เฉียดตาย

โดย...ถาวร หลีกภัย

ใครจะนึกว่าน้ำป่าบนภูเขาเวลาจะมาเพียงเสี้ยวนาทีน้ำทะลักอย่างกับเขื่อนแตก          

ฤทธิ์ของน้ำป่า ผมได้เผชิญมาแล้ว

คุณสงบ แก้วไพฑูรย์ (หรือว่าอาจารย์สงบ ในตอนที่แล้ว) เป็นหัวหน้ากองเศรษฐธรณีวิทยา กองทรัพยากรธรณี ขณะที่ผมยังรับราชการอยู่ในปี 2509 ได้มอบหมายให้ผมไปศึกษาแหล่งดินขาวที่เหมืองแห่งหนึ่งบนเขาหาดส้มแป้น จ.ระนอง ซ้ำก่อนไปยังได้กรุณาแนะนำให้ผมยืมหนังสือเรื่องการเกิดแร่ดีบุก-ดินขาวแบบหาดส้มแป้น ฉบับภาษาอังกฤษที่ ดร.โพยม อรัญยกานนท์ ทำงานวิจัย จนได้รับปริญญาเอกจากประเทศอังกฤษติดมือไปด้วย อาจารย์โพยมนับว่าเป็นนักธรณีวิทยาคนแรกที่ได้ปริญญาเอก

จึงทำให้ข้อมูลที่ผมได้รับมาเพียบพร้อมไปด้วยทั้งจากหลักวิชาการและจากประสบการณ์ในภาคสนาม การศึกษาแหล่งดินขาวที่หาดส้มแป้นในครั้งนั้นจึงนับว่าเป็นประโยชน์มากต่อพวกชาวเหมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคุณสุวรรณ โลหวิตตะ นายเหมืองหัวก้าวหน้าที่ยอมรับงานวิชาการและมีความเข้าใจดี เรื่องการเกิดดินขาวจากกระบวนการแปรเปลี่ยนหินแกรนิตโดยไอและก๊าซร้อนที่เรียกว่า pneumatolysis

การไปทำงานที่เหมืองคุณสุวรรณนั้น ผมนอกจากจะมีผู้ช่วยสำรวจแล้วยังได้คุณธงชัย พึ่งรัศมี นักธรณีวิทยาจากกองเศรษฐธรณีวิทยามาช่วยงานอีกแรงด้วย แล้วก็ยังมีคนขับรถแลนด์โรเวอร์อีกคนหนึ่งซึ่งเป็นผู้พาเราไป วันนั้นฝนตกพรำๆ ทั้งวันผมจำได้ เราสวมผ้าพลาสติกคลุมตัวแบบชาวบ้านทั่วไปเพื่อไม่ให้เปียกปอน เราเดินทางจากที่พักในตัว จ.ระนอง ขึ้นเขาหาดส้มแป้น ผ่านลำห้วยบนเขาเข้าถึงเหมืองคุณสุวรรณ และทำงานกันอยู่ทั้งวันจนกระทั่งบ่าย 4 โมง ถึงได้เดินทางกลับที่พักตัวจังหวัด

ขาไปน้ำในลำห้วยบนเขาหาดส้มแป้นที่เราข้ามยังเป็นเพียงห้วยเล็กมีน้ำใสตื้นระดับไม่เกินครึ่งล้อรถแลนด์โรเวอร์ที่เราใช้เป็นพาหนะเดินทางต่างจากตอนขากลับ ตอนนี้ระดับน้ำได้สูงขึ้นมาท่วมมิดล้อรถแล้วแต่ยังไม่ถึงเครื่องยนต์ เราต้องรีบข้ามลำห้วยกลับไปให้ได้

