ลิงขี้เบื่อที่ถูกใส่ไข่ ‘BAYC’ จาก NFT ชื่อดังสู่สัญลักษณ์สนับสนุนนาซี ?

      หลายคนคงเคยเห็นภาพ ‘เจ้าลิงขี้เบื่อ’ หรือ Bored Ape Yacht Club ผ่านๆตากันทางโลกออนไลน์มาบ้างแล้ว ซึ่งเจ้าลิงขี้เบื่อนี้เป็นโปรเจคที่ถูกปล่อยบน OpenSea ตลาด NFT ระดับโลก จำนวน 10,000 ชิ้นโดยไม่ซ้ำกันเลยแม้แต่ภาพเดียว โดย 4 ผู้พัฒนาอย่าง Gargamel, Gordon Goner, Emperor Tomato Ketchup และ No Sass ซึ่งความพีคคือดันขายหมดเกลี้ยงภายในระยะเวลาแค่ 12 ชั่วโมง! ทั้งยังมีคนดังระดับโลกมากหน้าหลายตาไม่ว่าจะเป็น Jimmy Fallon, Justin Bieber, Post Malone หรือแม้กระทั่ง Stephen Curry ให้ความสนใจจนเกิดความ Hype ขึ้นในสื่อสังคมออนไลน์ จนมูลค่าของ NFT คอลเลคชั่นนี้พุ่งปรี๊ดแตะ 88.5 Ether หรือราวๆ 8 ล้านบาท ในช่วงมีนาคม 2022 ที่ผ่านมา

 

 

      คนรักเท่าผืนหนังแต่คนชังเท่าผืนเสื่อไหม อันนี้เห็นทีจะไม่แน่ใจ เพราะความ Hype และโด่งดังเป็นพลุแตกย่อมมาพร้อมกับการถูกจดจ้องเล่นงานอยู่เสมอ ซึ่งล่าสุดเองคอลเลคชั่น Bored Ape Yacht Club นี้ดันถูกวิจารณ์อย่างหนักว่ามีสัญลักษณ์ที่ส่งเสริมการเหยียดชาติพันธุ์หรือสนับสนุนนาซีนั่นเอง งานนี้จะหมู่หรือจะจ่าลองไปหาคำตอบกัน

 

 

BAYC กับปรากฎการณ์ต่อตลาด NFT

ปัจจุบันการขายงาน NFT มีด้วยกันอยู่ 2 ประเภท คือ

1. งาน Digital Art ที่ศิลปินวาดขึ้นมาใหม่เพื่อนำมาขาย ซึ่งอาจผลิตออกมาเป็นชิ้นหรือเซ็ตก็ได้
2. การขายงานเป็นโปรเจค หรือ คอลเลคชั่นที่ใช้เทมเพลตเดียว แต่ผลิตออกมาทีละเยอะๆ โดยแต่ละชิ้นจะมีความโดดเด่นที่แตกต่างกันออกไปเหมือน Bored Ape Yacht Club และด้วยเอกลักษณ์ของแต่ละตัวที่ต่างกันออกไป มูลค่าก็ย่อมไม่เท่ากันแน่นอน ด้วยความที่จะไม่มีการทำซ้ำจนเกิดเป็นงานที่มีอยู่อย่างจำกัด มูลค่าของงานชนิดนี้จึงไม่เคยลดลงเลย แถมยังส่อจะเพิ่มมูลค่าขึ้นเรื่อยๆ

 

 

      สิ่งที่ทำให้ Bored Ape Yacht Club (BAYC) กลายเป็น ปรากฎการณ์บนตลาด NFT นอกจากการไม่ผลิตซ้ำแล้ว นักวิเคราะห์ให้ความเห็นไว้ว่า การที่คนดังหลายคนแห่มาซื้อภาพ ทั้ง Timbaland, Stephen Curry, DJ Khaled และ Post Malone มีส่วนที่ทำให้มูลค่าและความนิยมต่อภาพเจ้าลิงขี้เบื่อนี้เพิ่มสูงขึ้นมาก และการสร้างคอมมูนิตี้ที่แข็งแกร่ง การจัดมีตติ้งเฉพาะคนที่เป็นเจ้าของครอบครอง BAYC ให้มาเจอกัน ก็ถือเป็นจุดแข็งที่ทำให้คอลเลคชั่นนี้สร้างปรากฎการณ์บนตลาด NFT ได้มากเช่นกัน

จาก NFT ชื่อดังสู่สัญลักษณ์สนับสนุนนาซี?

