วิจัยชี้ อวกาศและสภาวะไร้แรงโน้มถ่วงส่งผลเสียต่อร่างกายมนุษย์

การศึกษาใหม่ที่ได้รับทุนสนับสนุนจาก NASA ช่วยให้เราสามารถเข้าใจประเด็นนี้ได้อย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น โดยนักวิจัยกล่าวว่านักบินอวกาศที่เดินทางบนสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) หรือกระสวยอวกาศของ NASA ในภารกิจที่กินระยะเวลาอย่างน้อย 6 เดือน ต้องประสบกับปัญหาการขยายตัวของโพรงสมอง

โดยโพรงสมอง ถือว่าเป็นอวัยวะที่มีส่วนสำคัญ เนื่องจากมีหน้าที่ลำเลียงสารอาหารไปเลี้ยงสมอง และขับของเสียจากสมองออกไป ทั้งยังช่วยลดแรงกระแทกของสมอง เมื่อมีการกระทบกระเทือนเกิดขึ้นกับศีรษะ

จากการสแกนสมองของนักบินอวกาศ 30 คน นักวิจัยพบว่าต้องใช้เวลาราว 3 ปี กว่าที่โพรงสมองจะฟื้นตัวเต็มที่หลังจากการเดินทางรอบอวกาศ โดยแนะนำว่าอย่างน้อยควรมีช่วงเว้นระยะเวลาเดินทางระหว่างภารกิจอวกาศที่ยาวนาน

Heather McGregor นักประสาทวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยฟลอริดา ทั้งยังเป็นผู้เขียนการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Scientific Reports กล่าวว่า "หากโพรงสมองฟื้นฟูไม่เพียงพอระหว่างปฏิบัติภารกิจ อาจส่งผลกระทบต่อความสามารถของสมองในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของของเหลวในสภาวะไร้น้ำหนัก เช่น หากโพรงสมองขยายตัวจากภารกิจก่อนหน้า และยุบตัวไม่ทัน ในภารกิจถัดไปพื้นรองรับการขยายตัวหรือการเปลี่ยนแปลงของของเหลวก็มีแนวโน้มว่าจะลดลง”

ขณะที่ Rachael Seidler อาจารย์ด้านสรีรวิทยาและการเคลื่อนไหวทางร่างกายจากมหาวิทยาลัยฟลอริดาระบุว่า สำหรับผลกระทบจากโพรงสมองขยายตัวของนักบินอวกาศยังไม่เป็นที่แน่ชัด ซึ่งเรายังต้องติดตามผลในระยะยาว อย่างไรก็ตามการขยายตัวในโพรงสมองอาจส่งผลกระทบต่อเนื้อเยื่อสมองโดยรอบ

"นี่ดูเหมือนจะเป็นผลกระทบโดยตรง เมื่อเราอยู่บนโลก ระบบหลอดเลือดของเรามีวาล์วป้องกันไม่ให้ของเหลวทั้งหมดไหลมารวมกันที่เท้าจากแรงโน้มถ่วง แต่ในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง มันจะเกิดผลตรงกันข้าม ของเหลวในร่างกายจะไหลย้อนกลับไปบริเวณศีรษะ ซึ่งการเคลื่อนตัวกลับของของเหลวนี้น่าจะส่งผลให้เกิดการขยายตัวของโพรงสมอง”

การศึกษาดังกล่าว เก็บตัวอย่างจากนักบินอวกาศชาย 23 คนและหญิง 7 คน จากหน่วยงานอวกาศของสหรัฐฯ แคนาดา และยุโรป โดยมีอายุเฉลี่ยประมาณ 47 ปี โดย 8 คนในจำนวนนี้ได้เดินทางในกระสวยอวกาศประมาณ 2 สัปดาห์ ขณะที่อีก 18 คนปฏิบัติภารกิจในสถานีอวกาศนานาชาติประมาณ 6 เดือนและอีก  4 คนปฏิบัติภารกิจในสถานีอวกาศนานาชาติประมาณหนึ่งปี

ผลการศึกษาระบุว่า นักบินอวกาศที่ปฏิบัติภารกิจในช่วงเวลาสั้นๆ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงภายในโพรงสมอง แต่จะเกิดกับนักบินอวกาศที่ปฏิบัติภารกิจที่กินระยะเวลา6เดือนขึ้นไป อย่างไรก็ตามภายในโพรงสมองจะขยายตัวในช่วง 6 เดือนแรกก่อนจะค่อยๆหดตัวเมื่อผ่านไปราว 1 ปี ซึ่งอาจเป็นข่าวดีสำหรับภารกิจเดินทางไปดาวอังคารที่นักบินอวกาศต้องอยู่ในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วงราว 2 ปี และเป็นข่าวดีสำหรับผู้ที่ต้องการเยือนอวกาศในช่วงระยะเวลาสั้นๆ

สภาวะไร้แรงโน้มถ่วงยังส่งผลกระทบต่อระบบทางสรีรวิทยาอื่นๆ เช่น การฝ่อของกระดูกและกล้ามเนื้อ การเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือดหัวใจ ระบบรักษาสมดุลการทรงตัวในหูชั้นใน รวมถึงกลุ่มอาการอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับดวงตา นอกจากนี้ ความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งยังสูงขึ้นเนื่องจากได้รับรังสีจากดวงอาทิตย์มากขึ้น