Exxua ยาต้านซึมเศร้าชนิดใหม่ที่แทบไม่มีผลข้างเคียง
ซึมเศร้า อีกหนึ่งความผิดปกติของสารสื่อประสาทที่มีอัตราการขยายตัวของผู้ป่วยสูงขึ้นเรื่อยๆ นำไปสู่การมองหาแนวทางรักษาหลายรูปแบบ ล่าสุดจึงมีการพัฒนายาต้านซึมเศร้าตัวใหม่ที่แทบไม่มีผลข้างเคียง และได้รับอนุมัติให้ใช้งานจากทาง FDA ของสหรัฐฯ เป็นที่เรียบร้อย
เชื่อว่าทุกวันนี้ทุกท่านคงรู้จักหรือคุ้นเคยกับคำว่าซึมเศร้ากันมากขึ้น กับโรคทางจิตเวชที่เกิดจากการทำงานผิดปกติของสารเคมีในสมองที่ชื่อ เซโรโทนิน(Serotonin) นำไปสู่ความเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม อารมณ์ และความคิดจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
ปัจจุบันจำนวนผู้ป่วยโรคซึมเศร้ากำลังขยายตัวอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลจากกรมสุขภาพจิตเปิดเผยว่า ในปี 2022 ชาวไทยอายุ 15 ปีขึ้นไปป่วยซึมเศร้ารวมกันกว่า 1.5 ล้านคน นั่นทำให้เราจำเป็นต้องตระหนักถึงพิษภัยของโรคซึมเศร้ากันมากขึ้น เพื่อเรียนรู้และทำความเข้าใจอาการของผู้ป่วยรวมถึงผลกระทบที่อาจจะตามมา
วันนี้เราจึงมาลงรายละเอียดถึงแนวทางรับมือและรักษาอาการซึมเศร้าของผู้ป่วยกันเสียหน่อย
แนวทางรักษาโรคซึมเศร้าในปัจจุบัน
ภายหลังได้รับการตรวจอาการและวินิจฉัยว่าเป็นซึมเศร้าจากจิตแพทย์ แนวทางรักษาแรกที่ได้รับการพูดถึงคือ การใช้จิตบำบัด อาศัยรากฐานทฤษฎีทางจิตวิทยาเพื่อนำมาเรียนรู้ทำความเข้าใจต้นตอของโรค ช่วยในการปรับมุมมองเปลี่ยนแนวคิดของผู้ป่วยที่สอดคล้องกับอาการ
แนวทางการใช้จิตบำบัดสามารถทำได้หลายวิธี เช่น จิตบำบัดแบบประคับประคองที่ให้ผู้ป่วยได้ระบายความรู้สึกภายใน, จิตบำบัดความคิดและพฤติกรรมที่สร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้พฤติกรรมและปรับเปลี่ยนแนวคิด ไปจนจิตบำบัดสัมพันธภาพระหว่างบุคคลเพื่อให้ผู้ป่วยปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมและผู้อื่น เป็นต้น
ถ้าวิธีดังกล่าวไม่ได้ผลลัพธ์น่าพอใจ แนวทางต่อมาคือการรักษาด้วยยา การให้ยาต้านซึมเศร้าจะช่วยปรับสารสื่อประสาทและสารเคมีในสมองให้กลับสู่ภาวะปกติ ซึ่งจะทำให้ผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อสภาพอารมณ์ ความรู้สึก ไปจนจิตใจของผู้ป่วยมีแนวโน้มดีขึ้น
อย่างไรก็ตามการใช้ยาต้านซึมเศร้ามีข้อจำกัดที่ต้องใช้เวลาเล็กน้อย นอกจากต้องใช้ระยะเวลาในการออกฤทธิ์และต้องรับยาต่อเนื่องเป็นเวลานาน ตัวยายังมีผลข้างเคียงในบางด้าน ตั้งแต่ปากแห้ง, คอแห้ง, ท้องผูก, มีปัญหาในการขับถ่าย, ตาพร่ามัว, เวียนศีรษะ, คลื่นไส้, หย่อนสมรรถภาพทางเพศ ทั้งยังมีงานวิจัยบางฉบับชี้ว่าอาจมีผลต่อหัวใจและหลอดเลือด
หากการใช้ยาต้านซึมเศร้าไม่ได้ผลหรือบางครั้งผู้ป่วยมีอาการรุนแรง อาจจำเป็นต้องใช้แนวทางรักษารูปแบบอื่นเพิ่มเติม ตั้งแต่การใช้อุปกรณ์ปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า หรือ การรักษาด้วยไฟฟ้า ถือเป็นอีกแนวทางรักษาที่ผ่านการยอมรับ แต่ก็อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดผลข้างเคียงเป็นอาการชักได้เช่นกัน
