่นถึงขนาดให้จำคุกอดีตประธานาธิบดีและนายกรัฐมนตรีมาแล้ว จึงทำให้การพัฒนาประเทศก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว

ถ้าฟังแค่นี้ เราคงอดคิดไม่ได้ว่าชาวเกาหลีส่วนใหญ่น่าจะมีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดี เพราะผู้คนมีงานทำ กินดีอยู่ดี แต่จริงๆ แล้วประชากรประมาณ 25.6 ล้านคน หรือประมาณครึ่งหนึ่งของประชากรทั้งประเทศ อาศัยอยู่ในกรุงโซล นครหลวงและเมืองบริวารอย่างแออัด

ในจำนวนคนที่อาศัยอยู่ในเมืองหลวง 25.6 ล้านคนนี้ มีเพียงไม่ถึงครึ่งหนึ่ง คือเพียงประมาณ 44% ของประชากรกลุ่มนี้ เป็นเจ้าของที่พักอาศัยของตัวเอง เพราะรายได้จากเงินเดือนและค่าจ้างไม่เพียงพอที่จะลงทุนซื้อทรัพย์สินอสังหาริมทรัพย์ไว้เป็นที่อยู่อาศัย นักเรียนนักศึกษาต้องเรียนหนัก เรียนพิเศษ ใครเป็นพ่อเป็นแม่ต้องทำงานหนักเพื่อหาเงินมาทุ่มเทส่งลูกให้เรียนในโรงเรียนดีๆ มหาวิทยาลัยดังๆ ค่าครองชีพแพง ต้องกินอยู่อย่างกระเบียดกระเสียร

ก่อนที่จะคุยกันต่อ ขออนุญาตเรียนท่านผู้อ่านก่อนว่า เนื้อหาสาระที่นำมาเขียนวันนี้ เก็บมาจากข้อเขียนของ อาจารย์สมเกียรติ โอสถสภา ใน Facebook SOMKIAT OSOTSAPA ซึ่งผมคิดว่ามีประโยชน์จึงได้นำมาเขียนในคอลัมน์นี้ ถ้าใครชอบเล่น Facebook อย่างสร้างสรรค์ ผมขอแนะนำให้เข้าไปดูหน้าของอาจารย์สมเกียรติ ซึ่งจะมีข้อเขียนดีๆ ให้อ่านให้คิด

อาจารย์สมเกียรติ ให้ข้อมูลว่าการพัฒนาของเกาหลีในรอบ 30 กว่าปีที่ผ่านมา ทำให้เกิดบริษัทครอบครัวขนาดยักษ์ขึ้นมา 10 กลุ่มบริษัทที่เรียกว่า แชโบล และกลุ่มบริษัทเหล่านี้มีส่วนแบ่งรายได้สูงสุด 80% ของรายได้ประชาชาติของประเทศเกาหลีได้ทั้งประเทศ

เมื่อเป็นเช่นนี้ ทรัพยากรทั้งหลายทั้งปวงของประเทศ งบประเทศแผ่นดินส่วนใหญ่จึงถูกดูดไปใช้เพื่อสร้างและขยายธุรกิจของกลุ่มแชโบลต่อไปอย่างต่อเนื่องไม่มีที่สิ้นสุด

ทหารคือหน่วยรักษาความปลอดภัยของบริษัท ข้าราชการของกระทรวง ทบวง กรมต่างๆ คือพนักงานราคาถูกของแชโบลที่กินเงินเดือนจากภาษีของแชโบลในตำแหน่งข้าราชการ

เมื่อรายได้ส่วนใหญ่ของประเทศตกอยู่ในมือคนไม่กี่ครอบครัว ประชาธิปไตยจึงไม่ได้ถูกตัดสินโดยประชาชน แต่ทุกอย่างถูกตัดสินโดยอำนาจเงินของแชโบล

ในเมื่อทุกพรรคการเมืองรับเงินจากแชโบล จึงไม่กล้าพูดถึง ไม่กล้าแตะต้องผลประโยชน์ของแชโบล หากจะพูดถึงต้องมีท่าทีเคารพนบนอบ

แชโบลของเกาหลีได้ขยายเครือข่ายธุรกิจไปทุกวงการรวมกันกว่า 70 ธุรกิจ มีตั้งแต่ห้างสรรพสินค้า ห้างซูเปอร์สโตร์ ร้านทำผม เสื้อผ้า ขายยา ร้านสะดวกซื้อ ตลาดค้าส่งค้าปลีก การขนส่ง ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ โรงพยาบาล

ไม่ต้องพูดถึงธุรกิจหลัก เช่น อิเล็กทอรนิกส์ การก่อสร้าง รถยนต์ เรือ เครื่องจักร โทรทัศน์ อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า ธุรกิจการเงินทุกประเภท โทรคมนาคม เหล็ก พลังงาน อาหาร การบิน นิวเคลียร์และโรงไฟฟ้า อาวุธ และสื่อสารมวลชน ตลอดจนธุรกิจบันเทิงทุกรูปแบบ

อาจารย์สมเกียรติ ได้ทิ้งคำถามในข้อเขียนของท่านไว้เพียงเท่านี้ พร้อมกับแสดงความเป็นห่วงว่า ใน 20 ปี อนาคตของลูกหลานไทยจะเป็นอย่างไร ถ้าการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของไทยเกิดออกไปในแนวนี้ เราจะปล่อยให้คนส่วนใหญ่ของประเทศยากจนท่ามกลางความร่ำรวย และชื่อเสียงของแชโบลเหมือนอย่างในเกาหลีกระนั้นหรือ

