"เครื่องบดอาหารสัตว์" นวัตกรรมเด็กไทย

โดย...ชลธิชา ภัทรสิริวรกุล

แม้ว่าเกษตรกรไทยจะสามารถปลูกพืชที่เป็นอาหารสัตว์ได้เอง แต่ยังต้องส่งผลผลิตนั้นไปยังโรงงานบดอาหารสัตว์ก่อนจะนำกลับมาใช้ หรือในบางรายต้องหันไปซื้ออาหารสัตว์สำเร็จรูปที่มีราคาแพง ส่งผลให้ต้นทุนในการเลี้ยงสัตว์ของเกษตรกรสูงขึ้น นักศึกษาคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จึงได้คิดพัฒนา “เครื่องบดอาหารสัตว์ขนาดเล็กต้นแบบ” ใช้ภายในครัวเรือน เพื่อช่วยเกษตรกรลดต้นทุน

วีระพล แซ่หว่าง นักศึกษาปริญญาตรีปีที่ 3 คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ตัวแทนทีมงาน เล่าให้ฟังถึงที่มาว่า เครื่องบดอาหารสัตว์ขนาดเล็กเกิดขึ้นจากการรวมตัวของเยาวชนในโครงการพัฒนาอัจฉริยภาพทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสำหรับเด็กและเยาวชน (JSTP) ที่จัดกิจกรรมลงพื้นที่ศึกษาศูนย์การเรียนรู้ชุมชนสวนแสงประทีป อ.เวียงสา จ.น่าน ทำให้รู้ว่าอาชีพหลักของเกษตรกรที่นี่คือการปลูกข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลัง รวมทั้งเลี้ยงสัตว์

ทว่า ปัญหาของเกษตรกรที่นี่ คือ แม้ในพื้นที่จะมีข้าวโพดที่เป็นวัตถุดิบนำมาใช้ทำอาหารสัตว์ได้อยู่แล้ว แต่ก็ยังต้องส่งเมล็ดข้าวโพดไปยังโรงงานรับบดวัตถุดิบที่อยู่ไกลจากชุมชนเพื่อผลิตเป็นอาหารเลี้ยงสัตว์ ทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเดินทาง รวมทั้งค่าจ้างบดวัตถุดิบในราคาสูง ซึ่งกลายเป็นต้นทุนการผลิตของเกษตรกร

หลังรับรู้ถึงปัญหาของเกษตรกรในพื้นที่แล้ว ทางกลุ่มเกิดแนวคิดในการพัฒนาเครื่องบดอาหารสัตว์ขนาดเล็กขึ้นมาเพื่อให้เป็นต้นแบบของชุมชน โดยมีเป้าหมายว่าตัวเครื่องมีขนาดกะทัดรัด ใช้งานง่าย ราคาถูก และที่สำคัญชาวบ้านต้องสามารถประดิษฐ์ใช้เองได้ในแต่ละครัวเรือน

ทั้งนี้ ได้นำความรู้ที่เรียนด้านการออกแบบเครื่องกลมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบเครื่องจักรกล โดยหลักการทำงานง่ายๆ คือ เมื่อใส่ข้าวโพดหรือวัตถุดิบที่ต้องการบดลงไปในเครื่อง มอเตอร์ไฟฟ้าจะหมุนเพลาและใบมีดให้หมุนไปตีวัตถุดิบให้แตกละเอียดลงไปเรื่อยๆ ส่วนจะให้วัตถุดิบมีความละเอียดมากน้อยแค่ไหนนั้น ขึ้นอยู่กับการเลือกใช้ขนาดของตะแกรงกรองวัตถุด้านล่าง ซึ่งปรับขนาดได้ตามต้องการ เช่น หากเป็นอาหารไก่อาจไม่ต้องละเอียดมาก แต่ถ้าเป็นอาหารหมูต้องละเอียดมากกว่าเพราะหมูไม่สามารถย่อยเมล็ดข้าวโพดที่มีขนาดใหญ่ได้

สำหรับเครื่องบดอาหารสัตว์ขนาดเล็กชิ้นนี้ยังเป็นเครื่องต้นแบบซึ่งอยู่ระหว่างทดลองติดตั้งใช้งานที่ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนสวนแสงประทีป เพื่อให้เกษตรกรได้ทดลองใช้งานว่ามีข้อดีข้อเสียอะไรบ้าง เพื่อรวบรวมข้อมูลทั้งหมดมาปรับปรุงแก้ไขและพัฒนาเครื่องบดอาหารสัตว์ขนาดเล็กให้มีประสิทธิภาพตรงตามความต้องการใช้งานจริงของเกษตรกรก่อนจะนำไปส่งมอบเครื่องต้นแบบและสาธิตให้เกษตรกรได้เรียนรู้ นำไปผลิตใช้เองในแต่ละครัวเรือนต่อไปนอกจากการพัฒนาเครื่องบดอาหารสัตว์ให้มีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่องแล้ว ทางกลุ่มยังมีโจทย์ใหม่ที่ต้องพัฒนาเพิ่มเติมอีกคือ “เครื่องตัดมัน” เพื่อช่วยเพิ่มมูลค่าผลผลิตให้กับเกษตรกร เนื่องจากปกติเกษตรกรจะชั่งหัวมันขายเป็นกิโลกรัม แต่ถ้าเกษตรกรสามารถนำมาหั่นแล้วตากแห้งก็จะทำให้ขายได้ในราคาสูงขึ้น

วีระพล เล่าต่อว่า เดิมก็เกษตรกรบางส่วนที่หั่นมันสำปะหลังแล้วตากแห้งบ้างแล้ว แต่ไม่สามารถควบคุมความหนาบางของแผ่นมันได้ ทำให้เวลาตากแดดแผ่นมันจึงแห้งไม่พร้อมกัน เมื่อนำไปเก็บใส่กระสอบไว้รวมกันก็จะทำให้เกิดเชื้อราทำให้ผลผลิตเสียหายหมด นี่จึงเป็นอีกโจทย์ที่ท้าทายที่ทีมจะต้องหาทางช่วยแก้ปัญหาให้ได้

ถือว่าเป็นการรวมกลุ่มทำกิจกรรมที่ประโยชน์จริงๆ เพราะนอกจากนักศึกษากลุ่มนี้จะสามารถนำความรู้ที่เรียนในตำราแปรรูป พัฒนาและต่อยอดออกมาเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่สามารถสร้างประโยชน์ให้กับเกษตรกรได้จริงแล้ว ความสำเร็จเหล่านี้อาจจะเป็นแรงบันดาลใจให้เยาวชนไทยคิดค้นเทคโนโลยีใหม่ๆออกสู่ตลาดอีกก็ได้