กระจงน้อย(กลอยใจ)

แม้คนนอกอาจไม่ค่อยรู้จัก แต่ขอเล่าให้ฟังว่าคนในวงการดูนกทั่วไป จะรู้จักชื่อของ “บ่อนกลุงสิน” เป็นอย่างดี

เมื่อชาวบ้านชายป่าแก่งกระจานคนหนึ่ง สร้างน้ำบ่อน้อยไว้ในทำเลอันเหมาะเจาะ เดินลัดเลาะไปจากถนนลาดยางแค่ไม่ถึง 10 นาที

นกสารพัดชนิดในละแวกนั้น ก็แห่ลงมาใช้บริการน้ำในบ่อ ทั้งดื่มทั้งอาบตั้งแต่เช้ายันค่ำ

ลุงสินเจ้าของบ่อ ซึ่งคิดค่าบริการเข้าชมคนละ 200 บาทต่อวัน ก็เลยสุขสบายในวันนี้

ล่าสุดที่ผมไปเจอ แกเล่าว่าเก็บเงินค่าเข้าบ่อหน้าแล้ง ตกวันละ 600-800 บาท เป็นเวลา 5 วันต่อ 1 สัปดาห์

 

ปลูกถั่วปลูกงาอะไร ก็ทำรายได้ไม่ดีเท่านี้!

หนึ่งในความคลาสสิกของบ่อนกลุงสิน ในความคิดของผม ก็คือกระจงที่หลงแอ่งน้ำน้อยของแก แห่มาดื่มน้ำแก้กระหายกันทั้งวัน

เป็นของแถมให้นักดูนกได้ส่องชื่นชมและถ่ายรูปกันอย่างสนุกมือ จากปกติ เป็นสัตว์ที่หาตัวได้ยากมาก

ผมเองเที่ยวป่ามานาน เคยเจอกระจงในป่าดงที่ไม่ใช่บ่อนกแค่ 2 หน จากทุ่งใหญ่นเรศวรทั้งสองหน

ไม่ใช่เพราะกระจงเป็นสัตว์หายากใกล้สูญพันธุ์ ตรงข้าม กระจงยังเป็นสัตว์ที่สถานภาพ “โหล” ในปัจจุบัน

เพียงแต่นิสัยหากินกลางคืน และซ่อนตัวในพงรกในเวลากลางวัน ทำให้กระจงเป็นสัตว์เร้นลับระดับหนึ่ง

กระจงเมืองไทยมี 2 ชนิดคือ กระจงใหญ่ หรือกระจงควาย และก็กระจงเล็ก

ผู้รู้จำแนกชนิดให้ว่า ตัวที่มาลงบ่อนกลุงสินประจำนั่น คือกระจงเล็ก

มันช่างเป็นสัตว์ที่น่ารักน่าดูมาก จากความที่เป็นสัตว์คล้ายเก้งกวาง แต่ย่อส่วนเหลือตัวเท่าลูกหมารุ่นๆ

ขามันเรียวเล็กอย่างกับตะเกียบ แต่ที่สะดุดตาน่าดูที่สุด เห็นจะเป็นเขี้ยวโค้งๆ ที่งอกโผล่พ้นริมฝีปากกระจงตัวผู้

ใบหน้าคล้ายหนูของกระจง นำมาสู่ชื่อไทยๆ “กวางหนู” และชื่ออังกฤษ Mouse Deer

ดวงตากลมโตผิดส่วน ชวนให้คาดเดาถึงอุปนิสัยชอบหากินกลางคืน ซึ่งจำเป็นต้องพึ่งประสาทตาโตๆ

อดีตของชายป่าแก่งกระจานนั้น ชาวบ้านที่เป็นพรานทั้งหลาย ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการล่ากระจง

ด้วยการสร้างบ่อน้ำเทียมขึ้นมา ใจกลางป่าแล้งๆ กระจงที่เป็นสัตว์ชอบซ่อนตัว ยังอดใจไม่ไหวต้องออกมา แล้วก็ถูกยิงตายไปมากมาย

กระจงแต่ละตัวมีน้ำหนักแค่ 2 กิโลกรัมเศษเท่านั้น ถลกหนัง ตัดหัว ตัดขา เหลือแต่เนื้อเปล่าๆ ปรุงเป็นอาหารกินแกล้มเหล้าก็คงไม่เกินมื้อเดียว

แต่เมื่อพรานกลับใจพวกนั้น (ลุงสินเป็นหนึ่งในนั้น) เปลี่ยนบ่อล่อสัตว์ของเขา ให้กลายเป็นบ่อนก กระจงและสัตว์ทั้งหลายก็เลยปลอดภัยจากปืน

เพราะการเก็บสัตว์น่ารักพวกนี้ไว้ให้คนถ่ายรูป ทำรายได้ให้อย่างงามและยั่งยืน

เป็นโมเดลอนุรักษ์ ที่ขจรขจายไปสู่ระดับโลกแล้วด้วย!