ต้นไม้ริมทางหลวง มอเตอร์เวย์แบบไทย
....ม.ล.จารุพันธ์ ทองแถม
เดินทางไปปฏิบัติราชการที่ จ.ระยอง และจันทบุรีเที่ยวนี้ ได้สังเกตเห็นความไม่เอาไหนของผู้รับผิดชอบเส้นทางหลวงพิเศษที่เรียกกันว่ามอเตอร์เวย์ ซึ่งมีผู้นิยมใช้กันมาก แม้จะเต็มไปด้วยด่านเก็บสตางค์ ซึ่งดูฟุ่มเฟือยจนน่ารำคาญ ไม่ใช่จะเสียดายเงินค่าทำนุบำรุงและช่วยจ่ายค่าดอกเบี้ยเงินกู้เท่านั้น แต่เทียบประสิทธิภาพทางด่วนพิเศษของไทยกับเพื่อนบ้านประเทศเล็กๆ เช่น มาเลเซียแล้ว ห่างกันไกล ของเราก็ย่ำอยู่ที่เดิม หรือกำลังย่ำถอยหลังเสียอีก
ที่จะต้องวิจารณ์ในวันนี้ก็คือ ผลงานของผู้ที่ได้รับประโยชน์จากการเลือกไม้ต้นบางชนิดมาปลูกริมถนนสายมอเตอร์เวย์นี้ ผลงานที่ผิดพลาดอย่างไม่ตั้งใจหรือตั้งใจ ทำให้เห็นผลงานที่แสดงออกมาฟ้องผู้เสียภาษีอย่างเราๆ ท่านๆ ลองขับรถไปดูด้วยตาตนเองแล้วจะเห็นว่า ต้นไม้ที่ชื่อ เหลืองปรีดิยาธร นั้น เริ่มแพ็กกระเป๋ากลับบ้านเกิดที่อเมริกากลางอเมริกาใต้ ไปเสียเป็นส่วนใหญ่ ที่เหลืออยู่ก็แสดงอาการร่อแร่ ทั้งขาดการดูแลรักษา ทั้งระบบรากเน่าเสียหาย เพราะน้ำขังท่วมรากในฤดูฝน ต้นแคระแกร็น ขาดปุ๋ย ขาดการบำรุงต้น เรื่องตัดแต่งกิ่งนั้นอาจไม่ต้องพูดถึงก็ได้
นี่จะเป็นดัชนีชี้ให้เห็นถึงสภาพภายในของหน่วยงานที่รับผิดชอบอยู่ด้วยหรือเปล่า? เราไม่อาจทราบได้
ความจริงดูเหมือนเคยเขียนวิจารณ์เรื่องพิลึกที่จงใจเลือกเอาไม้ต้นชนิดนี้เข้ามาปลูกบนถนนหลายสายตามชานเมืองกรุงเทพฯ ไม่ว่าจะเป็น กรุงเทพฯสระบุรี ถนนสายบางเลน ถนนมอเตอร์เวย์กรุงเทพฯบางปะกงชลบุรี นี่เป็นตัวอย่างที่แสดงความพิลึกออกมา เพราะนัดกันปลูกแต่ไม้ต้นต่างประเทศชนิดนี้ ทั้งๆ ที่ไม้ต้นพื้นเมืองของไทยที่สวยงามและทนทานต่อสภาพดินฟ้าอากาศได้ แต่หน่วยงานนี้กลับเลือกไม้ต้นต่างประเทศ ซึ่งขณะนี้กำลังป่วยรอวันตายอยู่ริมมอเตอร์เวย์นั่นเอง
การมาโผล่ให้เห็นในเวลาไม่ช้าไม่นานจริงๆ เมื่อกล่าวถึงการปลูกไม้ต้นริมทางหลวงในสมัยโบราณ พาให้นึกถึงทางหลวงในประเทศอินเดีย ซึ่งเคยไปเก็บพันธุ์พืชป่านำมาปลูกในเมืองไทยนานมาแล้ว กษัตริย์อโศกมหาราชทรงได้ชื่อว่าเป็นผู้บุกเบิกการปลูกไม้ยืนต้นให้ร่มริมถนนสาธารณะในประเทศอินเดีย กษัตริย์แห่งราชวงศ์โมกุลทรงทราบดีถึงความจำเป็นในการสร้างร่มเงา เพื่อปกป้องผู้สัญจรไปมาตามถนนให้พ้นจากแสงแดดแรงกล้า
ร่มเงาของไม้ต้นขนาดใหญ่ทำให้เกิดความร่มเย็นแก่ผู้สัญจรไปมาตามถนน ซึ่งทางการได้สร้างขึ้น ขอให้หน่วยงานของทางหลวงเมืองไทยได้ตระหนักถึงความสำคัญข้อนี้ให้จงหนัก แต่หากขาดการวางแผนปลูกไม้ต้นที่ดีและมีประสิทธิภาพแล้ว เราอาจได้เห็นการปลูกไม้ต้นต่างประเทศที่ดูจะออกดอกสวยงาม แต่ไม่อาจปรับตัวกับสภาพพื้นที่ริมทางหลวงได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสภาพริมทางซึ่งขาดการดูแลรักษา เป็นหลุมเป็นบ่อ วัชพืชขึ้นรกเรื้อ และขาดการทำนุบำรุง ทั้งการตัดแต่งกิ่ง การฉีดสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช การให้ปุ๋ยบำรุงดิน ทั้งปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยเคมี ผลก็คือ พืชต่างถิ่นเหล่านั้นจะถูกศัตรูพืชเข้าทำลาย และในที่สุดจะค่อยๆ ล้มหายตายจากไป ดังที่เห็นตำตาในทุกเส้นทางที่มีไม้ต้นเหลืองปรีดิยาธรปลูกอยู่