ถาม-ตอบกรณีคุณวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ (ตอนที่หนึ่ง)
โดย...ไชยันต์ ไชยพร
*******************
กรณีที่มีข่าวรายงานว่า คุณวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ ได้ถูกลักพาตัวหายไป มีคนผู้คนถามตั้งคำถามกับผมมากพอสมควร ผู้คนที่ว่านี้ไม่ใช่สื่อมวลชน แต่ทั้งหมดเป็นคนใกล้ตัวผม ไม่ว่าจะเป็นอาจารย์รุ่นน้องที่คณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ หรือลูกศิษย์ปัจจุบันและรวมทั้งบุคคลในครอบครัวผมเอง และคำถามก็เป็นคำถามในทิศทางเดียวกันหมด !
แต่ที่ตั้งคำถามมา และผมได้ตอบไปทางไลน์พอสมควรก็คือ ลูกศิษย์ปัจจุบันของผมคนหนึ่ง และหลังจากที่ได้ถาม-ตอบกัน เธอได้ขออนุญาตถ่ายบทสนทนาจากไลน์ไปเผยแพร่ให้เพื่อนๆของเธอ ซึ่งผมก็ยินดี และก็ขอเธอกลับด้วยว่า จะขอนำบทสนทนาของเรามาเขียนเป็นบทความ ซึ่งเธอก็ยินดี
2020.06.07 วันอาทิตย์
20:43 อาจารย์ไชยันต์คะ หนูชื่อ ----- IR ปี 3 นะคะ เรียนวิชา Pol Theo/IR กับอาจารย์ค่ะ
หนูมีเรื่องสงสัยอยากถามค่ะอาจารย์ จากประเด็นเรื่อง #saveวันเฉลิม มีคนจำนวนมากออกมากดดันให้ดาราและคนมีชื่อเสียงออกมาแสดงจุดยืนในเรื่องนี้เพื่อเป็นกระบอกเสียงให้คนได้เข้าถึงข้อมูลมากขึ้น บางคนก็มองว่า บุคคลสาธารณะได้สถานะนี้มาจากการที่ประชาชนเป็นคนให้ เป็นคนสนับสนุนเขา ดังนั้นประชาชนจึงมีสิทธิที่จะเรียกร้องให้เค้าทำบางสิ่งบางอย่างได้ หนูอยากรู้ว่า อาจารย์มีความคิดเห็นอย่างไรต่อประเด็นนี้บ้างคะ ?
20:45 ถ้าอาจารย์ไม่สะดวกตอบก็ไม่เป็นไรนะคะ รบกวนอาจารย์ด้วยค่ะ
20:55 chaiyan chaiyaporn เรียกร้องคาดหวังได้ครับ
20:56 chaiyan chaiyaporn และอีกฝ่ายก็มีสิทธิเสรีภาพเช่นกัน
21:00 แล้วถ้าหนูคิดว่า ประชาชนให้พื้นที่กับบุคคลสาธารณะก็จริง แต่มันไม่ได้เหมือนกับการสละอำนาจหรือสิทธิอะไรไปให้ดารา ที่ทำให้เราสามารถเรียกร้องคืนหรือกดดันให้ทำไรอะไรบางอย่าง เหมือนกับที่เราทำกับรัฐได้ แบบนี้ล่ะคะ มันถูกไหมคะอาจารย์ ?
21:01 chaiyan chaiyaporn ไม่เหมือนกับการสละอำนาจครับ แค่แสดงความนิยมต่อดารา
21:01 chaiyan chaiyaporn ค่านิยมครับ
21:03 chaiyan chaiyaporn ผิดหวังไม่ชอบ ก็ไม่สนับสนุนหรือเสพย์ผลงานของดาราคนนั้น
21:03 chaiyan chaiyaporn คนที่สนับสนุนก็มี แล้วแต่กระแส
21:06 chaiyan chaiyaporn https://www.naewna.com/local/497558 ('กระจกเงา' ขึ้นบัญชี 'วันเฉลิม'บุคคลสูญหาย แนะช่องทางญาติต้องทำอย่างไร? วันเสาร์ ที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2563, 17.04 น.)
