ญี่ปุ่น จีน เกาหลีใต้ กับศาลเจ้ายาสุกุนิ (1)

เรื่องราวเกี่ยวกับความสัมพันธ์อันเลวร้ายระหว่างญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้ อันเกี่ยวเนื่องกับการที่นักการเมืองไปสักการะดวงวิญญาณของทหารกล้าญี่ปุ่นบริเวณศาลเจ้ายาสุกุนิ ในมหานครโตเกียว มักจะเกิดขึ้นบ่อยครั้ง โดยเรื่องดังกล่าวทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และจีนมีปัญหาทุกครั้งไป

หลายท่านอาจจะสงสัยว่าทำไมการไปสักการะดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้วในญี่ปุ่น จึงกลายเป็นปมปัญหาทางการเมืองในระดับระหว่างประเทศได้ คำตอบก็คือ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในเอเชียตะวันออกมีที่มาที่ไปจากประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ของประเทศที่มีถิ่นฐานอยู่ในบริเวณนี้ หรือกล่าวได้ง่ายๆ ก็คือ ประเทศที่มีปัญหากันมักจะตีความสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตหรือในประวัติศาสตร์ต่างกัน

ศาลเจ้ายาสุกุนิตั้งอยู่ในเขตชิโยดะ มหานครโตเกียว ในญี่ปุ่น โดยเป็นสถานที่แห่งเดียวเท่านั้นที่องค์จักรพรรดิญี่ปุ่นให้ความสำคัญเป็นอย่างมากผ่านการก้มหัวโค้งคำนับ

ตัวศาลเจ้าสร้างขึ้นโดยจักรพรรดิเมจิในปี 1869 ในยุคสมัยการฟื้นฟูราชวงศ์เมจิ ลักษณะของศาลเจ้าเป็นแบบลัทธิชินโต วัตถุประสงค์ขององค์จักรพรรดิเมจิในการสร้างศาลเจ้าก็เพื่อเป็นการสดุดีวีรกรรมของทหารกล้า และผู้ที่เสียชีวิตในสงครามที่องค์จักรพรรดิถือว่าผู้เสียชีวิตทำสงครามในนามขององค์จักรพรรดิ ในช่วงตั้งแต่ปี 1869 จนถึงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี 1945

บริเวณตัวศาลเจ้าจะมีชื่อ ที่อยู่ วันเดือนปีเกิดของผู้เสียชีวิตทั้งหมดกว่า 2 ล้านรายชื่อจารึกไว้ รวมทั้งรายชื่อผู้ที่ได้รับการลงโทษว่าเป็นอาชญากรสงคราม ความหมายและเจตนาเดิมของผู้สร้างศาลเจ้าก็เพื่อสดุดีวีรกรรมของผู้เสียชีวิตไป และถือว่าทุกคนได้สละชีวิตเพื่อญี่ปุ่น

สิ่งที่เป็นปัญหาทางการเมืองและเป็นประเด็นที่ยังไม่สามารถหาข้อยุติได้ คือ การที่จีน เกาหลีใต้ ต่างไม่พอใจกับการที่ผู้นำทางการเมืองของญี่ปุ่นยังคงเคารพศาลเจ้าอยู่เนืองๆ เพราะว่าทั้ง 2 ประเทศที่กล่าวมาถือว่าญี่ปุ่นยังคงแสดงออกถึงสัญลักษณ์แห่งการเป็นจักรวรรดินิยม และการเป็นผู้ที่ก่อสงครามในอดีตจนเกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินของพวกตน กล่าวง่ายๆ ก็คือ ทั้งจีนและเกาหลีใต้ยังคงมองว่าญี่ปุ่นเป็นผู้ก่อสงคราม และยังคงฝังใจกับการสูญเสียของตนมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ท่านผู้อ่านต้องไม่ลืมว่าญี่ปุ่นบุกครองเกาหลีใต้แบบเบ็ดเสร็จตั้งแต่ปี 1910 และยึดครองดินแดนคาบสมุทรเกาหลีทั้งหมดตั้งแต่นั้นมาจนถึงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี 1945 ส่วนจีนก็ถูกญี่ปุ่นรุกรานมาตั้งแต่ช่วงก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในช่วงทศวรรษปี 1930 ความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับจีนอันเกิดจากการไปสักการะศาลเจ้ายาสุกุนิจะว่าไปแล้วก็ไม่รุนแรงเท่ากับปฏิกิริยาที่เกิดจากการต่อต้านโดยเกาหลีใต้

สัปดาห์หน้าเราไปย้อนรอยกันต่อกับความสัมพันธ์ของญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้ และสนธิสัญญาของทั้งสองชาติหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 กันครับ