วิ่งเท้าเปล่าดีต่อร่างกาย

โดย...โยโมทาโร่  ภาพ เอพี, เอเอฟพี

เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมนักวิ่งผิวสีเชื้อสายแอฟริกัน หรือนักวิ่งจากประเทศในทวีปนี้ถึงสามารถวิ่งได้เร็วและไกล โดยแทบจะไม่ปรากฏอาการบาดเจ็บจากการวิ่งมากนัก นอกจากโครงสร้างร่างกายแล้ว การวิ่งเท้าเปล่าตามธรรมชาติชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขาอาจจะเป็นคำตอบในเรื่องนี้

โดยปกติแล้วพวกเราจะคุ้นชินกับการใส่รองเท้าวิ่ง ไม่ว่าจะเป็นรองเท้าผ้าใบออกกำลังกายหรือรองเท้าสำหรับวิ่งโดยเฉพาะ รองเท้าจะช่วยลดแรงกระแทกและช่วยป้องกันเศษหินดินหรือแก้วบาดเท้า แต่นั่นทำให้รูปแบบการวิ่งของเราผิดแผกไปจากธรรมชาติการวิ่งของมนุษย์ที่ควรจะเป็น เพราะจะทำให้เท้าไม่เป็นอิสระในการเคลื่อนไหว กล้ามเนื้อมัดเล็กๆ จำนวนมากที่อยู่โดยรอบไม่ได้ทำงาน และบังคับให้คนทั่วไปต้องวิ่งลงด้วยส้นเท้า

สาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการเจ็บเข่า ในขณะที่การวิ่งเท้าเปล่าเป็นการเรียนรู้ที่จะใช้ร่างกายส่วนอื่นๆ ช่วยผ่อนแรงกระแทกโดยธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็น ก้น ต้นขา น่อง และอุ้งเท้า

มีงานวิจัยด้านชีวกลศาสตร์ มหาวิทยาลัยซานดิเอโก สหรัฐอเมริกา ได้วิจัยให้คนยืนหลับตาด้วยขาข้างเดียวบนพื้นที่ที่มีการเคลื่อนไหว พบว่าคนเท้าเปล่าสามารถรักษาสมดุลร่างกายได้ดีกว่าคนใส่รองเท้า จึงมีความเป็นไปได้ว่ายังมีกล้ามเนื้อมัดเล็กๆ จำนวนมากในร่างกายที่ไม่ได้ใช้งานระหว่างการใส่รองเท้า

การวิ่งเท้าเปล่าในระยะเริ่มต้นอาจจะบาดเจ็บบ้าง เพราะกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นบางส่วนไม่เคยถูกใช้ตอนที่วิ่งแบบสวมรองเท้า ทำให้กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นส่วนนั้นไม่แข็งแรง แต่เมื่อฝึกจนกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นแข็งแรงก็จะวิ่งได้ดีขึ้นเอง ต้องใช้เวลาปรับตัวให้ร่างกายคุ้นเคย และต้องไม่หักโหมจนเกินไป

คุณจะพบว่าวิ่งเท้าเปล่านิ้วเท้าทุกนิ้วมีความเป็นอิสระเท้าแผ่ออกขณะลงพื้น เป็นกลไกซับแรงกระแทกและการทรงตัว ไม่จำกัดการพลิกตัวของฝ่าเท้าขณะวิ่ง กลไกการซับแรงกระแทกตามธรรมชาติของมนุษย์ เป็นการส่งผ่านข้อมูลเกี่ยวกับการทรงตัวจากเท้าไปสู่สมอง ยิ่งฝ่าเท้าสัมผัสกับพื้นโดยตรง ระบบประสาทฝ่าเท้าจะถูกกระตุ้น คอยปรับระดับการออกแรงทรงตัว และยังกระตุ้นการไหลเวียนเลือด และจะปรับท่าวิ่งของตัวเองให้กลายเป็นท่าวิ่งที่เป็นธรรมชาติมากที่สุด ทำให้ลดการบาดเจ็บ

ระหว่างการฝึกอาจจะเริ่มจากการลองวิ่งเหยาะๆ โน้มตัวไปข้างหน้าและยกขาเท่านั้น ปลายเท้าและกล้ามเนื้ออุ้งเท้าจะช่วยทำหน้าที่รับแรงกระแทก หากฝึกบนพื้นปูนให้ลองฟังเสียง ยิ่งวิ่งเร็วเท่าไหร่ก็ต้องยิ่งโฟกัสไม่ให้มีเสียงหรือมีก็น้อยที่สุดเท่านั้น

แต่ข้อสำคัญในการฝึกก็คือต้องตั้งใจฟังร่างกายตัวเอง เริ่มตั้งแต่ถอดรองเท้าเดินในบริเวณบ้าน แล้วค่อยๆ ใช้เวลาเพื่อพัฒนากล้ามเนื้อปรับท่าวิ่ง อย่าหักโหม เน้นการใช้ท่าที่ถูกต้อง เพราะหัวใจของการวิ่งเท้าเปล่าไม่ใช่ความเร็วหรือระยะทาง แต่เป็นการวิ่งที่ถูกวิธีต่างหากที่สำคัญที่สุด