ตอบข้อสงสัย ควรรอวัคซีนสูตรเฉพาะสำหรับ Omicron ไหม

เมื่อเร็วๆ นี้ ทั้ง Pfizer และ Moderna ต่างประกาศว่าเริ่มทดสอบทางคลินิกวัคซีนที่ใช้สำหรับสายพันธุ์โอมิครอนโดยเฉพาะแล้ว โดยฝั่ง Moderna เผยว่าอยู่ระหว่างการทดลองระยะที่ 2

แม้ว่าขณะนี้จะมีคนไทยได้รับวัควีนเข็มกระตุ้นไปส่วนหนึ่งแล้ว แต่ข่าวนี้น่าจะทำให้เกิดคำถามตามมามากมาย เช่น สำหรับคนที่ยังไม่ได้ฉีดเข็ม 3 ควรรอวัคซีนที่ใช้สำหรับโอมิครอนโดยเฉพาะก่อนไหม แล้วถ้าติด Covid-19 ในช่วงที่โอมิครอนระบาดยังต้องฉีดเข็มกระตุ้นไหม แล้วคนที่ฉีดเข็ม 3 ไปแล้วล่ะต้องทำยังไงต่อ

สำนักข่าว CNN พูดคุยประเด็นเหล่านี้กับ ลีน่า เหวิน นักวิเคราะห์ด้านการแพทย์ของ CNN และแพทย์และศาสตราจารย์ด้านนโยบายสุขภาพและการจัดการของวิทยาลัยสาธารณสุขแห่งมหาวิทยาลัยจอร์จวอชิงตัน

CNN: ควรรอจนกว่าจะมีวัคซีนสูตรเฉพาะสำหรับโอมิครอนแล้วค่อยฉีดเข็ม 3 หรือไม่

ลีน่า เหวิน: ไม่ควร คนที่มีสิทธิ์ได้รับเข็มกระตุ้นควรฉีดทันทีด้วย 2 เหตุผลคือ 1.มีหลักฐานยืนยันเพิ่มขึ้นว่าจำเป็นต้องฉีดวัคซีนของ Pfizer หรือ Moderna เข็ม 3 เพื่อคงระดับการป้องกัน Covid-19

โดยสัปดาห์ที่แล้วมีงานวิจัยกลุ่มใหญ่ 3 ชิ้นจากศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคสหรัฐ (CDC) พบว่า วัคซีนเข็มกระตุ้นป้องกันอาการรุนแรงและลดโอกาสการติดเชื้อ

ระหว่างเดือน ธ.ค.-ม.ค.ซึ่งเป็นช่วงที่โอมิครอนเป็นสายพันธุ์หลักที่ระบาด การวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่า การฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นมีประสิทธิภาพ 90% ในการป้องกันการเข้ารักษาในโรงพยาบาล ขณะที่ผู้ที่ยังไม่ได้ฉีดเข็ม 3 และฉีดเข็ม 2 มาแล้ว 6 เดือนประสิทธิภาพลดลงเหลือ 57% การวิจัยอีกชิ้นหนึ่งที่ทำให้ผู้ติดเชื้อสายพันธุ์โอมิครอนกว่า 13,000 คนพบว่า โอกาสที่จะติดเชื้อแบบแสดงอาการในกลุ่มผู้เข้าร่วมการวิจัยที่ฉีดวัคซีน 3 เข็มต่ำกว่าในกลุ่มที่ฉีด 2 เข็มถึง 66%

2.วัคซีนเฉพาะสำหรับโอมิครอนยังอยู่ระหว่างการทดลองทางคลินิกซึ่งจะต้องใช้เวลาหลายเดือนกว่าจะเสร็จ และยังไม่ทราบผลการทดลองว่าวัคซีนเฉพาะสายพันธุ์นี้จะดีกว่าวัคซีนดั้งเดิมหรือไม่ หรือหากสุดท้ายแล้ววัคซีนได้รับการรับรอง ก็ยังต้องรออีกหลายเดือนต่อจากนี้ และเมื่อโอมิครอนยังพุ่งสูงอยู่เช่นนี้ ก็ไม่ควรชะลอการฉีดเข็มกระตุ้น

CNN: หากฉีดเข็มกระตุ้นไปแล้ว หลังจากนี้จะฉีดวัคซีนเฉพาะสำหรับโอมิครอนเป็นเข็มกระตุ้นไม่ได้แล้วใช่ไหม

