ไทย-กัมพูชาบนเส้นปะทะใหม่ ยุทธการเขย่าความมั่นคงภูมิภาค

ความรุนแรงปะทะที่แปรสนามชายแดนเป็นบททดสอบไทย

ย่านภูผาเหล็ก–พลาญหินแปดก้อนกลายเป็นจุดที่เสียงปืนสะท้อนหนักที่สุดในรอบหลายปี ข้อมูลเชิงลึกของ ศ.ดร.ปณิธาน วัฒนายากร ชี้ว่าความรุนแรงในรอบนี้ “หนักกว่าเดือนกรกฎาคมและอาจเกินปี 2554” นี่ไม่ใช่เพียงเหตุปะทะ แต่คือสนามทดสอบยุทธการของกองทัพไทยทั้งหมด ตั้งแต่ระบบเตือนภัย ความพร้อมกำลังพล จนถึงยุทธวิธีสมัยใหม่ที่ต้องรับมือแบบทันทีทันใด ขณะที่ทุกตารางนิ้วบนสันเขามีราคาทางยุทธศาสตร์สูงกว่าที่สาธารณชนอาจมองเห็น

จุดยุทธศาสตร์อย่างเนิน 350 ตาควาย ช่องอานม้า และช่องบก ถูกนิยามว่าเป็น “พิกัดชี้ชะตา” เพราะเป็นฐานควบคุมพื้นที่โดยรอบและทางขึ้นสู่โบราณสถานสำคัญ การยึดคืนพื้นที่เหล่านี้ไม่ใช่เรื่องเชิงสัญลักษณ์ แต่คือการปิดช่องโหว่ของเขตแดน ลดความเสี่ยงการปะทุซ้ำ และสร้างเงื่อนไขต่อรองทางการทูต กองทัพไทยบางส่วนยอมรับตรงไปตรงมาว่า “สถานการณ์หนักใจ” แต่ภารกิจยังต้องเดินหน้าแม้ความเสี่ยงสูงขึ้นทุกขณะ

การปะทะที่ยืดเยื้อบีบให้ไทยต้องเร่งปรับยุทธศาสตร์ใช้กำลังแบบผสมผสาน ตั้งแต่กำลังภาคพื้นดิน ปืนใหญ่ ไปจนถึงอากาศยานสมรรถนะสูง การตัดสินใจเชิงยุทธการต้องคำนึงทั้งการรักษาชีวิตกำลังพล ความแม่นยำในการยึดคืนพื้นที่ และความเสี่ยงด้านภาพลักษณ์ระหว่างประเทศ ทุกการขยับบนสนามรบ จึงถูกเชื่อมโยงเข้ากับการคำนวณทางการเมืองและความมั่นคงระดับชาติอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ภาวะผู้นำยามวิกฤตและสงครามข้อมูลที่เปลี่ยนสมการรบ

ขณะที่กำลังพลเผชิญแรงยิงจากแนวรบ เส้นทางข้อมูลข่าวสารก็กลายเป็นแนวรบคู่ขนานที่สำคัญไม่แพ้กัน การโพสต์ภาษาอังกฤษของนายกรัฐมนตรีว่า “Thailand Direction Status no sis fire” กลายเป็นจุดสนใจทันที เพราะในทางยุทธศาสตร์ ศ.ดร.ปณิธานมองว่านี่คือ “การสื่อสารยามวิกฤตที่ชี้ท่าทีรัฐอย่างเป็นทางการ” และสะท้อนการประกาศจุดยืนว่าไทยยังไม่ยอมถอยจากภารกิจด้านความมั่นคง ไม่ว่าจะต่อคู่ขัดแย้งหรือเวทีนานาชาติ

