เยือนคิวบา... ก่อนพวกอเมริกันจะบุก!

โดย...ทีมข่าวต่างประเทศโพสต์ทูเดย์

ปริมาณการจองทัวร์ท่องเที่ยวไปยังคิวบา ประเทศอันยังคงมนต์เสน่ห์แบบฉบับละตินแท้ๆ ของนักท่องเที่ยวจากนิวยอร์กนั้นพุ่งขึ้นพรวดมากกว่า 57% ทีเดียวในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมาภายหลังจากที่รัฐบาลกรุงวอชิงตันมีนโยบายรื้อฟื้นความสัมพันธ์กับคิวบาขึ้นมาตั้งแต่ต้นปี

และเมื่อเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา ยอดการจองทัวร์ไปคิวบาก็เพิ่มมากขึ้นถึง 187% และในเดือน มี.ค.ก็พุ่งขึ้นมาเกือบ 250% แล้วด้วย เป็นสัญญาณที่บ่งบอกได้ว่า นักท่องเที่ยวต่างชาติจำนวนมากกำลังเร่งรีบเก็บกระเป๋าเดินทางไปเยือนคิวบาก่อนที่วัฒนธรรมแบบทุนนิยมอเมริกันจะหลั่งไหลเข้าสู่เกาะแห่งนี้ เมื่อทั้งสองประเทศฟื้นความสัมพันธ์กันเต็มรูปแบบ

แน่นอนว่า ในขณะนี้วัฒนธรรมและสัญลักษณ์แห่งทุนนิยมแบบฉบับอเมริกันกำลังจองพื้นที่ในคิวบากันเป็นที่เรียบร้อย แมคโดนัลด์ เชนฟาสต์ฟู้ดชื่อดัง ก็จองพื้นที่เปิดสาขาในเขตเมืองเก่าของกรุงฮาวานา เช่นเดียวกับ สตาร์บัคส์ เชนร้านกาแฟแบบฉบับอเมริกันแท้ๆ ก็กำลังลุยเข้าไปในคิวบาแล้วเช่นกัน

ความรู้สึกเป็นห่วงและวิตกกังวลนั้นกำลังเพิ่มมากขึ้นว่า วัฒนธรรมแยงกี้ที่จะหลั่งไหลมาพร้อมๆ กับนักท่องเที่ยวสหรัฐ และธุรกิจจากสหรัฐที่จะบุกเข้าไปในคิวบานั้นจะทำให้คิวบาสูญเสียมนต์เสน่ห์ความขลังแบบฉบับละตินแท้ๆ ที่ถูกแช่แข็งไว้นานหลายทศวรรษจากการปิดประเทศให้จางหายไป นักท่องเที่ยวจากทั่วโลกกำลังรู้สึกเป็นห่วงสถานการณ์ที่กำลังจะเกิดขึ้นกับคิวบาอย่างมากที่สุด

“คิวบามีบรรยากาศที่ไม่เหมือนใครมากๆ คุณจะไม่เห็นสิ่งเหล่านั้นในที่อื่นๆ ใดในโลก ผมอยากเห็นคิวบาแท้ๆ ก่อนที่พวกอเมริกันจะบุกมา หรือวัฒนธรรมโลกตะวันตกจะหลั่งไหลเข้ามา” เกย์ เบน อาฮารอน นักท่องเที่ยวชาวอิสราเอล กล่าว ในขณะที่กำลังเดินชมจัตุรัสการปฏิวัติคิวบาในกรุงฮาวานา

กระนั้นก็ตาม แม้ว่าคนจากภายนอกจะมองเห็นว่าคิวบาคือแคปซูลที่หยุดเวลาเอาไว้ แต่ทว่าสำหรับชาวคิวบาเองในประเทศนั้นกลับบอกว่าพวกเขาพร้อมแล้วสำหรับการ “เปลี่ยนแปลง”

เอพีรายงานว่า ในขณะที่นักท่องเที่ยวกำลังมองคิวบาว่าเป็นสถานที่ประวัติศาสตร์ เป็นที่ที่จะเห็นรถยนต์คลาสสิกได้ทั่วไป ชายหาดที่เต็มไปด้วยเม็ดทรายขาวบริสุทธิ์ แต่สำหรับชาวคิวบานั้นกลับมองเห็นว่า บ้านเมืองจำเป็นต้องได้รับการซ่อมแซมใหม่ ชาวคิวบาอยากซื้อรถใหม่แต่มีเงินไม่พอ และแน่นอน ชาวคิวบารู้สึกว่าพวกเขากำลังขาด และเข้าไม่ถึงโอกาสทางเศรษฐกิจอย่างมาก

สำหรับชาวคิวบาจำนวนมากที่ต้องอาศัยอยู่ในบ้าน อาคารที่พักเก่าๆ ที่อยู่กันมาจากรุ่นสู่รุ่น การเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้สำหรับพวกเขาแล้วถือเป็นสิ่งที่เยี่ยมยอด  ชาวคิวบาอาจจะมีโอกาสเข้าถึงโลกอินเทอร์เน็ตเพื่อเห็นโลกภายนอกมากขึ้น พวกเขาอาจจะมีอนาคตทางเศรษฐกิจที่สดใสมากขึ้นในวันหนึ่ง ชาวคิวบาอาจจะมีเงินเปลี่ยนหลังคาบ้านได้ง่ายกว่าเดิมก็ได้

