พิษโควิด-19 กระทบศาลยุติธรรม เลื่อนคดีมากสุดในประวัติศาสตร์
"เลขาฯ ศาลยุติธรรม" เผย พิษโควิดระบาด ส่งผลศาลชั้นต้นทั่วประเทศ เลื่อนพิจารณาคดีมากสุดในประวัติศาสตร์ 1.6 แสนคดี เล็งจัด "โครงการเปิดศาลนอกเวลาราชการ" เดือน มิ.ย.เร่งระบายคดี ใช้ IT ช่วยคู่ความลดผลกระทบให้ความเป็นธรรมด้วยความรวดเร็ว
เมื่อวันที่ 8 พ.ค.63 นายสราวุธ เบญจกุล เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม เปิดเผยว่า หลังจากที่คณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม (ก.บ.ศ.) ซึ่งนายไสลเกษ วัฒนพันธุ์ ประธานศาลฎีกา เป็นประธานฯ ได้ออกประกาศ ก.บ.ศ.เรื่องการบริหารจัดการคดีภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส COVID-19 ให้ศาลชั้นต้นทุกศาล เลื่อนนัดพิจารณาคดีจัดการพิเศษทุกคดี ที่นัดไว้ในระหว่างวันที่ 24 มี.ค.63 - 31 พ.ค.63 โดยให้กำหนดวันนัดใหม่ในเวลาที่เหมาะสมได้นั้น
จากรายงานสถิติข้อมูลจำนวนคดีที่เลื่อนนัดพิจารณาของศาลชั้นต้นทั่วประเทศ พบว่า
1.วันที่ 24-31 มี.ค.63 มีคดีแพ่ง เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 2,494 คดี , คดีผู้บริโภค เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 8,257 คดี , คดีสิ่งแวดล้อม เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 1 คดี , คดีอาญา เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 2,204 คดี , คดีทรัพย์สินฯ เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 26 คดี , คดีแรงงาน เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 521 คดี , คดีภาษี เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 11 คดี
2.วันที่ 1-30 เม.ย.63 มีคดีแพ่ง เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 20,459 คดี , คดีผู้บริโภค เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 52,825 คดี , คดีสิ่งแวดล้อม เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 32 คดี , คดีอาญา เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 15,403 คดี , คดีทรัพย์สินฯ เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 88 คดี , คดีแรงงาน เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 1,104 คดี , คดีภาษี เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 25 คดี , คดีล้มละลาย เลื่อนนัดพิจาจรณาคดีจำนวน 409 คดี
3.วันที่ 1-31 พ.ค.63 มีคดีแพ่ง เลื่อนนัดพิจารณาคดี จำนวน 12,721 คดี , คดีผู้บริโภค เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 36,229 คดี , คดีสิ่งแวดล้อม เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 65 คดี , คดีอาญา เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 9,434 คดี , คดีทรัพย์สินฯ เลื่อนนัดพิจารณาคดี จำนวน 92 คดี , คดีแรงงาน เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 736 คดี , คดีภาษี เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 26 คดี , คดีล้มละลาย เลื่อนนัดพิจารณาคดีจำนวน 458 คดี
รวมคดีที่เลื่อนนัดพิจารณาของศาลชั้นต้นทั่วประเทศ ระหว่างวันที่ 24 มี.ค.63 - 31 พ.ค.63 จำนวน 163,620 คดี โดยคดีจัดการพิเศษ , คดีสามัญและคดีสามัญพิเศษ ที่เคยมีนัดสืบพยานเดิมในช่วงวันที่ 24 มี.ค.- 30 พ.ค.63 ที่ ก.บ.ศ.มีมติให้เลื่อนนัดได้ เพื่อสอดรับกับมาตรการของรัฐบาลต้องการลดความเสี่ยงต่อโรคติดต่อหลังจากเกิดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 นั้น ก็ให้ไปกำหนดวันนัดสืบพยานใหม่ในเดือน มิ.ย. และเดือน ก.ค.63
ส่วนคดีที่รับฟ้องใหม่ ในเดือน มี.ค.- พ.ค.63 ให้กำหนดวันนัดพิจารณาคดีตั้งแต่ เดือน ส.ค.- ก.ย.63 เป็นต้นไป
ทั้งนี้ นายสราวุธ เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม กล่าวอีกว่า ศาลก็ได้คำนึงถึงประชาชน และผู้มีอรรถคดีเป็นหลักไม่ให้ได้รับความเดือดร้อน จึงได้กำหนดข้อยกเว้นบางคดีที่ไม่เลื่อนด้วย เช่น คดีอาญาที่จำเลยต้องขัง คดีแพ่งบางประเภท และคดีอื่นๆ ที่เจ้าของสำนวนและองค์คณะพิจารณาเห็นว่าสามารถดำเนินกระบวนพิจารณาไปได้โดยไม่มีผลกระทบต่อความปลอดภัยของผู้เกี่ยวข้อง และหากเลื่อนคดีไปอาจทำให้คู่ความทั้งสองฝ่ายหรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้รับความเสียหาย โดยส่วนนี้ก็จะคำนึงถึงความยินยอมของคู่ความ
นอกจากนี้ ศาลยังได้มีการกำหนดแนวทางในการบริหารจัดการคดีด้วยโดยอาจใช้ดุลพินิจกำหนดให้มีการ "ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท" หรือนำนวัตกรรมเกี่ยวกับ "การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์" มาดำเนินการช่วยให้คดีเสร็จไป เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการคดีและการอำนวยความยุติธรรมให้ประชาชนสามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้โดยสะดวก รวดเร็ว ประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง ซึ่งสอดรับกับนโยบายของประธานศาลฎีกาในการนำเทคโนโลยีมาใช้อำนวยความยุติธรรม
ขณะเดียวกัน ต่อไปศาลอาจกำหนดให้มีการพิจารณาคดีเพิ่มเติม ในช่วงนอกเวลาราชการ และวันหยุดราชการเพิ่มเติม ตั้งแต่เดือน มิ.ย.63 โดยจะจัดทำเป็น "โครงการเปิดทำการศาลนอกเวลาราชการ" เพื่อเร่งรัดการพิจารณาพิพากษาคดีที่เลื่อนมาดังกล่าวให้แล้วเสร็จ
"การเลื่อนคดีจัดการพิเศษ , คดีสามัญ , คดีสามัญพิเศษที่นัดสืบพยานเดิมออกไป ครั้งนี้ จำนวนกว่า 163,620 คดีเป็นการเลื่อนคดีที่มีจำนวนที่มาก และต้องเลื่อนเป็นระยะเวลายาวนานสุดในประวัติศาสตร์ก็ว่าได้ แต่ถึงอย่างไรก็ตามศาลยุติธรรม จะไม่หยุดยั้งที่จะนำนวัตกรรมใหม่ๆ เข้ามาในการอำนวยความสะดวกกับประชาชน ให้เข้าถึงกระบวนการยุติธรรม เพื่อลดผลกระทบต่อประชาชน-คู่ความ-ผู้มีอรรถคดี"