“หนู 1”ภายใต้พันธะสัญญา ยุบสภา–แก้รธน. ปชน.ไว้ใจภูมิใจไทยได้?

หลังจาก นายอนุทิน ชาญวีรกูล ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 32 และเตรียมจัดตั้งรัฐบาลใหม่ ความสัมพันธ์ระหว่าง พรรคภูมิใจไทย และ พรรคประชาชน กลายเป็นประเด็นที่ถูกจับตา เนื่องจากมีเงื่อนไขสำคัญตามข้อตกลงทางการเมืองที่กำลังเป็นโจทย์ใหญ่ของรัฐบาลชุดนี้

ข้อตกลงหลัก : ยุบสภา–แก้รัฐธรรมนูญ

พรรคภูมิใจไทยในฐานะผู้สืบทอดอำนาจจากพรรคประชาชน ตกลงว่าจะ

ยุบสภาภายใน 4 เดือน

ผลักดันการแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 เพื่อเปิดทางให้เป็นประชาธิปไตยมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม พรรคประชาชนประกาศชัดว่าจะ ไม่ส่งบุคลากรเข้าร่วมรัฐบาล และจะทำหน้าที่ฝ่ายค้านต่อไป ทำให้ภาระทั้งหมดตกอยู่กับพรรคภูมิใจไทยและพรรคร่วมรัฐบาลใหม่

คำถามใหญ่ : ทำได้จริงหรือไม่?

ความท้าทายของภูมิใจไทย คือ การผลักดันแก้รัฐธรรมนูญ ซึ่งที่ผ่านมา พรรคไม่เคยแสดงจุดยืนชัดเจนว่าจะสนับสนุนการแก้รัฐธรรมนูญฉบับปี 2560 ตรงกันข้าม ในหลายจังหวะเคยวางตัวเป็น “คู่ตรงข้าม” กับพรรคสีส้ม ทั้งในยุค “อนาคตใหม่” จนถึง “ก้าวไกล”

น.ส.จิราพา สินธุไพร รองหัวหน้าพรรคเพื่อไทย ซ้ำเติมความสงสัย โดยตั้งคำถามว่าทำไมพรรคประชาชนจึงมอบภารกิจนี้ให้กับภูมิใจไทย ทั้งที่เป็นพรรคซึ่งไม่เคยหาเสียงด้วยนโยบายแก้รัฐธรรมนูญ และยังเคยขัดขวางการเคลื่อนไหวในเรื่องนี้

มิติการเมือง : รอยร้าวที่อาจลุกลาม

ข้อตกลง “ยุบสภาภายใน 4 เดือน” ถูกจับตาว่าจะเป็น ระเบิดเวลาทางการเมือง หากภูมิใจไทยทำไม่สำเร็จ อาจถูกโจมตีว่า “ผิดสัญญา”

การแก้รัฐธรรมนูญต้องอาศัยเสียงสนับสนุนกว้างขวางในรัฐสภา แต่ภูมิใจไทยไม่เคยถูกมองว่าเป็น “แกนนำประชาธิปไตย” ทำให้ความชอบธรรมถูกตั้งคำถามตั้งแต่เริ่มต้น
 

บทบาทและคำพูดของ พรรคภูมิใจไทย ตลอดช่วงการเมืองหลังการเลือกตั้งปี 2566 จนถึงครึ่งแรกของปี 2568 สะท้อนพัฒนาการทางการเมืองที่เต็มไปด้วย “การขีดเส้น” และ “การปฏิเสธ” ต่อพรรคการเมืองสีส้ม (อนาคตใหม่–ก้าวไกล) รวมถึงการประกาศชัดเจนว่าจะไม่เป็น “รัฐบาลเสียงข้างน้อย” แต่กลับต้องมาจับมือเป็นฝ่ายค้านร่วมกันในภายหลัง กระทั่งกำลังจะตั้งครม.หนู1

1. จุดยืนชัด : “ไม่ตั้งรัฐบาลเสียงข้างน้อย”

27 มีนาคม 2566 – อนุทิน ชาญวีรกูล ให้สัมภาษณ์หลังยุบสภา ย้ำว่า “รัฐบาลเสียงข้างน้อยเหมือนตายทั้งเป็น” เพราะจะไม่มีเสถียรภาพ กฎหมายไม่ผ่าน และอยู่ได้ไม่นาน