“เราตื่นเต้นกับการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้มาก” ยาดีล คาร์เมนาเต นักศึกษาเอกภาษาอังกฤษวัย 26 ปี ชาวคิวบา กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า เด็กหนุ่มคนนี้มารับงานเป็นทัวร์ไกด์รับนักท่องเที่ยว

ทอม ป็อบเปิร์ ประธานบริษัททัวร์ “อินไซด์ คิวบา” ซึ่งเปิดให้บริการอยู่ในมหานครนิวยอร์ก ยอมรับว่า นักท่องเที่ยวจำนวนมากกำลังต้องการไปเยือนคิวบาอย่างมาก

“มีคนอยากไปมากจริงๆ โลกได้เปิดกว้างมากขึ้น และคนก็เริ่มพูดกันว่า พวกเขาอยากไปคิวบา ก่อนที่อะไรๆ จะเปลี่ยนไป”

เฉพาะในปีนี้ มีนักท่องเที่ยวต่างชาติทะลักเข้าไปในคิวบาเป็นจำนวนมากแล้ว ตามท้องถนนของเขตเมืองเก่าในกรุงฮาวานานั้นกำลังคลาคล่ำไปด้วยชาวต่างชาติ ในเดือน ม.ค.ที่ผ่านมา คิวบาต้อนรับนักท่องเที่ยวต่างชาติเพิ่มขึ้นราว 16% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า และการท่องเที่ยวก็สร้างรายได้ให้กับคิวบามากถึง 2.6 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ/ปี ถือเป็นหนึ่งในรายได้สำคัญที่นำมาซึ่งการขับเคลื่อนประเทศ เมื่อปีที่แล้ว คิวบามีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาเยือนราว 3 ล้านคน เฉพาะนักท่องเที่ยวสหรัฐก็ปาเข้าไปราวปีละ 6 แสนคนแล้ว 

เจ้าหน้าที่คิวบา ประเมินว่า หากความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐและคิวบาได้รับการรื้อฟื้นเสร็จสิ้น น่าจะมีชาวสหรัฐมาเที่ยวคิวบามากถึง 1.5 ล้านคน/ปี แซงหน้านักท่องเที่ยวจากแคนาดา

อย่างไรก็ตาม ในขณะที่นักท่องเที่ยวกำลังหลั่งไหลเข้ามานั้น แต่ห้องพัก ร้านอาหารในคิวบานั้นดูเหมือนว่าจะยังไม่พร้อม ภาพของนักท่องเที่ยวที่ต้องรอคิวนั่งโต๊ะในร้านอาหารยังเป็นเรื่องปกติ ที่พักในคิวบายังไม่เพียงพอต่อนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะในช่วงไฮซีซั่นระหว่างเดือน ธ.ค.-เม.ย. นักท่องเที่ยวบางคนบอกว่าหลังจากนี้ไปจะยิ่งมีนักท่องเที่ยวมากขึ้นกว่านี้อีก

“ผมเห็นการก่อสร้างมากขึ้นเรื่อยๆ ในคิวบา แต่ก็ยังมีห้องไม่พอ และร้านอาหารก็ไม่พอรับมือกับนักท่องเที่ยวอเมริกันที่บุกเข้าราวกับหนูที่กรูกันลงมาจากเรือ” โรเจลิโอ เกาวิน นักท่องเที่ยวจากแคนาดา กล่าว

แน่นอนว่า สิ่งที่ปรากฏขึ้นในขณะนี้ทำให้หลายๆ ฝ่ายกำลังหวั่นเกรงว่า คิวบาจะสูญเสียเอกลักษณ์ความเป็นตัวของตัวเองไป

แต่กระนั้น คาร์เมนาเต นักศึกษาหนุ่ม ยืนยันว่า คิวบาจะไม่มีทางสูญเสียตัวเองไปอย่างแน่นอน แม้ว่าชาวคิวบาจะรอการมาถึงของความเปลี่ยนแปลง แต่คิวบาก็จะไม่ยอมปล่อยให้ประเทศนี้กลายเป็นพื้นที่ของพวกทุนนิยมเหมือนเมื่อครั้งก่อนการปฏิวัติในปี 1959 อย่างแน่นอน

“จะไม่เป็นเช่นนั้นแน่ครับ อัตลักษณ์ของเรา เราจะต้องรักษาไว้ให้ได้ ไม่ว่าจะต้องแลกมาด้วยชีวิต ผมยังคิดว่าน่าจะเป็นเรื่องยากต่อไปสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะหาซื้อแมคโดนัลด์ หรือสตาร์บัคส์ได้ง่ายๆ ในคิวบา” คาร์เมนาเต กล่าว

ขณะที่ทางด้าน โธมัส มีสโกสกี นักท่องเที่ยวหนุ่มวัย 28 ปี จากเมืองลีดส์ ประเทศอังกฤษ ที่กำลังเดินทางชมอาคารบ้านเรือนเก่าแก่ใจกลางกรุงฮาวานากลับมองเห็นว่า

“คิวบาตอนนี้เสี่ยงมากๆ เสี่ยงที่จะกลายเป็นฟลอริดาจริงๆ...”