เพื่อไทยร่างทรง ชินวัตร ปชป.สู่ยุครัตติกาล

สะเทือนสมเป็นปีครบรอบ 8 ทศวรรษของ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ปัญญาชนสยาม ที่ออกมาดีเบตวิพากษ์สถาบัน พร้อม สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ปัญญาชนฝ่ายแดง

โดย...ชุษณ์วัฏ ตันวานิช

สะเทือนสมเป็นปีครบรอบ 8 ทศวรรษของ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ปัญญาชนสยาม ที่ออกมาดีเบตวิพากษ์สถาบัน พร้อม สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ปัญญาชนฝ่ายแดง

บทสรุปที่เรียกร้องให้สถาบันปรับตัวไปพร้อมกับวิถีทางประชาธิปไตยของโลกสมัยใหม่เป็นประเด็นที่สังคมต้องร่วมตกผลึกไปพร้อมกัน ขณะที่สถาบันการเมืองโดยเฉพาะ “พรรคการเมือง” กำลังปรับตัวไปในทิศทางใด กำลังหมุนวงล้อกลับมายังจุดเดิมหรือไม่ เป็นจังหวะก้าวสำคัญที่น่าจับตาไม่แพ้กัน

“โพสต์ทูเดย์” สัมภาษณ์ ส.ศิวรักษ์ หันกล้องมาชำแหละทิศทาง 2 พรรคการเมืองใหญ่ และขบวนการประชาชนท่ามกลางสภาวะสังคมไทยที่กลิ่นสีคลุ้งประเทศ

สุลักษณ์ มองว่า ขณะนี้พรรคเพื่อไทยยังหนีไม่พ้นวัฏจักรพรรคการเมืองที่คงความเป็นร่างทรงของ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี และยังคงมีเป้าหมายหลัก คือ นำอดีตนายกฯ กลับประเทศไทย ขณะเดียวกันในพรรคยังมีการสืบทอดเชื้อสายทางการเมืองให้ตระกูลชินวัตร จากกรณีล่าสุดที่เปิดทางให้ เยาวภา วงศ์สวัสดิ์ หรือเจ๊แดง น้องสาว พ.ต.ท.ทักษิณ คืนสู่ตำแหน่ง สส.อีกครั้ง

“พรรคเพื่อไทยยังทำเหมือนพรรคไทยรักไทย ผมรังเกียจพรรคนี้ เพราะเป็นพรรคที่ไม่มีจุดยืนทางจริยธรรม เขาจะพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ทักษิณกลับมา หากทักษิณไม่ได้กลับแล้วถ้ายิ่งลักษณ์ (ชินวัตร นายกรัฐมนตรี) หมดฤทธิ์ เขาก็เอาน้องสาวอีกคนมา ผูกเป็นราชวงศ์เป็นไดนาสตี ทักษิณทำได้ทุกอย่างเพื่ออัครฐานและครอบครัวตัวเอง

...ให้เจ๊แดงลงเลือกตั้งก็เท่ากับเตรียมไว้ เผื่อว่าหนูปูหมดฤทธิ์ก็เอาเจ๊แดงแทน เป็นการสืบทอดอำนาจ แล้วหนูปูนี่ถึงจะเลอะเทอะเหลวไหลยังไงก็ตามก็ไม่เลวร้ายเท่าพี่ ไม่ไหวหรอกครับ ยิ่งกว่ามาดามเท็นเปอร์เซ็นต์สมัยซูฮาร์โตอีก

...การที่เขาเตรียมเอาเจ๊แดงขึ้นมา แสดงว่าเขาเริ่มไม่พอใจยิ่งลักษณ์ เพราะชัดเจนว่ายิ่งลักษณ์ตอนนี้สั่งซ้ายหันขวาหันไม่ได้ตามใจเท่าที่ควร อย่างว่าตอนนี้เป็นนายกฯ อยู่ในอำนาจมาปีกว่า 2 ปีเขาก็เพลิน มีคนแวดล้อม ใครจะไม่ชอบบ้าง ท่านอย่างนั้น ท่านอย่างนี้ แล้วทักษิณเขาต้องการอะไรครับ เขาต้องการคนซ้ายหันขวาหันได้ ไปดูภูมิธรรม (เวชยชัย เลขาธิการพรรคเพื่อไทย) หมอมิ้ง (นพ.พรหมินทร์ เลิศสุริย์เดช อดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี) เขาเลี้ยงมาจนเป็นใหญ่เป็นโตทั้งนั้นเลย

