ไปเกาหลีแบบมีจุดหมายไม่เหมือนใคร การเข้าฝึกปฏิบัติแบบ ‘เซน’ ในวัดเกาหลี

การไปเข้าคอร์สฝึกปฏิบัติสมาธิภาวนาแบบ “เซน” ที่วัดพุทธในเกาหลี

โดย.. เพียงออ วิไลย

การไปเข้าคอร์สฝึกปฏิบัติสมาธิภาวนาแบบ “เซน” ที่วัดพุทธในเกาหลี กลายเป็นโปรแกรมสำคัญอีกอย่างที่ชาวต่างชาติผู้ใฝ่ค้นหาตนเองให้ความนิยมในปัจจุบัน ...โดยเฉพาะวัดในนิกาย “โจกเย” (เกาหลีมีพุทธ 2 นิกายหลัก คือ “โจกเย มถฐ่มพ” ซึ่งมีจำนวนนักบวชมากที่สุด ยึดถือปฏิบัติตามหลักพระธรรมวินัยที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยชิลลา และ “นิกายแทโกลยฐํมพ” ซึ่งเปลี่ยนไปในยุคที่เป็นเมืองขึ้นของญี่ปุ่น นักบวชสามารถมีครอบครัวได้แบบนักบวชญี่ปุ่น) วัดที่เป็นศูนย์กลางหลักของแต่ละเขตจึงจัดให้มีโปรแกรมนี้ เพื่อให้คนต่างชาติที่ต้องการมาฝึกปฏิบัติในแนวพุทธมหายานตามแบบ “เซน” ได้เข้าร่วมปฏิบัติทำความเพียรในแต่ละวันอย่างกลมกลืนกับนักบวชในวัด

ศาสนาพุทธแบบเกาหลี ถือว่าสิ่งที่เป็นความบริสุทธิ์และงดงาม ในศาสนาพุทธสไตล์เกาหลีนั้น มี 15 ประการ คือ 1) อารามอันสงบสันโดษสงัดในสถานที่ที่สวยงามตามธรรมชาติ 2) ภัตตาหารอันบริสุทธิ์ปราศจากเนื้อสัตว์ ที่ปรุงด้วยผักปลูกเองในวัดโดยไร้สารปรุงแต่งรสและแน่นอน ยกเว้นการฉันเครื่องเทศและผักมีหัว 5 ชนิดแบบอาหารเจด้วยค่ะ 3) การทำสมาธิแบบ “เซน” ตามหลักปฏิบัติของท่านปรมาจารย์โพธิธรรม และการเข้าปฏิบัติและสวดมนต์อย่างเคร่งครัดทั้งกลางวันและกลางคืนในฤดูหนาว 3 เดือน กับฤดูร้อนอีก 3 เดือน 4) การฉันภัตตาหารอย่างมีสติในภาชนะไม้สี่ใบโดยไม่ให้เหลือทิ้ง 5) การปฏิบัติตนตามพระธรรมวินัยในทุกสถานที่และที่อยู่ทั้งภิกษุ ภิกษุณี และชี

6) การปฏิบัติตนอย่างมีแบบแผนตามมารยาทและจริยธรรมด้วยความบริสุทธิ์ใจ ตรงไปตรงมา อย่างเรียบง่าย 7) การปฏิบัติอย่างเข้มข้น ทำวัตรสวดมนต์อย่างต่อเนื่องถึง 100 วัน และการกราบตามแบบเกาหลี (โดยยืนแล้วย่อตัวลงกราบราบหน้าผากจรดพื้น) 108 ครั้ง หรือ 3,000 ครั้งต่อวัน ปฏิบัติโดยพร้อมเพรียงกันทั้งนักบวชและฆราวาส 8) การตั้งคำถามขบคิดปริศนาแบบ “เซน” แก่ตนเอง ซึ่งย้อนกลับไปสู่ธรรมชาติ เช่น ถามว่า “ฉันคือใคร” 9) การถือเนสัชชิก (การถือปฏิบัติโดย ยืน เดิน นั่ง แต่ไม่นอนโดยหลังแตะพื้น) หรือการอดทนต่อความทรมานทางกายเมื่อปฏิบัติเข้มข้น