ภาวะผู้นำด้านการสื่อสารในช่วงนี้มีความหมายมากกว่าการอัปเดตสถานการณ์ มันคือการส่งสัญญาณข้ามพรมแดนไปยังผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย ตั้งแต่รัฐบาลกัมพูชา ผู้นำฮุนเซน องค์กรระหว่างประเทศ จนถึงมหาอำนาจที่ติดตามสถานการณ์ วิกฤตลักษณะนี้ต้องการ “เสียงเดียวชัดเจน” ของผู้บริหารสูงสุด เพื่อกำหนดกรอบการตีความ ลดแรงบิดเบือน และเพิ่มความน่าเชื่อถือว่าไทยกำลังรักษากติกานานาชาติแต่ก็พร้อมตอบโต้เพื่อปกป้องชีวิตประชาชน

การสื่อสารจึงถูกจัดวางบนโต๊ะเดียวกับยุทธศาสตร์ทางทหาร เพราะผลของมันสามารถส่งแรงสะเทือนระดับเดียวกับการตัดสินใจเชิงยุทธการ ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่าไทยต้องสื่อสารทั้งสามมิติพร้อมกัน ต่อประชาชนในประเทศ ต่อสังคมโลก และต่อคู่ขัดแย้ง เพื่อไม่ให้เกิดสุญญากาศข้อมูลที่ฝ่ายตรงข้ามสามารถช่วงชิงนำไปใช้สร้างข้อกล่าวหาหรือภาพลบต่อการปฏิบัติการของไทยได้

สหรัฐฯจับตาไทย–กัมพูชาในฐานะความขัดแย้งอันดับหนึ่ง

ความขัดแย้งไทย–กัมพูชาไม่ได้จำกัดอยู่ที่แนวสันเขาอีกต่อไป เมื่อสหรัฐฯ ระบุชื่อสถานการณ์นี้ไว้ใน National Security Strategy ฉบับล่าสุด และจัดให้เป็น “หนึ่งในแปดความขัดแย้งสำคัญของโลก” แถมอยู่ในลำดับที่ 1 เหนือกว่าความตึงเครียดอิสราเอล–อิหร่านหรือกาซา การถูกจับตาเช่นนี้สะท้อนว่าเหตุปะทะอาจกลายเป็นชนวนที่ส่งผลต่อเสถียรภาพภูมิภาค และความสมดุลอำนาจในอินโด–แปซิฟิกที่สหรัฐฯ ให้ความสำคัญมากที่สุด

ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้สหรัฐฯ เข้ามามีบทบาท คือการใช้อาวุธสมรรถนะสูงซึ่งอยู่ในโครงสร้างความร่วมมือด้านความมั่นคงระหว่างไทย–สหรัฐฯ ตามธรรมชาติ เมื่อไทยจำเป็นต้องใช้เครื่องบินรบหรือระบบยุทโธปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับสหรัฐฯ การประสานงาน การแจ้งเตือน และการขออนุญาตระดับยุทธศาสตร์จึงเป็นสิ่งที่ต้องเกิดควบคู่ การรับรู้ของสหรัฐฯ ต่อสถานการณ์จึงไม่ใช่เพียง “ข้อมูล” แต่มีผลต่อการกำหนดเพดานปฏิบัติการของไทยในบางมิติด้วย

ในอีกด้านหนึ่ง การที่กัมพูชาปรับตัวเข้าสู่สงครามอสมมาตร ใช้โดรนราคาต่ำ ปราสาทเป็นฐานยิง และอาวุธแบบกระจายตัว กลายเป็นแรงกดดันให้ไทยต้องยกระดับยุทธศาสตร์ตอบโต้โดยไม่กระทบภาพลักษณ์ต่อมรดกโลก การทำสงครามใกล้พื้นที่วัฒนธรรมยิ่งดึงความสนใจของโลก และเพิ่มความจำเป็นที่ไทยต้องชี้แจงต่อผู้สังเกตการณ์นานาชาติ เพื่อรักษาความชอบธรรมของการปฏิบัติการและผลประโยชน์ทางความมั่นคงในพื้นที่ชายแดน

ที่มา : รายการข่าวค้นคนข่าว (คลิ๊กชม)
เรียบเรียง : อมรเดช ชูสุวรรณ บรรณาธิการข่าวการเมือง