คิวบา-สหรัฐ-พม่า

เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมาเกิดภาพประวัติศาสตร์ขึ้นที่ปานามา เมื่อประธานาธิบดี บารัก โอบามา แห่งสหรัฐ ร่วมนั่งหารือกับประธานาธิบดี ราอูล คาสโตร ของคิวบา ถือเป็นการพบกันเป็นครั้งแรกของผู้นำอริสองชาติตั้งแต่ปี 1956

ก่อนหน้านี้ ถ้าลองพิจารณาว่าประเทศใดในโลกที่ยังเป็นประเทศปิดก็ต้องมีคิวบารวมอยู่ด้วย นอกเหนือจากเกาหลีเหนือและพม่า ขณะนี้สหรัฐสามารถเจาะเข้าพม่าได้แล้ว ขณะที่คิวบากำลังเป็นรายต่อไป หลังจากที่เมื่อไม่นานมานี้สหรัฐเพิ่งจะยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรให้เอกชนสหรัฐสามารถขนส่งสินค้าไปยังคิวบาได้ ถือว่าเป็นข่าวใหญ่พอสมควร

แม้ผู้นำคิวบาจะยังสงวนท่าทีว่า การเจรจาใดๆ กับสหรัฐจำเป็นต้องรอและใช้ความอดทน ไม่ผลีผลาม แต่การพบกันครั้งนี้ ถือเป็นการปิดฉากเบื้องหลังอันร้าวฉานอันเป็นมรดกตกทอดมาตั้งแต่ยุคสงครามเย็นได้ดีครับ

ความสัมพันธ์ของสหรัฐและคิวบาที่เปิดขึ้นนี้ จะทำให้เกิดอะไรขึ้น แน่นอนว่าคิวบาจะถูกเจาะด้วยระบบทุนนิยมแบบสหรัฐอย่างเลี่ยงไม่ได้ จนถึงขณะนี้มีรายงานว่ามีนักท่องเที่ยวต่างชาติจำนวนมากแห่เที่ยวคิวบาแน่นขนัด ก่อนที่อิทธิพลระบบทุนนิยม และวัฒนธรรมแบบอเมริกันจะรุกคิวบาเต็มตัว เหมือนๆ กับเกาะต่างๆ ในแถบแคริบเบียนแถวนั้น ที่แทบจะไม่เหลือความเป็นตัวของตัวเอง แต่ถูกกลืนด้วยวัฒนธรรมและทุนนิยมแบบอเมริกันเสียจนหมดสิ้นแล้วครับ

แต่กระนั้นความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นใหม่นี้ก็ไม่ใช่เรื่องรับประกันได้ว่าคิวบาจะเปลี่ยนไปสู่ระบอบประชาธิปไตย และขึ้นอยู่กับคิวบาเองว่าจะทนต่อกระแสการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ได้หรือไม่

พูดถึงคิวบา ก็อดที่จะพูดถึงพม่าไม่ได้ เพราะสองประเทศมีลักษณะคล้ายกันในช่วงก่อนหน้านี้ คือเป็นประเทศปิดอย่างสมบูรณ์แบบ ก่อนที่พม่าจะจัดการเลือกตั้งเปิดประเทศเมื่อไม่กี่ปีมานี้เอง

แต่กระนั้นในถึงขณะนี้พม่าเองก็ยังไม่เป็นประชาธิปไตยอย่างเต็มตัว ในรัฐสภาของพม่ายังสงวนที่นั่งไว้ให้กับคนจากกองทัพถึง 25% และการผ่านร่างกฎหมายใดก็ต้องผ่านเสียงรับรองจากสมาชิกสภาถึง 75%

คนพม่าบางคนถึงกับบอกว่า การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในพม่านั้น ไม่ใช่ประชาธิปไตยที่เข้าไปในพม่า แต่เป็น “ทุนนิยมตะวันตก” ต่างหากครับ