เตือนชาวนาระวังโรคหอยคันระบาด พบแล้ว 7 ตำบล ในอ.จะนะ

เมื่อวันที่ 11 พ.ย. 63 ชาวนากว่า 200 คน อ.จะนะ จ.สงขลา ประสบปัญหาดำนาเกิดผดผื่นคัน เป็นตุ่ม ตามแขนขา ตลอดเวลาประมาณเกือบ 2 เดือน ซึ่งเป็นช่วงฤดูกาลทำนาของภาคใต้ โดยอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นไม่มีใครทราบว่า เกิดจากสาเหตุใด และมีการตั้งข้อสังเกตทั้งในส่วนของน้ำเสียจากครัวเรือนและภาคอุตสาหกรรม และเชื้อปรสิตจากหอยในนา

นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลจะนะ จ.สงขลา เปิดเผยว่า ในระยะ 2 เดือนที่ผ่านมามีชาวนาในพื้นที่ 7 ตำบล ของ อ.จะนะ จ.สงขลา มาเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลจะนะ ด้วยอาการเดียวกันคือเป็นผดผื่นคัน ตามร่างกายมากถึง 233 คน โดยเฉพาะที่แขนและขา ซึ่งเป็นส่วนที่สัมผัสกับน้ำในนาโดยตรงและคาดว่า อาจจะมีจำนวนมากกว่านี้ แต่อาการอาจจะไม่ถึงขึ้นรุนแรง หรือรอให้หายไปเอง จึงไม่ได้มาพบแพทย์

“ซึ่งปัญหาที่เกิดขึ้นพบเป็นครั้งแรก และมีผู้ป่วยจำนวนมากในรอบ 20 ปี” นพ.สุภัทร กล่าว และว่าโดยผื่นคันที่เกิดขึ้นนั้น จากการร่วมมือกับสำนักโรคจากการประกอบอาชีพ กระทรวงสาธารณสุข สถาบันโรคผิวหนังภาคใต้ จ.ตรัง คณะแพทย์จากโรงพยาบาลหาดใหญ่ และโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ (ม.อ.) ร่วมกันสอบสวนโรคและหาสาเหตุ ซักถามประวัติ ตรวจร่างกาย ทำแผนที่การระบาด รวมทั้งการนำตัวอย่างน้ำและหอยในนาไปตรวจ โดยผู้ป่วย 4 คน ยินดีให้ทำ skin biopsy หรือผ่าเอาเนื้อผิวหนัง ไปตรวจโดยกล้องจุลทรรศน์ พบว่ามาจากตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในเลือด ที่อยู่ในตัวหอยคัน ซึ่งเป็นหอยขนาดเล็กที่อยู่ในนาข้าว หรืออาจจะเรียกสั้น ๆ ว่า โรคหอยคัน เนื่องจากผลการตรวจผู้ป่วยพบตัวอ่อนพยาธิ 3 คน จากที่ส่งตรวจไป 4 คน และในน้ำที่ส่งตรวจ ก็พบเชื้อพยาธินี้ด้วย ส่วนหอยที่อยู่ในนาข้าวอีก 2 ชนิด คือ หอยเชอรี่ และหอยโข่ง ในตอนนี้ ยังไม่พบตัวอ่อนของพยาธิ

ผอ.รพ.จะนะ กล่าวอีกว่า ส่วนอาการคัน ๆ หรือผื่นเกิดจากตัวอ่อนของพยาธิ ที่ไชเข้าไปสู่ผิวหนังของคนไข้ แต่พยาธินี้เป็นพยาธิใบไม้ในเลือดที่เติบโตได้จำเพาะเฉพาะในสัตว์ (Animal Schistome) ไม่สามารถเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยในคนได้ เมื่อชอนไชเข้าสู่ร่างกายของคน พยาธิก็จะตายหลังจากไชไประยะเวลาหนึ่งที่บริเวณชั้นผิวหนัง และการไชไปตามผิวหนัง ก็กระตุ้นให้เกิดผื่นและอาการคัน ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาการตอบสนองของภูมิคุ้มกันในร่างกาย นพ.สุภัทร กล่าวอีกว่า พบว่า คนไข้ส่วนใหญ่อาการจะดีขึ้นได้เองหลังผ่านไป 1-2 สัปดาห์ และการใช้ยาทากลุ่มสเตียรอยด์ทั่วไป ก็สามารถช่วยให้ผู้ป่วยหายเร็วขึ้น ซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป ที่มีเภสัชกร เป็นผู้ควบคุม

“ขณะนี้ยังไม่สามารถอธิบายได้ว่า อะไรเป็นปัจจัยทำให้เกิดการระบาดของเชื้อพยาธิในครั้งนี้ หรือเพราะว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เอื้อต่อการเติบโตของหอย และเชื้อพยาธิ หรือการไหลหมุนเวียนของน้ำ หรือของเสียจากสารเคมี หรือแม้กระทั่งห่วงโซ่อาหารที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งจะต้องร่วมกันหลายภาคส่วนในการระดมความคิดเห็น และหาแนวทางแก้ปัญหาที่อาจจะส่งผลต่อเนื่องกับชาวนาในระยะยาวได้” นพ.สุภัทร กล่าว