ไข่มุก อัญมณีแห่งความบริสุทธิ์

โดย...สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) 

เครื่องประดับมุกกลับมาทวงบัลลังก์ความนิยมอีกครั้ง จากการสังเกตในตลาดยุโรปและเอเชีย ซึ่งมีการค้าขายเครื่องประดับมุกมากขึ้น รวมทั้งรูปแบบของเครื่องประดับมุกที่หลากหลายขึ้นด้วย

มนุษย์เรารู้จักไข่มุกมาเป็นเวลานานแล้ว เชื่อกันว่าค้นพบไข่มุกครั้งแรกในตะวันออกกลาง ว่ากันว่าพระนางคลีโอพัตราทรงใช้ต่างหูมุกเป็นเครื่องประดับ และมักจะจุ่มต่างหูมุกลงไปในเหล้าองุ่นก่อนดื่ม เพราะเชื่อว่าไข่มุกมีพลังช่วยคงความหนุ่มสาวเอาไว้ได้

กวีชาวกรีซนามว่า โฮเมอร์ กล่าวถึงการใช้ไข่มุกเป็นเครื่องประดับของเทพธิดายูโนไว้ในวรรณกรรมของเขา ด้วยหญิงสาวชาวโรมันก็นิยมสวมใส่ไข่มุกเช่นเดียวกัน

ไข่มุกเกิดจากการที่มีเม็ดทรายหรือสิ่งแปลกปลอมหลุดเข้าไปในตัวหอยมุก ทำให้หอยมุกเกิดความระคายเคืองจึงต้องขับ “น้ำมุก” (Narce) ซึ่งประกอบด้วย แคลเซียมคาร์บอเนต (CaCO3) ออกมาเคลือบสิ่งปลอมนั้น จนมีความแวววาว ยิ่งหอยมุกขับน้ำมุกออกมาเคลือบนานเท่าไร ก็ยิ่งมีความแวววาวและความงดงามมากขึ้นเท่านั้น

ปัจจุบัน มีมุกเลี้ยงซึ่งเกิดขึ้นโดยการเลียนแบบการเกิดมุกธรรมชาติ นั่นคือใส่แกนของไข่มุกเข้าไปในตัวหอยมุก แล้วนำกลับไปในทะเล และหอยมุกก็จะทำหน้าที่ขับน้ำมุกออกมาเคลือบไปเรื่อยๆ ประมาณครึ่งปี จึงนำหอยมุกกลับขึ้นมา ซึ่งวิธีการเลี้ยงหอยนี้พัฒนาขึ้นโดย โคคิชิ มิกิโมโตะ

การดูแลรักษาเครื่องประดับมุก เวลาใช้เราต้องให้ความทะนุถนอมมากกว่าเครื่องประดับชนิดอื่นๆ เนื่องจากมุกเป็นอินทรีย์สาร มีความบอบบางและชำรุดได้ง่ายกว่ามาก จึงต้องอาศัยการดูแลเป็นพิเศษ

ไม่ควรสวมเครื่องประดับมุกก่อนการแต่งหน้าหรือฉีดน้ำหอม ถอดเครื่องประดับมุกทุกครั้งก่อนทาโลชั่น เช็ดเครื่องประดับมุกด้วยผ้านิ่มๆ ที่ไม่มีขน หากมุกมีคราบสกปรก ให้ทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่ชนิดอ่อนโยน ห้ามใช้น้ำยาทำความสะอาดที่มีส่วนผสมของแอมโมเนียหรือผงซักฟอก ไม่ควรใช้เครื่องอัลตราโซนิคในการทำความสะอาดเครื่องประดับมุก

การเก็บรักษาเครื่องประดับมุก ควรแยกเก็บเครื่องประดับมุกไม่ให้ปะปนกับเครื่องประดับชนิดอื่นๆ เพื่อลดโอกาสในการเสียดสีซึ่งจะทำให้ผิวมุกเป็นรอยหรือกะเทาะ ภาชนะที่ใช้เป็นควรเป็นกล่องจิวเวลรี่หรือถุงผ้านิ่มๆ ที่ไม่สามารถทำให้เกิดรอยขีดข่วน