ล่าสุดจึงเริ่มมีการคิดค้นยาต้านซึมเศร้าชนิดใหม่ที่แทบไม่มีผลข้างเคียงออกมาสำเร็จ
ยาต้านซึมเศร้าชนิดใหม่ที่แทบไม่มีผลข้างเคียง
ยาชนิดนี้ได้รับการผลิตจากบริษัท Fabre-Kramer Pharmaceuticals กับตัวยา Exxua ยาที่มีคุณสมบัติในการต้านซึมเศร้าตัวใหม่ มีประสิทธิภาพในการเข้าไปปรับปรุงการทำงานของสารสื่อประสาทในสมองให้กลับมาทำงานปกติ โดยแทบไม่มีผลข้างเคียงแบบที่เกิดขึ้นกับยารุ่นก่อน
กลไกสำคัญของยา Exxua จะเข้าไปปรับปรุงการทำงานของตัวรับสารเซโรโทนิน 1A ซึ่งมีส่วนช่วยในการควบคุมอารมณ์ความรู้สึกของคนเรา โดยจะเข้าไปกระตุ้นการทำงานให้สามารถรับสารชนิดนี้ได้ง่ายขึ้น ถือเป็นการรักษาโดยตรงของอาการซึมเศร้าที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วย
ตัวยายังมีส่วนช่วยกระตุ้นการหลั่งโดปามีน สารสื่อประสาทอีกชนิดที่มีผลโดยตรงต่ออารมณ์ความรู้สึกของคนเราและส่งผลต่ออาการโรคซึมเศร้าเช่นกัน หากมีสารนี้น้อยเกินไปอาจนำไปสู่อาการเครียดและวิตกกังวลที่เป็นอีกต้นตอของโรค นี่จึงถือเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยที่ลดผลกระทบจากอาการซึมเศร้าได้อีกทาง
จุดเด่นอีกประการของยา Exxua คือ ผลข้างเคียงที่มีต่อผู้ป่วยน้อยมาก เทียบกับยาต้านซึมเศร้าชนิดอื่นที่อาจส่งผลกระทบต่อระบบขับถ่าย สมรรถภาพทางเพศ หรือผลกระทบต่อหัวใจและหลอดเลือด ผลข้างเคียงที่พบจากยาชนิดนี้มีเพียงอาการเวียนศีรษะและคลื่นไส้ในช่วงสั้นๆ เป็นอาการที่สามารถทุเลาลงได้เองและไม่จำเป็นต้องหยุดยา
นอกจากใช้สำหรับรักษาอาการซึมเศร้าแล้ว Exxua ยังอาจอาจนำไปใช้รักษาโรคทางจิตเวชชนิดอื่น ทั้งโรคเครียดและโรควิตกกังวลได้เช่นกัน ด้วยคุณสมบัติในการกระตุ้นการหลั่งโดปามีน นี่จึงอาจเป็นยาที่สามารถใช้งานในการรักษาโรคจิตเวชชนิดอื่นได้อีกด้วย
ถือเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกสำหรับผู้ป่วยที่ยังคงเป็นทุกข์จากอาการซึมเศร้าที่ไม่สามารถทุเลาได้ด้วยยาที่มีอยู่ในปัจจุบัน
ล่าสุดตัวยา Exxua ได้รับการอนุมัติให้ใช้งานจาก สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) เป็นที่เรียบร้อย ให้เป็นยาที่สามารถใช้ในการรักษาอาการซึมเศร้าแก่ผู้ใหญ่ และคาดว่าจะพร้อมวางจำหน่ายตามร้านขายยาทั่วไปในสหรัฐฯภายในช่วงต้นปี 2024
ส่วนประเทศไทยอาจต้องอดใจรออีกนิดแต่คาดว่าจะได้รับอนุมัติให้ใช้งานกับผู้ป่วยซึมเศร้าในไม่ช้า
ที่มา
https://he01.tci-thaijo.org/index.php/policenurse/article/view/41115
https://www.manarom.com/blog/Psychotherapy_with_depression.html
https://mgronline.com/uptodate/detail/9660000013803
https://www.rattinan.com/antidepressants/
https://interestingengineering.com/health/fda-approves-exxua-for-major-depressive-disorder-treatment