พิษสุนัขบ้าบุกแล้ว! ระวังสัตว์เลี้ยงแสนรัก

โดย...วิรัชชัย พงษ์เกาะ

จากที่ใครๆ ก็มองว่า กระต่ายเป็นสัตว์เลี้ยงน่ารักน่ากอด เห็นทีต้องเปลี่ยนทัศนคติใหม่ เพราะหลังจากมีข่าวออกมาว่า ชาวบ้านในเขตจอมทอง กทม. ซื้อกระต่ายพันธุ์วู้ดดี้จากตลาดนัดจตุจักรมาเลี้ยง แล้วเที่ยวไล่กัดคนในบ้านและเกิดชักเกร็งตายลงเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา สุดท้ายผลพิสูจน์ออกมาว่ากระต่ายติดเชื้อพิษสุนัขบ้า

เรื่องมีอยู่ว่า ครอบครัวดังกล่าวเป็นคนชอบเลี้ยงสัตว์ จึงตกลงใจซื้อกระต่ายมาเลี้ยง โดยไปซื้อมา 1 คู่ ในโซนขายสัตว์เลี้ยง ตลาดนัดจตุจักร โดยตัวผู้ชื่อ “โป๊ะโกะ” ส่วนตัวเมียท้องเสียตายไปเสียก่อน ที่ผ่านมาเจ้าโป๊ะโกะมีสภาพร่างกายแข็งแรงดี ไม่เกเร และกินเก่งมาก

ภายหลังโป๊ะโกะเริ่มมีอาการผิดปกติ ไล่งับคนในบ้านที่เดินผ่าน หนักสุดคือลูกชายโดนกัดรุนแรงเป็นแผลยาวกว่า 4 ซม. จากนั้นโป๊ะโกะก็หนักขึ้นเรื่อยๆ แววตาสีแดงก่ำ และชักเกร็งตายในที่สุด โดยกรมควบคุมโรคฟันธงแล้วว่า กระต่ายดังกล่าวติดเชื้อพิษสุนัขบ้า

สพญ.อภิรมย์ พวงหัตถ์ หัวหน้ากลุ่มโรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค เปิดเผยว่า ประชาชนมีความเข้าใจที่ผิดว่าโรคพิษสุนัขบ้าเกิดได้เฉพาะในสุนัขเท่านั้น ทั้งที่จริงแล้วสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด หากได้รับเชื้อเรบีส์ไวรัส (Rabies Virus) จากสัตว์นำโรคแล้วมีโอกาสเป็นโรคพิษสุนัขบ้าได้ทั้งสิ้น

โดยสัตว์นำโรคหลักที่มีโอกาสเกิดโรคสูงถึงร้อยละ 96 คือ สุนัข รองลงมาคือ แมว ร้อยละ 3 และที่เหลืออีกร้อยละ 1 เป็นสุกร โค กระบือ ม้า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆ แม้กระทั่งตัวนากก็พบว่าติดเชื้อพิษสุนัขบ้าได้

จากข้อมูลของสำนักโรคติดต่ออุบัติใหม่ ระบุว่า การเกิดโรคพิษสุนัขบ้าในประเทศไทย พบเฉพาะสายพันธุ์ที่ติดเชื้อจากสุนัขและแมวเท่านั้น ไม่พบในสายพันธุ์สัตว์ป่า แปลว่าสัตว์ที่เป็นโรคต้องเคยถูกสุนัขบ้ากัดมาก่อน หรือได้รับเชื้อพิษสุนัขบ้าจากสุนัขไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

ในกรณีสัตว์เลี้ยงภายในบ้านจำพวกแมว สุนัข กระรอก หนู หากไม่มีการฉีดวัคซีนอย่างสม่ำเสมอ ก็มีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคได้พอๆ กับสัตว์จรจัด เจ้าของสัตว์จำเป็นต้องเลี้ยงดูอย่างดี ถ้ามีการเลี้ยงในกรงอย่างมีรั้วรอบขอบชิด ข้อเสียคือ สัตว์ไม่ได้ออกกำลังกาย แต่สัตว์อาจมีความเสี่ยงน้อยที่จะได้รับเชื้อพิษสุนัขบ้าจากสิ่งแวดล้อมภายนอก ขณะที่ถ้าสัตว์ถูกปล่อยให้มีอิสระมากเกินไป ก็อาจถูกสัตว์ที่มีพาหะนำโรคกัดได้มากกว่า

ทั้งนี้ วิธีสังเกตอาการสัตว์เลี้ยงภายในบ้านว่าติดเชื้อหรือไม่ เริ่มจากสังเกตอาการในขั้นแรก นิสัยของสัตว์จะเปลี่ยนไป จากที่เคยวิ่งเล่นรักสนุกจะมีความดุร้าย ก้าวร้าว

ในระยะที่ 2 สัตว์จะเริ่มมีอาการทางประสาท ตื่นเต้นตกใจง่าย กระวนกระวาย ไวต่อแสงสีเสียง เริ่มกัดทุกอย่างที่เดินผ่าน หรือขวางหน้า ถ้าขังกรงหรือล่ามโซ่ไว้ สัตว์ก็อาจกัดจนเลือดกบปาก

ในระยะสุดท้ายเรียกว่า ระยะอัมพาต สัตว์จะเดินโซเซ ทรงตัวไม่ได้ ลิ้นห้อยออกจากปาก และเป็นอัมพาตล้มลงตาย บางตัวมีอาการชัก บางตัวอ้าปากกว้างเหมือนกำลังขย้อนสิ่งของที่ติดอยู่ในลำคอ เจ้าของบางคนไม่ทราบก็ใช้มือล้วงเข้าไป จังหวะนี้มีโอกาสถูกสัตว์กัดและรับพิษสุนัขบ้าได้โดยตรง

สำหรับอาการโรคพิษสุนัขบ้าแสดงออกได้ใน 2 ลักษณะ คือ อาการดุร้ายและอาการเซื่องซึม โดยสัตว์จะดุร้ายเพราะอาการอยู่ในระยะที่ 2 เป็นเวลานาน แต่เข้าสู่ระยะที่ 3 เป็นเวลาสั้นๆ จึงตายเร็วกว่าสัตว์ที่เซื่องซึม เช่นเดียวกับอาการในคน หากคนที่เป็นพิษสุนัขบ้าแล้วแสดงอาการดุร้ายจะเสียชีวิตเร็วกว่าคนที่มีอาการซึมเงียบ

เอาเป็นว่า อย่าประมาทสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในบ้านทุกชนิด คุณหมอเตือนว่า ใครเผลอไปสัมผัสน้ำลายหรือถูกกัดข่วน ให้รีบล้างแผลด้วยน้ำสบู่ ซับแผลให้แห้ง จากนั้นใส่ยาแล้วรีบส่งพบแพทย์ทันที ปลอดภัยไว้ก่อนคุณหมอสอนไว้