...คนพวกนี้ผมทนไม่ได้ อันนี้ผมกับสมศักดิ์ (เจียมธีรสกุล) เห็นไม่ตรงกัน เขาหาว่าผมเห็นว่าทักษิณเลวร้ายจนเกินไป ผมก็บอกว่าผมอาจจะผิดนะ แต่ผมยังไม่เคยเห็นใครเลวร้ายเท่าทักษิณ ต่อให้เปรียบเทียบกับจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ (อดีตนายกรัฐมนตรี) ซึ่งเลวร้ายมาก แต่สฤษดิ์ยังโกงกินแค่ภายในประเทศ เป็นเผด็จการแบบทหาร แต่ยังมีจิตใจรักชาติบ้านเมือง แต่ทักษิณไม่มีเลย”

อีกฝ่ายมองว่าไม่ว่าการลงสมัคร สส.ของเยาวภา หรือระบอบนอมินีของพรรคเพื่อไทยล้วนผ่านการเลือกตั้งที่ถือว่าชอบธรรม? ปัญญาชนอาวุโสตอบทันที ถูกต้องครับ อันนี้แหละจุดต่างผมกับสมศักดิ์ สมศักดิ์บอกว่าเลือกตั้งแล้วชอบธรรม แต่ต้องเข้าใจนะครับว่าประชาธิปไตย การเลือกตั้งเป็นเพียงส่วนหนึ่ง สภาเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นเอง แต่สุดท้ายมันอยู่ที่จริยธรรม ถ้าในสภามันเต็มไปด้วยโจร พระพุทธเจ้าตรัสไว้เลย ถ้าสภาไหนไม่มีสัตบุรุษ สภานั้นเขาเรียกว่าเป็นซ่องสุมโจร สมศักดิ์ก็หาว่าผมเอาจริยธรรมมาตัดสินการเมือง ก็เพราะการเมืองเป็นเรื่องแบ่งผลอำนาจ แบ่งผลประโยชน์ แต่ถ้าคุณแบ่งผลประโยชน์แบ่งอำนาจจนกระทั่งปู้ยี่ปู้ยำราษฎรมากเกินไป มันหมดความชอบธรรมครับ

...ถ้าไปเข้าใจว่าการเลือกตั้งคุมเสียงข้างมากในสภาเป็นประชาธิปไตย อันนี้เป็นแค่รูปแบบ แล้วส่วนมากเป็นรูปแบบที่ปลอมทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นมาเลเซีย สิงคโปร์ หรือแม้แต่ในอเมริกาหรืออังกฤษ รูปแบบนี้มันใช้ไม่ได้ เพราะพื้นฐานแล้วมันต้องมีความชอบธรรม มีจริยธรรม จริงอยู่คุณได้เสียงข้างมาก แต่เสียงข้างมากต้องไม่เอาเปรียบเสียงข้างน้อยด้วย อย่างคนมลายู 3-4 จังหวัดภาคใต้ เรารังแกเขามาตลอด

...แต่สิ่งที่ผมเห็นร่วมกับคุณสมศักดิ์ ผมเชื่อว่าถ้าไม่มีรัฐประหาร ขบวนการประชาชนจะไล่ทักษิณออกไปได้ ซึ่งทักษิณจะไม่มีข้ออ้างเลย แต่เขากลับถูกรัฐประหารไล่ออกไป ตอนนี้เขาจึงมีข้ออ้างที่ดีมากเลย เพราะทหารยึดอำนาจเอาเขาออกไป กลายเป็นรัฐประหารมาให้ความชอบธรรมแก่ทักษิณ เรารัฐประหารจนเคยชิน จากรัฐประหารครั้งแรก พ.ศ. 2490 เป็นความชั่วร้ายของพรรคประชาธิปัตย์ที่ร่วมกับจอมพล ป. พิบูลสงคราม จอมพลผิน ชุณหะวัณ เพื่อทำลาย อ.ปรีดี (พนมยงค์ ผู้นำคณะราษฎร) ฉะนั้นเราทำผิดกฎหมายมาเรื่อย รัฐประหารมาเรื่อย คนไทยก็เลยคุ้นกับการรัฐประหาร

