เจาะเส้นทางเลี่ยงภาษีแร่หายาก สหรัฐฯ พลิกเกมใช้ไทยเป็นทางผ่าน

 

สำนักข่าว Reuters รายงานสถานการณ์สงครามการค้าระหว่างจีนและสหรัฐฯ ที่ทวีความซับซ้อนยิ่งขึ้น

 

เมื่อมาตรการที่จีนใช้แบนการส่งออกแร่ธาตุหายาก ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญของอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์และการทหารของสหรัฐฯ กลับไม่เป็นไปตามที่คาดการณ์ไว้

 

Reuters รายงานว่า ผู้ซื้อในสหรัฐฯ ยังคงสามารถนำเข้าแร่ธาตุสำคัญเหล่านี้ได้ แม้จะต้องใช้เส้นทางที่ซับซ้อนและมีต้นทุนที่สูงขึ้น โดยมี ประเทศไทย ก้าวเข้ามามีบทบาทสำคัญอย่างไม่เคยเป็นมาก่อนในฐานะ "ฮับส่งต่อ" แร่ธาตุหายากเหล่านี้

 

พลิกเส้นทางการค้า พบไทยโผล่ติดท็อปลิสต์

 

แม้จีนจะระงับการส่งออกแร่แกลเลียม (Gallium), เจอร์เมเนียม (Germanium), และแอนติโมนี (Antimony) ไปยังสหรัฐฯ โดยตรง แต่ตัวเลขการนำเข้าแร่ธาตุเหล่านี้ของสหรัฐฯ ในปีนี้กลับไม่ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ

 

ปรากฏการณ์นี้ชี้ให้เห็นถึงกลยุทธ์การนำเข้าผ่านประเทศที่สาม (Transshipment) อย่างชัดเจน โดยบริษัทจีนจะส่งออกแร่ธาตุไปยังประเทศคู่ค้าอื่นก่อนจะถูกส่งต่อไปยังปลายทางที่แท้จริงคือสหรัฐอเมริกา

 

ตามรายงานจาก Reuters ข้อมูลล่าสุดเผยว่า ประเทศไทยและเม็กซิโก ได้ผงาดขึ้นเป็น 3 อันดับแรกของตลาดส่งออกแร่แอนติโมนีของจีนอย่างกะทันหันในปีนี้ 

 

ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าประหลาดใจอย่างยิ่ง เพราะในปี 2023 ทั้งสองประเทศไม่ได้อยู่ใน 10 อันดับแรกด้วยซ้ำ

 

การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วนี้ถือเป็น หลักฐานชิ้นสำคัญที่บ่งชี้ว่าไทยอาจถูกใช้เป็นสถานีพักและส่งต่อสินค้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งแร่แอนติโมนี

 

เบื้องหลังกลยุทธ์ อำพรางสินค้า

 

สำนักข่าว Reuters ได้รับการยืนยันจากผู้บริหารระดับสูงของบริษัทนำเข้าสองแห่งในสหรัฐอเมริกาว่า พวกเขาประสบความสำเร็จในการจัดหาแร่ธาตุที่ถูกจำกัดการส่งออกจากจีนในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ด้วยกระบวนการที่ค่อนข้างซับซ้อน

 

ลีวาย ปาร์คเกอร์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและผู้ก่อตั้ง Gallant Metals หนึ่งในบริษัทนำเข้ารายใหญ่ ได้เปิดเผยเบื้องหลังกลยุทธ์นี้ว่า

 

"ตัวแทนจัดซื้อของเราในจีนจะรวบรวมวัตถุดิบ จากนั้นบริษัทขนส่งจะเข้ามาจัดการ 'เปลี่ยนฉลาก' สินค้าให้กลายเป็นของอย่างอื่น เช่น เศษเหล็ก สังกะสี หรือแม้แต่พวกอุปกรณ์ศิลปะ ก่อนจะส่งผ่านประเทศในเอเชียอีกทอดหนึ่งเพื่อไปยังสหรัฐฯ"

 

อย่างไรก็ตาม ปาร์คเกอร์ยอมรับว่า "แน่นอนว่าวิธีนี้ไม่ได้สมบูรณ์แบบร้อยเปอร์เซ็นต์ และทำให้ต้นทุนการจัดหาสูงขึ้นด้วย"

 

ปักกิ่งรู้ทันเกม แต่ตามจับไม่ง่าย

ทางการจีนตระหนักถึงช่องโหว่นี้เป็นอย่างดี โดยกระทรวงพาณิชย์จีนออกแถลงการณ์เมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมาว่า

 

พบ "นิติบุคคลในต่างประเทศที่ไม่ระบุชื่อ สมรู้ร่วมคิดกับผู้กระทำผิดในประเทศ" เพื่อหลบเลี่ยงมาตรการ พร้อมประกาศว่าจะยกระดับการปราบปรามเพื่อความมั่นคงของชาติ

 

อย่างไรก็ตาม การสกัดกั้นยังคงเป็นเรื่องท้าทาย เนื่องจากผลกำไรมหาศาลในตลาดต่างประเทศเป็นแรงจูงใจชั้นดีให้ผู้ประกอบการยอมเสี่ยง 

 

แม้กฎหมายสหรัฐฯ จะไม่ได้ห้ามซื้อแร่ที่มีต้นทางจากจีน แต่กฎหมายของจีนสามารถเอาผิดผู้ขายในประเทศที่ไม่ตรวจสอบผู้ใช้งานปลายทาง (End User) ได้

 

สถานการณ์นี้สะท้อนภาพสงครามการค้าและเทคโนโลยีที่ซับซ้อนกว่าที่เห็น มันคือเกมแมวไล่จับหนูที่เดิมพันด้วยความเป็นใหญ่ทางเศรษฐกิจและเทคโนโลยีของโลก

 

โดยมีประเทศไทยตกอยู่ท่ามกลางสมรภูมิการค้าที่พร้อมจะทวีความซับซ้อนและรุนแรงขึ้นในทุกขณะ