21:07 chaiyan chaiyaporn กดดันรัฐบาลได้ครับ แต่ต้องเข้าสู่กระบวนการตามที่มูลนิธิกระจกเงาแนะนำครับ
21:09 chaiyan chaiyaporn ความเสียหายมี 2 ลักษณะใหญ่ๆ ความเสียหายสาธารณะ กับ ส่วนตัว
21:09 chaiyan chaiyaporn ความเสียหายสาธารณะ ใครร้องก็ได้
21:10 chaiyan chaiyaporn ความเสียหายส่วนตัว ต้องเป็นตัวผู้เสียหายเองหรือญาติร้อง
21:12 ขอบคุณค่ะอาจารย์
21:12 chaiyan chaiyaporn ยินดีครับ
21:13 หนูขออนุญาตถามอีกประเด็นหนึ่งนะคะ มีเพื่อนคิดว่าโดยการใช้กรอบของ Kant มองค่ะ
21:13 ถ้าเราคิดว่าเรื่อง saveวันเฉลิม เป็นเรื่องที่เรา enlightened/aufgeklärt แล้ว เราก็ควรจะเผยแพร่สิ่งนี้ออกไปให้สาธารณชน enlighten ด้วย แต่เราก็ต้องไม่เอาสิ่งที่เราคิดไปยัดเยียดใส่คนอื่น ว่าคนอื่นจะต้องคิดตามเราเท่านั้น จะต้องได้ outcome เหมือนเราเท่านั้น เราต้องทำให้เค้า enlighten ได้ด้วยตัวเค้าเอง ไม่ใช่ไป radical ใส่เค้า คิดแบบนี้ได้ไหมคะ ?
(ผมขออธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Kant โดย Kant ที่ว่านี้คือ Immanuel Kant นักปรัชญาชาวเยอรมัน ที่ผมนำข้อเขียนเรื่อง “What is Enlightenment ? ของเขา ที่เผยแพร่ในปี ค.ศ. 1784 มาใช้สอนในวิชาทฤษฎีการเมืองกับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในภาคการศึกษาที่ผ่านมา มีเนื้อหาเกี่ยวกับสนับสนุนให้คนกล้าคิดกล้าใช้เหตุผลของตัวเองมากกว่าจะเชื่อตามกระแส และหากคิดอะไรที่คิดว่าประเสริฐได้ก็นำมามาเผยแพร่สู่สาธารณะ และถกเถียงกันเพื่อหาข้อสรุปที่อาจจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงยกระดับปัญญาของสังคมและมนุษย์โดยทั่วไปได้ แต่ถ้ายังไม่สามารถโน้มน้าวให้สังคมเห็นด้วย ไม่ว่าจะเป็นเพราะเรามีเหตุผลไม่เพียงพอ หรือคนอื่นไม่มีเหตุผลเพียงพอ ก็ต้องรอเวลาและพยายามต่อไป เพราะ Kant ไม่เห็นด้วยกับการที่คนกลุ่มน้อยแม้จะพบข้อสรุปที่ดีกว่าสิ่งที่เชื่อถือกันในปัจจุบัน ใช้กำลังหรือบีบบังคับให้คนส่วนใหญ่ต้องเห็นตาม เพราะการกระทำเช่นนั้น ไม่ต่างจากการปลดคนจากพันธนาการหนึ่งแล้วเอาพวกเขาเข้าไปอยู่ในแอกหรือพันธนาการใหม่) 21:13 chaiyan chaiyaporn มีญาติคุณวันเฉลิมแจ้งความหรือร้องต่อหน่วยงานรัฐหรือยังครับ ?
(บังเอิญเธอถาม ณ เวลา 21:13 ตรงกับที่ผมโพสต์คำถามของผมด้วย และต่อคำถาม 21:13 ของเธอ ผมจะตอบว่า “ใช่ครับ”)
21:15 chaiyan chaiyaporn ถ้าจะชวนสังคมให้ enlightened คุณต้องพร้อมตอบข้อสงสัยจากผู้คนครับ
21:16 เท่าที่หนูตามข่าว พี่สาวแค่ออกมาพูดแถลงการณ์ขอให้ช่วยกันเรียกร้ององค์กรต่าง ๆ ค่ะ
21:17 โอเคค่ะ ขอบคุณมากๆเลยค่ะอาจารย์
21:17 chaiyan chaiyaporn ทำไมพี่เขาไม่ไปร้องหน่วยงานรัฐครับ ?
