ข้าวซอย เสน่ห์ไทย จีน อิสลาม

โดย...รอยนวล

จับพลัดจับผลูได้ไปอยู่เชียงใหม่หลายปี นอกจากศึกษาหาความรู้ใส่สมองน้อยๆ แล้ว ผู้เขียนก็ขยันขันแข็งในการเสาะหาของอร่อยใส่ท้องน้อยๆ อยู่เนืองๆ โดยเฉพาะอาหารพื้นถิ่นภาคเหนือ (เท่าที่กระเป๋าสตางค์เด็กน้อยนักศึกษาจะอำนวย)

จำได้ว่า ครั้งแรกที่ได้กินขันโตกนั้น เป็นอะไรที่ตื่นเต้นสุดๆ โอ้ว...แม่เจ้า มันช่างละลานตา น่ากินไปเสียทั้งสิ้น ไม่ว่า ไส้อั่ว แคปหมู น้ำพริกอ่อง แกงฮังเล ฯลฯ กินไป คุยไป พร้อมชมนาฏศิลป์ภาคเหนืออย่าง ฟ้อนเล็บ ฟ้อนดาบ ตีกลองสะบัดชัย ฯลฯ เป็นที่เพลิดเพลินจำเริญใจ “ม่วนใจ๋แต้เจ้า”

อีกหนึ่งเมนูที่ได้รู้จักในเวลาต่อมาคือ ข้าวซอย โดยมีเพื่อนชาวเจียงฮายเป็นผู้แนะนำ เมื่อเห็นหน้าตาแล้วก็ให้งงไหนว่าเป็นข้าว!!!

ข้าวซอย เป็นอาหารพื้นเมืองภาคเหนือที่เกิดจากการผสมผสานของอาหารจีน ตะวันออกกลาง และไทยลาว แรกนั้นเรียกกันว่า ก๋วยเตี๋ยวฮ่อ หรือข้าวซอยฮ่อ หรือข้าวซอยอิสลาม เส้นของข้าวซอยนั้นคล้ายๆ กับบะหมี่ น้ำเข้มข้น จัดจ้าน หวานมัน ปกติจะเสิร์ฟพร้อมเครื่องเคียง อย่างเช่น ผักกาดดอง และหอมหัวแดง ก่อนรับประทานก็มักจะปรุงรสด้วยพริกผัดน้ำมัน น้ำพริกเผา น้ำมะนาว น้ำปลา น้ำตาล ฯลฯ

แต่เดิมมีข้าวซอยเนื้อและไก่ แต่ตอนนี้เห็นมีบางร้านที่ดัดแปลงทำข้าวซอยหมูหรือทะเล ที่ดั้งเดิมมีแต่เนื้อกับไก่นั้นคงเพราะข้าวซอยเป็นอาหารที่มีต้นกำเนิดมาจากชาวจีนที่นับถือศาสนาอิสลาม ซึ่งอพยพมาอยู่ทางภาคเหนือของไทยและลาว ถ้าจะเดิมแท้ๆ ก็ต้องเป็นน้ำใสไม่ใส่กะทิ ภายหลังจึงมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสูตรมาจนเป็นเช่นที่เรารู้จักกันอยู่ในปัจจุบัน

ที่เชียงใหม่มีข้าวซอยให้สั่งตั้งแต่ร้านเล็กร้านน้อยไปถึงภัตตาคารในโรงแรมหรู ร้านดังที่ไม่กินไม่ได้ก็มีมากกว่าหนึ่ง ครั้งหลังสุดที่มีโอกาสไปเยือนเชียงใหม่ ผู้เขียนก็ได้ไปรำลึกความหลังและความอร่อยที่ ข้าวซอยลำดวนฟ้าฮ่าม ร้านที่คนรักอาหารชนิดนี้อยากจะไปชิมสักครั้ง

ร้านนี้เขามีชื่อเสียงมานานหลายทศวรรษ เจ้าของสูตรคือ คุณแม่ลำดวน (ผู้ที่เพิ่งจะจากไปเมื่อ 2 เดือนที่แล้ว) ซึ่งได้ปรับข้าวซอยน้ำใสมาใส่กะทิ ซึ่งขายดิบขายดี ร้านที่เคยเป็นเพิงเล็กข้างถนน ก็กลายเป็นร้านใหญ่โต จนตอนนี้ ข้าวซอยลำดวนฟ้าฮ่าม เปิดให้บริการถึง 2 สาขา โดยผู้เขียนแวะไปสาขา 2 ซึ่งตั้งอยู่ติดถนนซูเปอร์ไฮเวย์ (กินแล้วก็ไปเที่ยวนอกเมืองเชียงใหม่กันได้แบบสบายๆ)

เด็ดที่สุดของร้านนี้ผู้เขียนยกให้กับ ข้าวซอยเนื้อ ด้วยเนื้อชิ้นใหญ่ๆ นั้นแสนนุ่ม และเคี้ยวเพลิน แต่เหลือบดูข้าวซอยไก่ของเพื่อนข้างๆ ก็น่ากินไม่แพ้กัน เพราะเป็นการนำน่องไก่ใหญ่ๆ มาทำ น้ำพริกเผาตำรับของทางร้านหรือที่ชาวเหนือเรียกว่า พริกแดง นั้น ก็เร้าใจร้อนลิ้นเล่นเอาเหงื่อตกได้สำหรับคนไม่โปรดอาหารเผ็ด

อีกหนึ่งร้านข้าวซอยอร่อยที่เชียงใหม่ก็ตั้งอยู่ย่านถนนฟ้าฮ่ามเหมือนกัน ร้านนี้ชื่อว่า ข้าวซอยเสมอใจ และข้าวซอยอิสลาม ถนนเจริญประเทศ (ไม่ไกลจากไนท์บาซาร์) ซึ่งแต่ละร้านล้วนให้บริการความอร่อยมาแล้วไม่ต่ำกว่า 30 ปี

เรียกได้ว่าจะกินข้าวซอยให้อร่อยต้องไปเชียงใหม่ แต่ทุกวันนี้ที่กรุงเทพฯ ก็เห็นมีหลายร้านที่รสเด็ด ข่าวดีสำหรับชาวกรุง คือ ตอนนี้ข้าวซอยลำดวนฟ้าฮ่าม มาเปิดที่หลักสี่แล้ว ใครไปมาแล้วก็บอกๆ กันมาบ้างว่ารสชาติเหมือนกับกินที่เชียงใหม่ไหม เพราะว่าผู้เขียนยังไม่ได้ไปตะลอนชิม ส่วนโรงแรมรอยัลริเวอร์ก็ชักชวนมาว่าตอนนี้จัดซุ้มอาหารเหนือ ซึ่งประกอบด้วยข้าวซอยให้บริการเป็นบุฟเฟต์ทุกมื้อเที่ยง ใครอยู่ใกล้ลองไปพิสูจน์กันเลย...

เสน่ห์ของข้าวซอยนั้น อยู่ที่รสชาติอันเป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร เมื่อเคี้ยวบะหมี่ผสมกับน้ำซุปเข้มข้น จัดจ้าน หวานมัน (ร้านไหนทำน้ำซุปจืดจางโหรงเหรง ไม่มีทางเกิดแน่) มีผักกาดดอง หอมแดงแกล้ม และปรุงรสให้จี๊ดใจด้วยพริกผัดหรือพริกเผา เป็นอะไรที่ รำแต๊ๆ เจ้า