ลีน่า เหวิน: ไม่ใช่ หนึ่งในกลุ่มที่ Pfizer กำลังศึกษา มีบุคคลที่ได้รับวัคซีนเข็ม 3 มาแล้ว และกำลังได้รับวัคซีนเข็ม 4 ซึ่งเป็นวัคซีนเฉพาะสำหรับโอมิครอน บริษัทจะศึกษาประสิทธิภาพของวัคซีนเข็ม 4 นี้ ซึ่งอาจออกมาว่าไม่จำเป็นต้องฉีดเข็ม 4 เพราะเข็มกระตุ้นก่อนหน้านี้ยังป้องกันได้ดี แต่หากวัคซีนสูตรเฉพาะซึ่งใช้เป็นเข็ม 4 ทำให้การปกป้องเพิ่มขึ้นสูง อาจมีคำแนะนำให้ฉีดเข็ม 4 ในอนาคต

CNN: หากเพิ่งติดเชื้อสายพันธุ์โอมิครอน ควรฉีดวัคซีน (สูตรดั้งเดิม) เข็ม 3 เลยไหม

ลีน่า เหวิน: ผู้คนส่วนใหญ่ไม่ทราบว่าตัวเองติดเชื้อสายพันธุ์ไหน แต่ด้วยความที่โอมิครอนมีสัดส่วนถึง 99% ของผู้ติดเชื้อรายใหม่ หากเพิ่งติดเชื้อเร็วๆ นี้ก็อาจเป็นสายพันธุ์โอมิครอน

คนที่ฉีดวัคซีนแล้วและหายจากการติดเชื้อดูเหมือนจะมีภูมิคุ้มกันสูง แต่ภูมิคุ้มกันจากการหายป่วยนี้ไม่เสถียร บางคนที่ป่วยหนักอาจมีการตอบสนองของภูมิคุ้มกันที่แข็งแกร่งกว่าเมื่อเทียบกับคนที่ไม่แสดงอาการ และเราไม่รู้ว่าภูมิคุ้มกันนี้อยู่ได้นานแค่ไหน

นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมผู้ที่เคยติดเชื้อยังต้องฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้น โดยสามารถฉีดได้ทันทีที่ระยะเวลากักตัวสิ้นสุดลง ตราบใดที่ไม่มีไข้และอาการดีขึ้นแล้ว

CNN: เข็มกระตุ้นอยู่ได้นานแค่ไหน แล้วต้องฉีดบูสเตอร์ครั้งที่ 2 เร็วๆ นี้หรือไม่

ลีน่า เหวิน: เราไม่รู้ ผลการวิจัยของมหาวิทยาลัยเทกซัสซึ่งยังไม่ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิทยาศาสตร์และยังไม่ได้รับการพิจารณาตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ (peer-reviewed) พบว่า แอนติบอดีต่อโอมิครอนยังแข็งแกร่งหลังฉีดเข็มกระตุ้นไปแล้ว 4 เดือน

นอกจากนี้ยังมี T-cells และ B-cells ที่ยังคงแข็งแกร่งไปได้อีกหลายเดือน แต่เรายังไม่รู้ว่าภูมิคุ้มกันจากเข็ม 3 จะลดลงเมื่อใด นี่คือสิ่งที่นักวิจัยจะติดตามอย่างระมัดระวัง ขณะนี้มีหลักฐานชัดเจนว่าจำเป็นต้องฉีดเข็ม 3

CNN: คุณคิดว่าการพัฒนาวัคซีนเฉพาะสำหรับโอมิครอนจะช่วยให้การระบาดจบเร็วขึ้นหรือไม่

ลีน่า เหวิน: ฉันมองโลกในแง่ดีเกี่ยวกับจุดจบของ Covid-19 ไม่ใช่ว่า Covid-19 จะหายไป มันคือสิ่งที่จะอยู่กับเราอย่างแน่นอนในอนาคตอันใกล้ แต่เรามีเครื่องมือมากมายที่จะช่วยให้เราอยู่กับไวรัสโดยไม่ให้มันมีอิทธิพลเหนือชีวิตเรา

การพัฒนาวัคซีนใหม่จะเป็นกุญแจสำคัญในการอยู่ร่วมกับ Covid-19 ฉันหวังว่าจะมีการวิจัยเกี่ยวกับวัคซีนที่ใช้กับโคโรนาไวรัสได้หลากหลายสายพันธุ์เพิ่มขึ้น เพื่อที่หากเกิดการกลายพันธุ์ใหม่ จะได้ไม่เกิดสถานการณ์ที่เราพยายามแก้ปัญหาทีละน้อยหรือเพียงผิวเผินอีก

ฉันคิดว่ามันเป็นสิ่งดีที่บริษัทต่างๆ กำลังพัฒนาวัคซีนเฉพาะสายพันธุ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากวัคซีนเหล่านั้นให้การป้องกันที่ดีกว่าและแข็งแกร่งกว่า และกว่าเราจะรู้ว่ามันได้ผลไหมก็อีกหลายเดือน ดังนั้นจึงไม่ควรชะลอการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นเพื่อรอวัคซีนสูตรเฉพาะนี้

Photo by DANIEL MUNOZ / AFP