21:18 chaiyan chaiyaporn คำถามจากสาธารณะจะช่วยให้เราทบทวนการใช้เหตุผลของเราให้รัดกุมขึ้นครับ21:19 อันนี้หนูไม่ทราบเลยค่ะ 21:19 chaiyan chaiyaporn ว่าเราใช้เหตุผลจริงๆ หรือเปล่า21:20 อ๋อ โอเคค่ะ 21:20 ขอบคุณค่ะ
21:20 chaiyan chaiyaporn ลองกล้าใช้เหตุผลของตัวเองสิครับ sapere aude (ขยายความ sapere aude หมายถึง “จงกล้าที่จะใช้ความคิดของตนเอง” อันเป็นคำขวัญในข้อเขียนของ Kant)
21:23 แสดงว่าพี่สาวไม่เชื่อว่ารัฐจะคุ้มครองน้องเค้าได้หรือเปล่าคะ เลยออกมาแถลง/ปลุกกระแสสาธารณชน
21:24 chaiyan chaiyaporn แล้วจะให้สาธารณะชนไปกดดันรัฐบาลหรือครับ ?
21:28 ใช่ค่ะ ถ้าหนูมองตามทฤษฎีของ Hobbes ในเมื่อประชาชนสละอำนาจส่วนหนึ่งให้รัฐ ประชาชนก็สามารถที่จะเรียกร้องอำนาจนั้นคืน หากไม่ทำตามความต้องการของประชาชนใช่ไหมคะ
21:28 chaiyan chaiyaporn ได้สิครับ แต่ต้องมีเจ้าทุกข์ผู้เสียหายครับ (ที่จริง ไม่ใช่ Hobbes แต่จะต้องเป็น John Locke ที่ประชาชนสามารถเรียกร้องอำนาจที่สละให้รัฐคืน หากรัฐไม่สามารถปกป้องคุ้มครองชีวิต ร่างกาย เสรีภาพและทรัพย์สินของประชาชนอีกต่อไป เพื่อประชาชนจะได้ใช้อำนาจที่มีอยู่ตามธรรมชาติของตัวเองในการปกป้องคุ้มครองชีวิต ร่างกาย เสรีภาพและทรัพย์สินของตน แต่สำหรับ Thomas Hobbes ประชาชนไม่สามารถเรียกร้องอำนาจคืนได้จากรัฐ ยกเว้นว่า เมื่อรัฐคุกคามเอาชีวิตประชาชนคนใด ประชาชนคนนั้นย่อมต้องหาทางเอาชีวิตรอดจากอำนาจรัฐ ไม่ว่าประชาชนนั้นจะเป็นคนบริสุทธิ์หรือเป็นผู้กระทำผิด ประเด็นดังกล่าวนี้เป็นประเด็นในทฤษฎีการเมืองที่เรียกว่า ทฤษฎีสัญญาประชาคม ที่ผมสอนทฤษฎีของ Locke, Hobbes, และ Rousseau ในวิชาทฤษฎีการเมืองกับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสำหรับนิสิตภาคความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและผู้สนใจ และในวิชาปรัชญาการเมืองสำหรับนิสิตภาควิชาการปกครองและผู้สนใจ)
21:31 chaiyan chaiyaporn ไม่งั้นต้องไปแก้กฎหมายก่อนครับ ให้คนที่ไม่ใช่ญาติจำนวน....สามารถแจ้งความร้องทุกข์คนหายได้
21:36 แล้วเช่นนี้ การให้สาธารณะชนช่วยกันกดดันรัฐ อาจจะดีกว่าการยื่นคำร้องกับหน่วยงานรัฐหรือเปล่าคะอาจารย์ ถ้าคิดกรณีอุ้มหายอื่น ๆ ประกอบ เพราะที่ผ่านมา หลาย ๆ คน ก็ยังหาไม่พบ พี่สาวอาจมองว่ารัฐไม่สามารถช่วยเหลือได้ อีกทั้งมีสมมติฐานที่ว่า รัฐเป็นคนกระทำให้หายสาบสูญเองด้วยค่ะ