กว้านที่ติดอยู่หน้ารถ ภาพ : weekendhobby.com

ระดับน้ำลึกขนาดนี้ ถ้าที่พื้นลำห้วยแข็งก็ไม่มีปัญหา แต่เมื่อรถลงไปก็รู้ได้ทันทีว่าท้องน้ำขณะนั้นมีแต่เม็ดทรายหยาบ ไม่สามารถที่จะบังคับรถให้เคลื่อนไปในทิศที่ต้องการได้ ประกอบกับระดับน้ำที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และแรงจนรถเริ่มเสียหลัก และท้ายรถเริ่มปัดไปตามน้ำ เราทุกคนยกเว้นคนขับรถได้ออกจากรถลงมาช่วยแรงกัน โดยผมกับผู้ช่วยสำรวจรีบไปที่กว้าน (Winch) ที่ติดอยู่ที่หน้ารถใกล้กับกันชน เมื่อคลายล็อกของกว้านแล้วจึงช่วยกันดึงลวดสลิงออกจากกว้าน โดยที่ผู้ช่วยสำรวจลากลวดสลิงที่ตรงปลายมีตะขอเหล็กตัวใหญ่ แบกลากสลิงไปเพื่อหาที่เกาะที่อีกฝั่งหนึ่งของลำห้วย ส่วนผมหลังจากที่เสร็จทางนี้แล้ว ได้เดินลุยน้ำตรงไปเพื่อจะช่วยคุณธงชัยที่อยู่ท้ายรถ ผมเดินอ้อมรถไปทางต้นน้ำโดยที่หารู้ไม่ว่าเป็นบริเวณท้องลำห้วยที่น้ำลึกที่สุด อีกทั้งพื้นทรายที่เท้าเหยียบยังไหลลื่นตามความแรงของกระแสน้ำเชี่ยว จึงทำให้ผมเสียหลักล้มลงและลื่นไถลจมน้ำเข้าไปอยู่ใต้ท้องรถ แต่โชคดีที่ว่าคุณธงชัยได้เห็นเหตุการณ์โดยตลอด จึงได้ถลันเข้าไปช่วยดึงตัวผมออกมาจากใต้ท้องรถได้ทันเวลา

ในอดีตคุณธงชัยเป็นนักโปโลน้ำของคณะวิทยาศาสตร์ และของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

และครั้งหนึ่งเคยติดทีมชาติไทยได้แข่งกับทีมสิงคโปร์ด้วย คุณธงชัยมีร่างกายแข็งแรง และรู้วิธีทรงตัวในน้ำได้ดีเยี่ยม เมื่อเห็นผมอยู่ในลักษณะที่จะเอาตัวไม่รอดก็ได้ถลันเข้าไปช่วยเอาตัวผมจากใต้ท้องรถใต้น้ำออกมาได้อย่างทุลักทุเลในวันนั้น ก่อนที่ช่วงเวลาอันแสนฉุกละหุกจะผ่านไป ผู้ช่วยสำรวจสามารถคล้องปลายลวดสลิงที่มีตะขอไว้รอบโคนต้นไม้ต้นหนึ่งจนได้ในที่สุด พร้อมกับที่นาทีวิกฤตแห่งความเป็นความตายได้ผ่านไป เมื่อสายสลิงตึงคนขับรถก็กดปุ่มคันบังคับ ให้กว้านทำงานหมุนเกิดแรงฉุดให้ล้อรถแลนด์โรเวอร์ได้เคลื่อนตัวบนพื้นทรายเข้าหาต้นไม้อย่างช้าๆ จนล้อรถพ้นท้องห้วย และเรารู้สึกปลอดภัย

แต่สำหรับผมแล้ว เหมือนตายแล้วเกิดใหม่

ดังนั้น เมื่อเพื่อนเก่านัดพบกันในอีกกว่า 40 ปีต่อมา เมื่อวันที่ 25 เม.ย. 2552 ที่ภัตตาคารจันทร์เพ็ญ คุณธงชัยกับผมจึงได้เล่าเรื่องนี้อีกครั้งให้เพื่อนคนอื่นฟัง พร้อมกับคำตบท้ายเตือนกับพวกเพื่อนว่า “ถ้าฝนตกหนักทั้งวัน ให้ระวังน้ำป่าในห้วยบนภูเขา คุณอาจจะเจอกับภัยธรรมชาติที่คาดไม่ถึง” พึงระวังไว้เป็นดี