ด้วยความเคารพในตัวท่านผู้เขียน ผมเห็นด้วยกับแนวความคิดของท่านเกือบ 100% ยกเว้นแต่ผมเชื่อว่าปรากฏการณ์ที่ท่านเป็นห่วงว่าจะเกิดขึ้นในอีก 20 ปีข้างหน้า คงไม่ต้องรอนานถึงขนาดนั้น เพราะข้อมูลจากสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ระบุว่า ในปี 2553 ไทยมีคนจนอยู่ถึง 5.08 ล้านคน รายได้ต่ำกว่า 1,678 บาทต่อเดือน คิดเป็นประมาณ 7.5% ของประชากรทั้งประเทศ กลุ่มคนรวยที่สุด 10% แรกของประเทศมีรายได้รวมกันมากถึง 38.41% ของรายได้รวมทั้งประเทศ กลุ่มชนชั้นกลางมีรายได้ 15.98% ของรายได้รวม ขณะที่กลุ่มคนจนที่สุดของประเทศ 10% แรก มีรายได้เพียง 1.69% ของรายได้รวม

นอกจากนั้น ราคาอสังหาริมทรัพย์ในตลาดก็แพงขึ้นจนคนกินเงินเดือนส่วนใหญ่ไม่สามารถซื้อหามาเป็นเจ้าของ ยกเว้นคอนโดมิเนียมตลาดล่างขนาดแมวดิ้นตาย ซึ่งยังต้องผ่อนกันจนหน้ามืดเกือบตลอดชีวิตการทำงาน

ผมมีโอกาสเห็นร้านชำเล็กๆ ในหมู่บ้านที่ทำมาค้าขายกันมาตั้งแต่คนรุ่นผม เมื่อย้ายเข้ามาอยู่อาศัยในหมู่บ้านเมื่อ 30 กว่าปีที่แล้ว ค่อยๆ ทยอยตายจากไป เพราะต้านทานแรงของสึนามิร้านสะดวกซื้อของแชโบลไทยไม่ได้

สิ่งต่างๆ เหล่านี้ทำให้เชื่อว่าอีกไม่นานเกิดรอ ธุรกิจขนาดเล็กทั้งหลายคงอยู่ไม่ได้ ประเทศไทยจะยิ่งใหญ่ขึ้น แต่คนไทยไร้โอกาสที่จะเป็นเจ้าของทรัพย์สินและธุรกิจของตนเองเหมือนในอดีต อาชีพเดียวที่เหลือให้ทำนอกจากเป็นข้าราชการก็คือ เป็นลูกจ้างของแชโบลเหมือนคนเกาหลี หรือเหมือนชาวนาและแรงงานที่ทำงานรับใช้ขุนนางในสมัยกลางของยุโรปอย่างไรก็อย่างนั้น

อีกข้อสังเกตหนึ่งของผม คือ ส่งแชโบลของเกาหลีจะเข้ามาครอบงำเศรษฐกิจของประเทศ แต่แชโบลเกาหลีได้ใช้ทรัพยากรส่วนใหญ่ ในการพัฒนาความสามารถในการแข่งขันของประเทศ โดยการลงทุนพัฒนาอุตสาหกรรมหนักและเทคโนโลยี รวมทั้งลงทุนด้านการค้นคว้าวิจัยจนกลายเป็นประเทศที่สามารถแข่งขันกับใครก็ได้ทั่วโลก มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 4 ของโลก ทำให้คนเกาหลีมีรถยนต์ที่ผลิตเองทั้งคันให้ขับ มีโทรทัศน์เกาหลีอัจฉริยะให้นั่งดู มีไอโฟนเกาหลีให้ใช้

เพราะฉะนั้น นอกจากคำถามที่อาจารย์สมเกียรติตั้งไว้ คือ เราจะปล่อยให้เศรษฐกิจของประเทศถูกครอบงำโดยแชโบลหรือกลุ่มบริษัทขนาดใหญ่ของคนไม่กี่ครอบครัว ในขณะที่คนส่วนใหญ่ยังยากจนและขาดโอกาสในการพัฒนาตัวเองแล้ว น่าจะมีคำถามเพิ่มอีกหนึ่งคำถามว่า ขณะนี้ประเทศนี้มีกลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่เหมือนแชโบลของเกาหลี ทำไมคนไทยยังไม่มีรถยนต์ที่ผลิตเองทั้งคันในประเทศขับ และทำไมต้องซื้อโทรทัศน์เกาหลีมาใช้ ในขณะที่โทรทัศน์ไทยที่ผมเคยรู้จักอย่างโทรทัศน์ธานินทร์กลับล้มหายตายจากไปตลาด และทำไมการค้นคว้าวิจัยของไทยจึงล้าหลังกว่าประเทศเพื่อนบ้าน

อย่างน้อยถึงจะถูกแชโบลครอบงำทั้งที ก็ขอให้เป็นแชโบลอย่างเกาหลีหรือแนวเกาหลีได้ไหมครับ อย่าเป็นแชโบลเอาแต่ได้