21:39 chaiyan chaiyaporn ถ้ากลัวรัฐ ก็ต้องไปร้ององค์การระหว่างประเทศ แต่ยังไงเสีย ญาติต้องเป็นผู้ร้องครับ
21:42 chaiyan chaiyaporn ยกเว้นจะแก้กฎหมาย
21:43 อาจารย์คิดว่า ท้ายที่สุด ถ้าจะเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับคุณวันเฉลิม มันก็ขึ้นอยู่กับตัวญาติที่เป็นผู้เสียหายเองอยู่ดีใช่ไหมคะ
21:44 chaiyan chaiyaporn หรือพิสูจน์ได้ว่า เป็นภัยคุกคามต่อสาธารณะ
21:44 chaiyan chaiyaporn กฎหมายกำหนดไว้ครับ
21:44 chaiyan chaiyaporn ยกเว้นจะแก้กฎหมาย
21:45 chaiyan chaiyaporn ต้องเริ่มจากญาติ
21:46 chaiyan chaiyaporn ถ้า คุณพ่อคุณหายตัวไป คงไม่มีใครรู้นอกจากคนในครอบครัว
21:46 chaiyan chaiyaporn ถ้าคนในครอบครัวไม่แจ้ง อาจมีความผิด ถ้าพิสูจน์ได้ว่า รู้เห็นเป็นใจกับการหายไป
21:48 chaiyan chaiyaporn ถ้าสาธารณะจะช่วย ต้องไปช่วยสนับสนุนให้ญาติร้อง และช่วยกันคุ้มครองญาติ
21:49 chaiyan chaiyaporn ช่วยเป็น spotlight ส่องญาติ มิให้ใครมาคุกคาม
21:49 ขอบคุณค่ะอาจารย์
21:50 chaiyan chaiyaporn แต่ตอนนี้ spotlight ส่องขนาดนี้ ไม่มีใครกล้าคุกคามญาติคุณวันเฉลิมหรอกครับ
21:51 หนูขออนุญาตถ่ายรูปแชทให้เพื่อนที่กำลังคุยประเด็นนี้อยู่อ่านได้ไหมคะอาจารย์
21:51 ตอนแรกก็คุยกันแล้วหาคำตอบไม่ได้ เลยมาถามอาจารย์ค่ะ
21:52 chaiyan chaiyaporn ยินดีอย่างยิ่ง ขอบคุณที่ให้เกียรติถามอาจารย์นะครับ
21:53 chaiyan chaiyaporn สติกเกอร์
22:09 chaiyan chaiyaporn อนึ่ง อาจารย์ขอเอาที่เราคุยกันนี้ไปเขียนเป็นบทความลงหนังสือพิมพ์ได้ไหมครับ ?
22:11 chaiyan chaiyaporn https://www.matichon.co.th/politics/news_2219357 (โคทม จี้ สถานทูตตามปม"วันเฉลิม"แนะคนไทยอย่าเพิกเฉย สิทธิในชีวิตเป็นเรื่องของทุกคน และแนะให้คณะกรรมการสิทธิฯหยิบเรื่องนี้ขึ้นมา หรือ ญาติ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียร้องเรียนไปยังกรรมการสิทธิฯ..วันที่ 7 มิถุนายน 2563 - 19:52 น.)
22:16 chaiyan chaiyaporn นอกจากองค์การระหว่างประเทศแล้ว ร้องต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนของไทยก็ได้ ดังที่คลิปที่ส่งมาแนะนำ
22:37 ได้เลยค่ะอาจารย์ ยินดีมากเลยค่ะ22:37 chaiyan chaiyaporn วิเศษ
22:38 จะรออ่านนะคะ
22:38 chaiyan chaiyaporn ครับ