ศาลอาญาเปิดแผนกคดีพิเศษค้ามนุษย์-ทุจริต-ยาเสพติด

ประธานศาลฎีกา เปิดทำการ 3 แผนกคดีพิเศษค้ามนุษย์-ทุจริต-ยาเสพติด ในศาลอาญาเพิ่มประสิทธิพิพากษาคดี ชี้ลักษณะทำผิดต่างจากอาญาทั่วไป

เมื่อวันที่ 10 ส.ค. ที่ศาลอาญา ถ.รัชดาภิเษก นายดิเรก อิงคนินันท์ ประธานศาลฎีกา เป็นประธานพิธีเปิดทำการแผนกคดีค้ามนุษย์ , แผนกคดีทุจริตและประพฤติมิชอบของเจ้าที่รัฐ และแผนกคดียาเสพติดในศาลอาญา อย่างเป็นทางการ ซึ่งมีนายอธิป จิตต์สำเริง อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา  นายโชคชัย รุจินินนาท  นายรุ่งศักดิ์ วงศ์กระสันต์ และนายพงษ์ศักดิ์ ตระกูลศิลป์ รองอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา นางศศิรัศมิ์ ปราณีจิตต์ เลขานุการศาลอาญา นายชาญณรงค์ ปราณีจิตต์ ผู้พิพากษาหัวหน้าคณะในศาลอุทธรณ์ประจำสำนักประธานศาลฎีกา รวมทั้งข้าราชการศาลอาญา  อัยการ  กระทรวงยุติธรรม ร่วมเปิดพิธี โดยศาลอาญา ถือเป็นศาลชั้นต้น ศาลเดียวในขณะนี้ที่มีการเปิดแผนกคดีพิเศษทั้งสาม ดังกล่าวขึ้นมาเป็นการเฉพาะเพื่อประโยชน์ในพิจารณาพิพากษาคดี เนื่องจากลักษณะคดีทั้งสามดังกล่าวมีกระบวนการทำความผิดที่สลับซับซ้อน

ภายหลังพิธีเปิดทำการแผนกคดีพิเศษทั้งสามอย่างเป็นทางการแล้ว นายดิเรก อิงคนินันท์ ประธานศาลฎีกา ร่วมเป็นสักขีพยาน ในการลงนามความร่วมมือหรือ MOU การดำเนินกระบวนพิจารณาในส่วนคดีค้ามนุษย์ ระหว่าง  5 หน่วยงาน ประกอบด้วย นายอธิป จิตต์สำเริง อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา , นายพรศักดิ์ ศรีณรงค์ อธิบดีอัยการสำนักงานคดีอาญา  พล.ต.ต.ชัชวาลย์ สุขสมจิตร์ ปลัดกระทรวงยุติธรรม (ยธ.)  นายเลิศปัญญา บูรณบัณฑิต รองปลัด พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) และพล.ต.อ.เอก อังสนานนท์ รอง ผบ.ตร. โดย MOU ดังกล่าว มีความร่วมมือ 2 ด้านหลักคือ

1.ความร่วมมือด้านการดำเนินคดี ที่จัดให้มีศูนย์ประสานงานคดีค้ามนุษย์ในแต่ละหน่วยงาน เพื่อทำหน้าที่ประสานงานและแก้ไขข้อขัดข้องในการดำเนินคดี รวมทั้งการคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายและพยาน ที่ให้มีการสืบพยานล่วงหน้าโดยเร็วเมื่อเกิดเหตุจำเป็น ร่วมกันจัดให้มีศูนย์ประสานงานในการจัดหาล่าม ทีมสหวิชาชีพเกี่ยวข้องเพื่อประโยชน์ในการสอบสวนและการพิจารณาคดีของศาล ส่วนการปล่อยตัวชั่วคราวจะต้องฟังความเห็นผู้เสียหาย หรือพยานด้วย รวมทั้งต้องมีมาตรการหรือเงื่อนไขการปล่อยชั่วคราวที่เหมาะสมป้องกันการหลบหนี ซึ่งกรณีผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นชาวต่างชาติหากได้รับการปล่อยชั่วคราวแล้วมีเงื่อนไขห้ามออกนอกประเทศ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.) จะกำหนดจุดรับคำสั่งและปฏิบัติตามคำสั่งเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยเดินทางออกนอกประเทศ และความร่วมมือให้มีการสืบเสาะข้อมูลประวัติและพฤติการณ์เกี่ยวกับการค้ามนุษย์ของผู้ต้องหาหรือจำเลยเพื่อประกอบการสอบสวนและการพิจารณาคดีของศาล

