ปฏิรูปขนส่งสาธารณะ

คณะทำงานบูรณาการระบบขนส่งสาธารณะในเมืองหลักภูมิภาค ที่มี นายจำรูญ ตั้งไพศาลกิจ รองปลัดกระทรวงคมนาคม เป็นประธาน

ได้ถูกตั้งขึ้นเพื่อศึกษารูปแบบการเดินทางของประชาชนในภูมิภาค อาทิ รถยนต์โดยสารประจำทางระหว่างจังหวัด ภายในจังหวัด รถไฟ เครื่องบิน และเรือ เพราะปัจจุบันยังขาดความเชื่อมโยง ไร้การสนับสนุนสิ่งอำนวยความสะดวก

คณะทำงานชุดนี้จึงมีหน้าที่โดยตรงที่จะหาทางบูรณาการระบบขนส่งสาธารณะให้ครบวงจร ประเมินเบื้องต้นแผนงานในระดับจังหวัดใหญ่ของแต่ละภาคน่าจะเห็นภาพได้ในกลางปี ได้แก่ จ.เชียงใหม่ ภูเก็ต ขอนแก่น และสงขลา

ขณะเดียวกัน หน่วยงานในระดับท้องถิ่นก็ได้จัดทำแผนเฉพาะถิ่นขึ้นด้วยอีกส่วนหนึ่ง โดยร่วมกับสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) ซึ่งจะนำไปผสมผสานกับแผนแม่บทขนส่งมวลชนระดับจังหวัดให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

เกณฑ์ในการคัดเลือกจังหวัดนำร่อง ประกอบด้วย 1.เป็นจังหวัดที่มีรูปแบบการเดินทางครบทุกประเภท แต่ยังไม่สามารถเชื่อมโยงการเดินทางร่วมกันได้ 2.เป็นจังหวัดที่เป็นเมืองหลักในภูมิภาค มีแหล่งท่องเที่ยว และ 3.เป็นจังหวัดที่หน่วยงานของท้องถิ่นมีศักยภาพในการดำเนินการด้านกิจการขนส่ง และต้องการพัฒนาการเดินทางของคนในพื้นที่อย่างเป็นระบบ

จากการรวบรวมข้อมูลพบว่า ปัญหาใหญ่ในการให้บริการขนส่งสาธารณะในจังหวัด ได้แก่ คุณภาพและความเพียงพอของรถที่ให้บริการในเมือง เทศบาล ระหว่างอำเภอ ระหว่างจังหวัด ปัญหาการเชื่อมต่อการเดินทางจากสนามบิน สถานีรถไฟ ท่าเรือ ปัญหาจุดรับส่งไม่แน่นอน อัตราค่าโดยสารไม่มีมาตรฐาน บางจังหวัดมีปัญหาเฉพาะ เช่น การใช้ที่ดิน ไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับทางเดินเท้า รถจักรยาน

ดังนั้น การจัดทำแผนแม่บทและศึกษาความเหมาะสมด้านวิศวกรรมเศรษฐกิจ และผลกระทบสิ่งแวดล้อมของ 4 จังหวัดนำร่อง จะแยกเป็น เชียงใหม่ แบ่งเป็น 2 ระยะ

ระยะแรก พัฒนาโครงการเป็นระบบขนส่งมวลชนแบบรถประจำทางด่วนพิเศษ คาดจะดำเนินการภายใน 3-10 ปี เน้นให้บริการในศูนย์กลางเมือง มี 4 สาย คือ A1-สายศาลากลาง-สวนสัตว์กลางคืน A2-ศูนย์ราชการ-สามแยกสันทราย A3- มหาวิทยาลัยเชียงใหม่-บวกครก และ A4 พุทธสถาน-ช้างคลาน-เชียงใหม่แลนด์-ศรีดอนไชย

ระยะที่สอง เป็นส่วนต่อขยาย ใช้เวลา 20 ปี ขยายเส้นทางไปยังเขตอำเภอรอบนอก รองรับการเข้าออกเมือง

ขอนแก่น มีแผนก่อสร้างระบบขนส่งมวลชนด้วยรถประจำทางด่วนพิเศษ 5 สายทาง ได้แก่ สายที่ 1 สายสีชมพู รอบเมือง-สายสังข์ สายที่ 2 สายสีแดง สำราญ-ท่าพระ-สายสีโห สายที่ 3 สายสีน้ำเงิน หนองโคตรหนองใหญ่สายวรุณนาค สายที่ 4 สายสีเหลือง น้ำต้อน-ศิลา-สายพระอินทร์ และสายที่ 5 สายสีเขียว บ้านทุ่ม-บึงเนียม-สายสินไซ

ภูเก็ต ศึกษาความเป็นไปได้ในการก่อสร้างรถไฟฟ้าขนาดเบารอบเกาะภูเก็ต ซึ่งแผนเบื้องต้นสรุปเสร็จแล้ว โดยในระยะสั้นจะดำเนินโครงการระบบขนส่งมวลชนด้วยรถประจำทางด่วนพิเศษ 3 เส้นทางก่อน คือ 1.สนามบินภูเก็ต-ห้าแยกฉลอง 2.ป่าตอง-เมืองภูเก็ต และ 3.สามแยกบางคูห้า-แยกฉลอง

สงขลา จัดทำแผนแม่บทและแบ่งการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนออกเป็น 3 ส่วน คือ 1.แผนแม่บทการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนเมืองหาดใหญ่ กำหนดกรอบพัฒนา 10 ปี มุ่งยกระดับการให้บริการรถโดยสารสาธารณะที่มีอยู่ เริ่มต้น 8 เส้นทาง 1.วงกลมรอบเมืองฝั่งตะวันออก 2.วงกลมรอบเมืองฝั่งตะวันตก 3.คอหงส์-สถานีรถไฟ 4.นิพัทธ์อุทิศ 2-นิพัทธ์อุทิศ 3 5.บ้านพรุ-คลองแห 6.สถานีรถตู้-สนามบิน 7.เกาะหมี-เนินพิชัย และ 8.สถานีรถตู้-นาหม่อม

ส่วนที่ 2 รูปแบบการพัฒนาโครงการศูนย์กลางคมนาคมหาดใหญ่ ระยะสั้น 1-5 ปี เน้นปรับปรุงการเชื่อมต่อระหว่างรถสาธารณะและรถส่วนบุคคลไปสู่สถานีรถไฟหาดใหญ่ ระยะกลางจะพัฒนารองรับการขยายตัวของเมือง โดยพัฒนาระบบขนส่งมวลชนใช้เวลา 10 ปี และระยะยาวอาจควบคุมการเข้าออกของปริมาณรถที่เพิ่มขึ้น โดยให้จอดที่อาคารจอดรถ แล้วเดินทางด้วยระบบขนส่งมวลชนเข้าสู่ตัวเมือง

ส่วนที่ 3 ศึกษาระบบขนส่งมวลชนเชื่อมโยงเมืองหาดใหญ่สงขลา ทั้งรถไฟดีเซลรางและรถบริการส่วนอื่นที่จำเป็น

แผนแม่บททั้งหมด กระทรวงคมนาคมถือว่าเป็นเจ้าภาพใหญ่ โดยมีหน่วยงานระดับท้องถิ่นเป็นกลไกสำคัญในการช่วยขับเคลื่อน แม้ว่าในเรื่องของแผนงานจะคืบหน้าอยู่ในเกณฑ์ดี แต่หากเลือกตั้งใหม่ก็ไม่รู้ว่างานนี้จะมีสะดุดอีกหรือไม่ ยังต้องตามกันต่อไป