เเต่ระบบเลือกตั้งยึดความต้องการของประชาชนสามารถตรวจสอบได้มากกว่าระบบคนดีที่พิสูจน์ไม่ได้? สุลักษณ์ โต้ว่า ที่ว่าคนดีพิสูจน์ไม่ได้ ความดีไม่สามารถนิยามได้ในทางตรรกะ แต่อย่างน้อยเราวัดได้นักการเมืองดีน้อยหรือดีมาก ชั่วน้อยหรือชั่วมาก อย่าง สมัคร สุนทรเวช (อดีตนายกรัฐมนตรี) นี่โกหกตอแหลมาตลอด ให้ฆ่าคนในธรรมศาสตร์เลย อ้างว่าเป็นญวน หาว่า ป๋วย (อึ๊งภากรณ์ อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์) เป็นหัวหน้าคอมมิวนิสต์ พูดอะไรต่อมิอะไรจนคนเชื่อทั้งหมด แต่ว่าเราปล่อยจนกระทั่งลงเลือกตั้งสมัครผู้ว่าฯ ได้คะแนนเป็นล้าน

...แล้วเราก็ยอมคนแบบนี้ตลอดเวลา คุณก็บอกว่าไม่เป็นไร วัดความดีไม่ได้ ไม่ใช่ความดีจนเลิศครับ หรือความดีที่มาเป็นนายกรัฐมนตรีพระราชทาน นายกฯ พระราชทานแต่ละคนดีทั้งนั้นแหละครับ ไม่ว่า สัญญา ธรรมศักดิ์ อานันท์ ปันยารชุน พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ ดีทั้งนั้น แต่ดีแหยๆ ทั้งนั้นเลย เพราะฉะนั้นดีต้องไม่แหยครับ คุณสุรยุทธ์มาเป็นนายกฯ ถ้าคุณดีจริง มีกึ๋นจริง คุณปราบทักษิณได้แล้ว คุณแก้ไขโครงสร้างต่างๆ ได้แล้ว แต่แหย คือ ทุกคนใจเย็นหมด ใช้ไม่ได้

เมื่อถามถึงขั้วการเมืองอีกฟาก พรรคการเมืองเก่าแก่ที่สุดในประเทศอย่าง “ประชาธิปัตย์” ส.ศิวรักษ์ เปรยสั้นๆ “...พรรคประชาธิปัตย์มันอยู่ในรัตติกาลแล้ว”

ระบบวิธีคิดแบบขุนนาง โยนความผิดพลาดให้ฝ่ายตรงข้าม และไม่เคยไว้ใจประชาชน คือ 3 สาเหตุหลักที่สุลักษณ์ชี้ว่าไม่มีทางที่จะฟื้นประชาธิปัตย์ออกจากโหมดรัตติกาลได้

“คุณชวน (หลีกภัย) เขาเป็นคนคุมประชาธิปัตย์มาตลอด อภิสิทธิ์ (เวชชาชีวะ) ขึ้นมาได้ก็เพราะเขา ถ้าไม่ได้คุณชวน อภิสิทธิ์ก็ขึ้นมาไม่ได้ เพราะพวกปักษ์ใต้คุมพรรคมาตลอด แล้ววิธีที่ชวนทำมาตลอด คือ ทำลายคนที่ไม่สยบกับเขา เช่น วีระ (มุสิกพงศ์ อดีตเลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์) มีหลายต่อหลายคนครับ