2. ด้านการคุ้มครองสิทธิของพยาน ที่มุ่งเรื่องการฟื้นฟูเยียวยา และคุ้มครองสวัสดิ์ภาพของผู้เสียหาย พยาน รวมไปถึงครอบครัวของบุคคลเหล่านั้น และจัดทำข้อมูลประวัติของผู้เสียหาย รวมทั้งการแจ้งความคืบหน้าคดีให้ผู้เสียหายทราบ นอกจากนี้ยังมีความร่วมมือด้านอื่นซึ่งเป็นเรื่องการพัฒนารูปแบบ และการแลกเปลี่ยนข้อมูลดำเนินคดี การพัฒนาความสามารถของเจ้าหน้าที่ในการบังคับใช้กฎหมายและอบรมล่ามแปลภาษา รวมทั้งความร่วมมือในการพัฒนากฎหมายให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากลและพันธกิจที่ประเทศไทย มีต่อนานาประเทศและความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้านด้วย

นายดิเรก ได้กล่าวชื่นชมศาลอาญาและคณะผู้บริหารศาล ที่มีวิสัยทัศน์ เป็นผู้นำในการเปิดแผนกคดีพิเศษทั้งสาม ขึ้นมารับพิจารณาพิพากษาคดีเป็นการเฉพาะ ซึ่งลักษณะคดีดังกล่าวมีความสลับซับซ้อน 

ขณะที่นายอธิป กล่าวรายงานในพิธีเปิดทำการแผนกคดีพิเศษทั้งสามว่า คดีทั้งสามประเภท มีความแตกต่างจากคดีอาญาทั่วไป คือ เป็นการกระทำที่ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคมในวงกว้าง โดยเฉพาะคดีทุจริตที่ส่งผลต่อเสถียรภาพทางการเมืองและความมั่นคงของรัฐ ขณะที่ผู้กระทำผิดมักเป็นกลุ่มผู้มีอิทธิพล หรือองค์กรเส้นทางการเงิน มีการใช้ความรุนแรงขัดขวางกระบวนการยุติธรรม จึงทำให้การแสวงหาพยานหลักฐานทำได้ยาก และพยานมักถูกข่มขู่คุกคาม จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญ

ดังนั้นการพิจารณาพิพากษาคดีทั้งสามประเภทนี้ จึงควรมีผู้พิพากษาที่มีความรู้ และความเข้าใจในปัญหา รวมทั้งวิธีพิจารณาที่กำหนดขึ้นเป็นพิเศษ เพื่อจะได้สามารถดำเนินกระบวนพิจารณาแสวงหาข้อเท็จจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นรูปธรรม โดยศาลอาญาเป็นศาลที่มีผู้พิพากษาจำนวนมากและมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั่วราชอาณาจักร จึงต้องเตรียมความพร้อมทั้งองค์ความรู้ และบุคลากรเพื่อรองรับคดีที่อาจถูกโอนมาศาลในภูมิภาค โดยศาลอาญา จะเป็นศูนย์กลางข้อมูลความรู้ให้แก่ศาลอื่นด้วย

"นอกจากการจัดตั้งแผนกคดีพิเศษดังกล่าวแล้ว ยังน่าจะมีการปฏิรูปกฎหมาย เพื่อนำมาตรการพิเศษที่จำเป็นมาใช้ในการพิจารณาพิพากษาของศาลด้วย เช่น การฟ้อง ควรต้องส่งสำนวนการสอบสวนต่อศาลพร้อมคำฟ้อง เพื่อให้ศาลสามารถไต่สวนหาความจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ และควรกำหนดให้หยุดนับอายุความ ระหว่างที่จำเลยหลบหนีเพื่อไม่ให้จำเลย ใช้การหลบหนีรอให้คดีขาดอายุความ"นายอธิป กล่าว