25 มิถุนายน 2566 – อนุทินระบุว่า “การเป็นรัฐบาลเสียงข้างน้อยคือรอวันตาย” พร้อมยืนยันว่าพรรคภูมิใจไทยจะไม่สร้างเงื่อนไขการเมือง แต่จะให้พรรคอันดับ 1–2 ได้สิทธิ์จัดตั้งรัฐบาลก่อน

11 กรกฎาคม 2566 – ก่อนการโหวตนายกรัฐมนตรี พรรคภูมิใจไทยออกแถลงการณ์ย้ำ ไม่เห็นด้วยกับการตั้งรัฐบาลเสียงข้างน้อย และจะไม่ร่วมกับพรรคหรือบุคคลที่ต้องการแก้ ม.112

2. เส้นแบ่งชัดเจน : “ไม่ร่วมก้าวไกล – ไม่แก้ ม.112”

17 พฤษภาคม 2566 – พรรคภูมิใจไทยออกแถลงการณ์อย่างเป็นทางการว่า จะไม่สนับสนุนแคนดิเดตนายกฯ จากพรรคที่มีนโยบายแก้หรือยกเลิก ม.112 โดยถือเป็น “หลักการที่ไม่สามารถต่อรองได้”

20 กรกฎาคม 2566 – อนุทินย้ำอีกครั้งว่า “ภูมิใจไทยไม่สามารถร่วมงานกับพรรคที่จะแก้ ม.112 และไม่สนับสนุนรัฐบาลเสียงข้างน้อย”

3 สิงหาคม 2566 – ศักดิ์สยาม ชิดชอบ เลขาธิการพรรคฯ ประกาศ 3 หลักการสำคัญของภูมิใจไทย คือ (1) ไม่แตะ ม.112 (2) ไม่ทำงานกับก้าวไกล (3) ไม่จัดตั้งรัฐบาลเสียงข้างน้อย

3. วาทะร้อนแรงในสภา : การโต้กลับก้าวไกล

13 กรกฎาคม 2566 – ระหว่างการโหวตนายกรัฐมนตรี ชาดา ไทยเศรษฐ์ อภิปรายโจมตีนโยบายแก้ ม.112 ของก้าวไกลอย่างเผ็ดร้อน โดยชี้ว่าเป็นเรื่องที่ “อันตราย ทำให้ประเทศล่มจม” พร้อมประกาศว่า หากก้าวไกลเดินหน้าแก้ ม.112 พรรคภูมิใจไทยจะ “คัดค้านทุกลมหายใจ ตราบใดที่ยังมีชีวิตอยู่”

ชาดายังหยิบยกประเด็น “ICC ฟ้องประมุขรัฐ” และกล่าวเชิงอารมณ์ว่า หากแก้ ม.112 จะกระทบสถาบันฯ อย่างร้ายแรง พร้อมย้ำว่า “ถ้าไม่มีสถาบันฯ พรรคก้าวไกลไม่มีวันได้ 140 ที่นั่ง”

4. จุดยืนเข้ม : ไม่แก้–ไม่นิรโทษกรรม ม.112

9–16 กรกฎาคม 2568 – ภราดร และกรวีร์ ปริศนานันทกุล อภิปรายชัดเจนว่า ร่างกฎหมายนิรโทษกรรมของภูมิใจไทยจะไม่นิรโทษคดี ม.112 เด็ดขาด

ภราดรอ้างถึงบทเรียนปี 2556 ที่การนิรโทษกรรมเคยนำไปสู่ความขัดแย้งและรัฐประหารปี 2557

กรวีร์ย้ำทางออกคือ “พระราชทานอภัยโทษ” ไม่ใช่นิรโทษกรรม รวมทั้งไม่แตะต้องคดีทุจริตและคดีร้ายแรง

5. จาก “ไม่ร่วม” สู่ “ฝ่ายค้านร่วม”

แม้ตลอดปี 2566–2567 พรรคภูมิใจไทยจะประกาศชัดเจนว่า “ไม่มีทางทำงานร่วมกับก้าวไกล” และยก ม.112 เป็นเส้นแดง แต่หลังการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองกลางปี 2568 พรรคกลับต้องเดินเคียงข้างก้าวไกลในฐานะ ฝ่ายค้านร่วม เพื่อถ่วงดุลรัฐบาลใหม่ของอนุทินเอง