...วิธีที่ทำลายคนที่ไม่อยู่ในระบบของพรรค แบบนี้มันเป็นวิธีเผด็จการ เป็นวิธีของขันที และวิธีนี้ยังไม่เลิก เสธ.หนั่น (พล.ต.สนั่น ขจรประศาสน์ อดีตเลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์) ก็เคยโดน ตอนนั้นถ้าไม่มี เสธ.หนั่น ประชาธิปัตย์ไม่มีทางได้เป็นรัฐบาล ผมไม่ใช่นักการเมืองนะ แต่ผมดูการเมืองออกมากกว่าพวกที่อยู่ข้างในอีก เหมือนกับปลามันไม่เห็นน้ำ ผมมันไม่ใช่ปลา ผมถึงเห็นน้ำมากกว่าปลา (หัวเราะ)”

สุลักษณ์ ชี้ว่า การเปลี่ยน “หัวหน้าพรรค” ก็ไม่สามารถปฏิรูปประชาธิปัตย์ได้ เพราะ “...หนึ่ง จิตสำนึกของประชาธิปัตย์เขาอยู่ฝ่ายขุนนางราชการ ไม่ได้อยู่ฝ่ายราษฎร คุณชวนนี่เป็นลูกแม่ถ้วนซึ่งเป็นผู้หญิงที่อยู่ฝ่ายประชาชน ถ้าคุณชวนเรียนรู้จากแม่ ออกไปหาราษฎรบ้าง ก็จะดี ประชาธิปไตยลึกๆ แล้วมันอยู่ที่ภูมิปัญญาชาวบ้าน แต่ประชาธิปัตย์ไม่เคยเข้าใจ ยิ่งนักเรียนออกซฟอร์ดอย่างคุณอภิสิทธิ์ด้วยแล้วยิ่งไม่เข้าใจ

...เปลี่ยนได้ไหม ยาก เพราะคนเราถ้าคุณยังเชื่อในความสำเร็จตัวเองมันไม่มีทางทำได้ อย่างผม ถ้ายังนึกว่าตัวเองแจ๋วอยู่ก็ไม่มีทาง ผมอายุ 80 ร่วงโรยแล้ว อยู่ในสภาวะรัตติกาลคล้ายๆ ประชาธิปัตย์ แต่ผมรู้ว่าวันนี้มีโอกาสที่ผมจะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแม้จะ 80 แต่ประชาธิปัตย์เขาไม่รู้เลย ความผิดพลาดโยนให้คนอื่นหมดเลย โยนว่าความเลวมาจากพรรคเพื่อไทย มาจากทักษิณ ซึ่งมีส่วนครับ แต่ตัวคุณไม่ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตัวเองเลย แล้วระหว่างที่คุณอภิสิทธิ์มีอำนาจช่วงนั้น ถ้าคุณทำได้เจ๋ง เพื่อไทยหลุดไปเลย ทำไมไม่ทำอะไรเลย ทำไมชาวบ้านถึงยังเลือกทักษิณ

...ส่วนหนึ่งเป็นเพราะโครงการ เงินผันเงินอะไรต่างๆ ประชาธิปัตย์ต้องผ่านขุนนางข้าราชการหมดเลย แต่เพื่อไทยเขาให้กันโดยตรง ประชานิยมมันอาจจะโกงกันอะไรกัน ทำให้ฉิบหาย แต่ความรู้สึกประชาชนเขารู้สึกมีอำนาจเต็มที่ในการบริหารเงินของเขา แต่ประชาธิปัตย์ไม่เคยไว้ใจราษฎร ทั้งที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ (ปราโมช ผู้ร่วมก่อตั้งพรรคและอดีตเลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์) เคยทำคนแรก

...คุณคึกฤทธิ์แกพูดเลยว่า ระบบไทยข้าราชการมันถูกซื้อมาเยอะแยะแล้ว ให้ชาวบ้านมันถูกซื้อบ้าง ให้มันโกงกันบ้าง แต่ประชาธิปัตย์ตอนนี้ไม่ทำอะไรเลย มัวแต่กัดกัน ในพรรค น่าเสียดายมาก...”