ศาลยุติธรรมจัด "ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์" ลดผลกระทบลูกหนี้-เจ้าหนี้

เมื่อวันที่ 4 พ.ค.63 นายสราวุธ เบญจกุล เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม เปิดเผยถึงการจัด "โครงการ ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์" ซึ่งสำนักงานศาลยุติธรรมนำมาใช้ในศาลทั่วประเทศว่า ปัจจุบันปัญหาหนี้ที่เกิดจากสินเชื่อบุคคล , บัตรเครดิต , กู้ยืม , เช่าทรัพย์และเช่าซื้อ รวมถึงกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ยังคงมีการฟ้องร้องเข้าสู่ชั้นศาลเป็นจำนวนมาก ซึ่งไม่ใช่เพียงลูกหนี้ที่เกิดความเครียดจากการถูกฟ้องร้องดำเนินคดี แต่เจ้าหนี้ก็ได้รับผลกระทบจากการที่ไม่ได้รับการชำระหนี้เช่นกัน ส่งผลกระทบต่อการดำเนินธุรกิจและสภาพเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ

ยิ่งในสถานการณ์ขณะนี้ที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส โควิด-19 ประชาชนหลายคนได้รับผลกระทบจากการที่ธุรกิจบางประเภทต้องปิดกิจการชั่วคราว หรือนำไปสู่การปิดกิจการอย่างถาวร พนักงานหลายคนถูกเลิกจ้าง หรืออาจได้รับเงินเดือนน้อยลง ส่งผลให้รายได้ไม่เพียงพอต่อรายจ่ายในแต่ละเดือน ทำให้ต้องกู้หนี้ยืมสิน ซึ่งอาจก่อให้เกิดข้อพิพาทที่เกิดจากการผิดสัญญาต่างๆ จนนำมาซึ่งการฟ้องร้องต่อศาลมากขึ้น

ดังนั้นเพื่อให้ข้อพิพาทสามารถยุติลงได้ด้วยความพึงพอใจ และยังคงซึ่งความสัมพันธ์อันดีของทั้งสองฝ่าย ศาลยุติธรรมจึงได้นำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทมาใช้ควบคู่กับการพิจารณาพิพากษาคดีของศาล เพื่อเป็นทางเลือกให้แก่ประชาชนในการยุติข้อพิพาท

อย่างไรก็ตามสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ทำให้เป็นอุปสรรคในการเดินทาง สำนักงานศาลยุติธรรม จึงได้นำนวัตกรรม “ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์” มาใช้ในศาลยุติธรรมทั่วประเทศ เพื่อช่วยให้ประชาชนสามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้โดยสะดวก , รวดเร็ว , ประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง , ลดความแออัดในการใช้ห้องประชุม , ลดการเผชิญหน้า และยังทำให้คู่พิพาทสมัครใจและเข้าร่วมการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทมากขึ้น

สำนักงานศาลยุติธรรม ได้กำหนดแผนและวางแนวทางการให้บริการแก่ศาลยุติธรรมทั่วประเทศไปแล้วตั้งแต่เดือน ก.พ.63 ซึ่งปัจจุบันมีศาลที่ได้เริ่มให้บริการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์แล้วจำนวน 117 ศาล และกำลังทยอยเปิดให้บริการ ครบในศาลชั้นต้นทั่วประเทศกว่า 200 แห่ง

ทั้งนี้ ภายหลังจากที่ศาลยุติธรรมทั่วประเทศได้เริ่มใช้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์ ตั้งแต่เดือน ก.พ.- มี.ค.63 ที่ผ่านมา พบว่ามีปริมาณข้อพิพาทคดีผู้บริโภคและคดีแพ่งที่ใช้วิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์แล้ว จำนวน 401 คดี และสามารถไกล่เกลี่ยสำเร็จ 197 คดี คิดเป็นร้อยละ 49.13 โดยทุนทรัพย์ที่ไกล่เกลี่ยสำเร็จ รวมทั้งสิ้น 60,883,616.34 บาท

"สำนักงานศาลยุติธรรม ตั้งเป้าหมายที่จะส่งเสริมให้คู่พิพาทนำคดีเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยออนไลน์เพิ่มขึ้น และมีผลสำเร็จในการดำเนินการไกล่เกลี่ยร้อยละ 80 ของคดีที่เข้าสู่การไกล่เกลี่ยออนไลน์ทั้งหมด"

เลขาธิการสำนักงานยุติธรรม กล่าวย้ำว่า สำหรับคู่พิพาทที่ประสงค์จะให้ศาลดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์นั้น สามารถดำเนินการได้ทั้งในชั้นก่อนฟ้องคดีต่อศาลและระหว่างพิจารณาคดีของศาลชั้นต้น หรือศาลชั้นอุทธรณ์-ฎีกา โดยยื่นคำร้องต่อศาลที่มีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีหรือต่อศาลที่คู่กรณีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล หรือยื่นคำร้องผ่านระบบอีไฟล์ลิ่ง (e-Filing) มาพร้อมกับคำฟ้อง หรือกรณีคดีอยู่ระหว่างพิจารณาให้ยื่นผ่านระบบซีออส CIOS

โดยเมื่อศาลพิจารณารับเป็นคดีไกล่เกลี่ยแล้ว ศาลจะสอบถามความประสงค์ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท รวมทั้งวัน-เวลาที่สะดวก เพื่อกำหนดนัดวันไกล่เกลี่ยข้อพิพาทผ่านทางระบบ QR Code หากคู่พิพาทตอบรับเข้าร่วมการไกล่เกลี่ยแล้ว ศาลจะกำหนดวันนัดไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและแจ้งให้คู่พิพาททั้งสองฝ่ายทราบต่อไป

สำหรับช่องทางการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์นั้น สามารถดำเนินการได้ผ่านทางระบบการประชุมทางจอภาพ (VDO/Web Conference) , แอปพลิเคชัน Line , Chat Room , E-mail , VDO Call หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่นๆ ตามที่คู่พิพาทสะดวก และหากคู่พิพาทสามารถตกลงกันได้ ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก็จะนัดวัน-เวลาที่คู่พิพาทสะดวกเพื่อมาทำบันทึกข้อตกลงที่ศาลต่อไป

เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม ยังกล่าวเพิ่มเติมถึงคดีกู้ยืม ของกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ด้วยว่า แต่ละปีจะมีปริมาณการยื่นฟ้องคดีเป็นจำนวนมากในช่วงเดือน มิ.ย. ซึ่งสำนักงานศาลยุติธรรม ก็มีแผนจะจัด "โครงการร่วมใจไกล่เกลี่ยออนไลน์" ด้วยเช่นกันในช่วงเดือน มิ.ย.- ก.ค.63 เพื่อเปิดโอกาสให้ลูกหนี้ กยศ. ที่ต้องการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง หรือผู้ที่ได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องคดีกองทุน กยศ. ได้เจรจาหาแนวทางแก้ไขหนี้และผ่อนผันการชำระหนี้ รวมทั้งรณรงค์ส่งเสริมให้คู่ความในคดีต่างๆ นำคดีเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยโดยไม่ต้องรอให้เรื่องถึงขั้นตอนการดำเนินคดีทางศาลที่อาจจะใช้เวลาและเสียค่าใช้จ่ายเป็นจำนวนมาก โดยคู่ความที่สนใจสามารถเข้าร่วมโครงการไกล่เกลี่ยออนไลน์ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ทั้งสิ้น