เที่ยว ‘คีรีมาศ’ ชมอารยธรรมขอมเมืองสุโขทัย

โดย ภูเบศวร์ ฝ้ายเทศ

สุโขทัยปฐมราชธานีของชนเผ่าไทยที่มีประวัติศาสตร์กว่า 700 ปี ยังคงมีมนต์เสน่ห์น่าเที่ยวชม โดยเฉพาะชุมชนเก่าแก่หลายแห่งที่ยังอนุรักษ์วัฒนธรรมและวิถีชีวิตเอาไว้

องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย ได้จัดทำโครงการส่งเสริมการท่องเที่ยว อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย โดยนำผู้ทรงคุณวุฒิด้านการท่องเที่ยว พร้อมด้วยมัคคุเทศก์วัฒนธรรมท้องถิ่นและปราชญ์ชาวบ้าน มาร่วมกันทดสอบเส้นทางท่องเที่ยว อ.คีรีมาศ เมื่อช่วงปลายเดือน ก.ค.ที่ผ่านมา

เส้นทางการท่องเที่ยว อ.คีรีมาศ เริ่มจากเข้า สักการะองค์พระแม่ย่า สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของสุโขทัย ที่บริเวณถ้ำแม่ย่า หมู่ 5 บ้านโว้งบ่อ ต.นาเชิงคีรี อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย เพื่อความเป็นสิริมงคล ก่อนที่จะเดินทางต่อไปยังเนินเขาลูกเตี้ยๆ สูง 80 เมตร ที่ตลอดสองข้างทางเดินอุดมไปด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ ร่มรื่น มีดอกไม้ป่าตามฤดูกาล และพืชสมุนไพรให้ศึกษาจำนวนมาก ใช้เวลาเพียง 10 นาที ก็เดินเท้าขึ้นมาถึงบริเวณที่ตั้ง "ปรางค์เขาปู่จ่า" ปราสาทขอมโบราณก่อด้วยอิฐ เก่าแก่ที่สุดในสุโขทัย

ข้อมูลทางโบราณคดีสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นตามคติความเชื่อในศาสนาฮินดู ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 16 ต่อมาได้มีการดัดแปลงมาเป็นพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน ดังเคยพบหลักฐานเป็นพระพุทธรูปนาคปรก ณ สถานที่แห่งนี้

จากนั้นคณะได้เดินทางมาชมหมู่บ้านนาเชิงคีรี ซึ่งยังคงอนุรักษ์การทำน้ำตาลโตนด ชิมน้ำตาลสดจากต้น พร้อมชมวิธีการหยอดน้ำอ้อยแบบถึงข้างเตา

ในปัจจุบันหมู่บ้านนาเชิงคีรียังคงมีต้นตาลโตนดอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อมองไปหาเขาหลวงทางทิศตะวันตก จะมองเห็นทิวทัศน์ที่สวยงามของต้นตาลโดยมีเขาหลวงเป็นฉากหลัง

จบจากการชิมน้ำตาลโตนดที่บ้านนาเชิงคีรีแล้ว คณะก็เริ่มเดินทางต่อไปเพื่อเยี่ยมชมชุมชนเก่าแก่บ้านโตนดและบ้านทุ่งหลวง ซึ่งยังคงมีบ้านเรือนไม้โบราณอยู่จำนวนมาก คงความมีเสน่ห์อยู่กับวิถีชีวิต บางหลังเปิดเป็นร้านขายกาแฟ ขายของชำ ในอาคารไม้โบราณที่มีลวดลายสวยงาม ขณะที่หมู่บ้านทุ่งหลวงก็ยังคงอนุรักษ์วิถีการตีหม้อกรัน ใช้ไม้ตีขึ้นรูปขดดินแบบโบราณดั้งเดิม ก่อนที่จะมีการใช้แป้นหมุน

"หม้อกรัน" คือ หม้อดินเผามีฝาปิด ทรงสูง ใช้สำหรับใส่น้ำดื่ม ในสมัยโบราณใช้ประกอบพิธีแต่งงาน และมอบให้กันเนื่องในโอกาสพิเศษ เช่น ต้อนรับเจ้านาย หรือขึ้นบ้านใหม่ แต่ปัจจุบันช่างโบราณที่ยังคง สืบทอดฝีมือเหลือเพียงไม่กี่ราย ซึ่งนับวันจะเป็นสิ่งที่หาดูได้ยาก

"บ้านทุ่งหลวง" ยังเป็นชุมชนของผู้ทำเครื่องปั้นดินเผาหลากหลายรูปแบบ ทั้งงานตีหม้อกรัน ปั้นแบบ แป้นหมุน งานหล่อพิมพ์ และงานประติมากรรม ปัจจุบันความนิยมในการใช้ภาชนะดินเผาลดลงไปมาก จึงยังคงเหลือผู้ผลิตแบบดั้งเดิมเพียงไม่กี่ราย อย่างไรก็ตาม อ.คีรีมาศ นับว่ามีของดีอยู่มากมายรอให้นักท่องเที่ยว มาเยี่ยมชมและชิม อย่างน้ำตาลสดที่หอมหวาน ชื่นใจแล้ว ยังมี "ขนมพับ" ที่ทำจากแป้งข้าวเหนียว ใส่ถั่วดำ โรยมะพร้าวขูด ห่อด้วยใบตองนำไปนึ่ง ซึ่งมีรสชาติหวานมัน กรุบกรอบของถั่วดำ อร่อยไม่เหมือนใครอีกด้วย

คาดว่าอีกไม่นานจากนี้ โครงการท่องเที่ยวชุมชนเก่าแก่แห่ง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย น่าจะเริ่มดำเนินการอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อต่อยอดจากการท่องเที่ยวแหล่งโบราณสถาน อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติอีกมากมายของ จ.สุโขทัย