10) จีวรตัดเย็บจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ใยกัญชา ฝ้าย ไหม (วัสดุที่ใช้ตัดเย็บจีวรเป็นการบอกระดับชั้นของนักบวชด้วย) 11) พิธีการชงชาตามแนวคิดแบบ “เซน” เป็นการทำสมาธิสร้างสติ ...ไม่มีวัดใดในเกาหลีที่ไม่มีชุดอุปกรณ์ชงชาค่ะ การชงชาเข้ามาจากจีนพร้อมกับพุทธศาสนามหายาน 12) การทำความสะอาดพัฒนาวัดด้วยแรงกายเพื่อพัฒนาจิตใจเป็นประจำทุกคน ทุกวัน 13) กระบวนการ “กว่าจะได้บวชเป็นพระสงฆ์” ที่ยากเย็นและใช้เวลานาน เพื่อทดสอบว่ามีความมุ่งมั่นจริงที่จะอุทิศชีวิตให้พุทธศาสนา... เริ่มต้น ต้องเข้ามาปฏิบัติในวัด ทำงานหนักทุกอย่างในวัดอย่างน้อย 5 เดือน จึงได้เข้าคอร์สเตรียมตัวบวชเณร 4 สัปดาห์...หลังจากบวชเณรแล้วต้องไปศึกษาเพิ่มเติมโดยเลือกสถานที่ใดที่หนึ่ง คือ โรงเรียนพระสูตร โรงเรียนฝึกปฏิบัติสมาธิ หรือมหาวิทยาลัยพุทธศาสตร์ ต่ออีก 4 ปี จากนั้นจึงอบรมและประเมินอีก 1 สัปดาห์ ว่าจะสามารถผ่านเป็นพระสงฆ์ได้หรือไม่ ดังนั้นพระเกาหลีจึงภูมิใจในความเป็นพระสงฆ์ และเมื่อตัดสินใจแล้วก็จะปวารณาบวชตลอดชีวิต 14) วันวิสาขบูชาเป็นวันที่สำคัญที่สุดในพุทธศาสนา เกาหลีเขาเรียกว่า วัน “บูชอนิมโอชินนาล” หรือ วัน “ซอกกาทานซินอิล” บฮรณดิ ฟภฝล ณฏ / ผฎฐกลบฝลภฯ แปลว่า วันที่พระพุทธเจ้าเสด็จมา ทุกวัดจะจัดงานโคมดอกบัวเพื่อถวายสักการะแด่พระพุทธเจ้าในวันนี้ (วันวิสาขบูชาของเกาหลีเร็วกว่าไทยและอินเดีย 7 วัน) 15) งานพุทธศิลป์ในวัดเกาหลีทั้งรูปภาพวาด รูปปั้น และลวดลาย ซึ่งอนุรักษ์และแสดงเอกลักษณ์ของพุทธมหายาน

ในยุคนี้ พระสงฆ์เกาหลีกำลังเร่งสร้างศรัทธาและทำให้สังคมชาวพุทธเข้มแข็งขึ้น ด้วยการเข้ามีส่วนร่วมในชุมชนตามแนวทางของพุทธศาสนา หลังจากต้องถูกบีบให้หลบลี้ออกห่างจากชุมชนเมืองไปอยู่ตามหุบเขาในยุคโชซอน ที่กษัตริย์นำเอาลัทธิขงจื้อเข้ามาแทนที่ศาสนาพุทธ ดังนั้นวัดต่างๆ จึงเปิดกว้างสำหรับผู้ที่สนใจเรียนรู้วิถี “เซน” แบบเกาหลี... หากสนใจสามารถขอข้อมูลได้จากองค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวเกาหลี หรือที่วัด โจกเยซา ซึ่งเป็นศูนย์กลางของนิกาย โจกเย ในกรุงโซล...