      มีเสียงลือเสียงเล่าอ้างออกมาว่า Bored Ape Yacht Club คอลเลคชั่น NFT ชื่อดัง เป็นงานศิลปะที่ ‘เหยียดเชื้อชาติ’ โดยไรเดอร์ ริปปส์ ศิลปินที่ออกมาโบ้ยข้อกล่าวหานี้อ้างว่า โลโก้ของคอลเลคชั่น BAYC เห็นได้ชัดว่าสนับสนุนนาซี เพราะมีความคล้ายคลึงกับสัญลักษณ์ Totenkopf ของนาซี ที่เป็นรูปหัวกะโหลกและกระดูกไขว้กัน แถมการที่เลือกใช้ Character หลักของคอลเลคชั่นที่เป็นลิงก็ไม่ต่างอะไรจากการเหยียดคนดำ เสื้อผ้าต่างๆใน BAYC ก็ดูเหมือนสัญลักษณ์นาซีไปเสียหมด

 

 

      แม้ทางผู้พัฒนาจะปล่อยผ่านเรื่องนี้มาตลอดและมองว่าเป็นเพียงทฤษฎีสมคบคิด แต่ไม่กี่เดือนที่ผ่านมาริปปส์กลับทำบางสิ่งบางอย่างที่เกินกว่าผู้พัฒนาจะปล่อยเบลอต่อไปได้ ริปปส์นำรูปภาพทั้งหมดของ BAYC มาขายเป็นคอลเลคชั่น NFT ของตัวเองและทำเงินไปได้กว่ากว่า 5 ล้านเหรียญ หรือราวๆ 17 ล้านบาท  ซึ่งเขาอ้างว่านี่คือการประท้วง!

YUGA LABS โต้กลับ

      จากประเด็นที่เถียงกันมาอย่างเนิ่นนาน ทาง YUGA LABS ผู้พัฒนาก็ได้ออกมาชี้แจงข้อกล่าวหาดังกล่าวใน 3 ประเด็น คือ

1. เรื่องของการใช้ลิงเป็น Character หลัก: ช่วงที่ผ่านมาในตลาดคริปโตที่เพิ่งบูม คนที่แห่กันเข้าไปเล่นมักนิยมใช้คำว่า ‘Ape In’ ที่เปรียบเสมือนฝูงลิงกรูกันเข้าไปทำอะไรสักอย่าง คนในวงการเข้าใจศัพท์คำนี้ดี เลยทำให้ทางผู้พัฒนาได้ไอเดียหลักในการพัฒนา Character หลักของคอลเลคชั่นให้เป็นลิง เหมือนเป็นตัวแทนของคนที่เข้าไปเล่นคริปโตในยุคแรก

2. ที่มาของชื่อ Bored Ape Yacht Club : จากการที่กลุ่มคนในข้อแรก เริ่มร่ำรวยจากการเล่นคริปโตแล้ว พวกเขาก็เริ่มเบื่อ รวยแล้วไม่รู้จะเอาเงินไปลงทุนอะไรดี เลยซื้อเรือยอร์ชและตั้งกลุ่มกันขึ้นมา อารมณ์เจี๊ยะป้าบ่อสื่อแล้ว 1

3. ที่มาของโลโก้รูปหัวกะโหลก : เพราะ BAYC นั้นไม่ได้ต่างอะไรจากคลับอื่นๆ ทางผู้พัฒนาก็เริ่มคิดต่อยอดว่าเมื่อมีคลับแล้ว สิ่งที่ขาดไม่ได้คือโลโก้แปะเสื้อแจ็คเก็ต เหมือนกลุ่มรถมอเตอร์ไซค์ พวกเขาเลยเริ่มจ้างนักออกแบบให้ออกแบบตราสัญลักษณ์แบบง่ายๆขึ้นมา โดยมีสัญลักษณ์เป็นหัวกะโหลกลิง เพราะลิงล่ำซำพวกนั้น เบื่อจนตายไปแล้วเพราะมีเงินเยอะจนไม่รู้จะทำอะไร

 

 

      นอกจากนั้นองค์กรที่จัดตั้งมาเพื่อหยุดยั้งการหมิ่นประมาทชาวยิวและมีความเชี่ยวชาญในประเด็นนี้โดยเฉพาะอย่าง ‘Anti-Defamation League’ ก็ได้เข้ามาร่วมถกกับประเด็นนี้ด้วย พวกเขามองว่าคำกล่าวหาของริปปส์ยังมีความคลุมเครือ และคอลเลคชั่นของ BAYC ก็ไม่น่ามีความเกี่ยวข้องกับข้อกล่าวหาที่ว่ามาแต่อย่างใด มาถึงขั้นนี้แล้ว YUGA LABS ก็ต้องยื่นฟ้องเป็นธรรมดา ในคดีละเมิดเครื่องหมายการค้าโดยใช้ประเด็นที่ละเอียดอ่อนมาเป็นเครื่องมือ  ทำให้ตลาดปั่นป่วนด้วยการนำ BAYC ของปลอมไปหารายได้ และลดทอนคุณค่าของ BAYC ลงซึ่งส่งผลเสียต่อตัวบริษัทเป็นอย่างมาก

 

 

      ถึงแม้ Bored Ape Yacht Club จะกลายเป็นสินค้าราคาแพงที่ฮอตฮิตในหมู่คนดัง แม้ว่าจะทำอะไรมากไม่ได้นอกจากซื้อไปเปลี่ยนรูปโปรไฟล์ แต่ท่ามกลางการให้คุณค่ากันผ่าน Social Media ในยุคสมัยนี้ Bored Ape Yacht Club ก็เสมือนเป็นเครื่องบ่งบอกสถานะทางสังคมชั้นเริ่ด ที่คนซื้อไม่ได้ยอมจ่ายเพื่อซื้อแค่รูปภาพเท่านั้น แต่เป็นการจ่ายเพื่อซื้อสถานะทางสังคมเสียมากกว่า