มาฆบูชาที่แตกต่างไป

วันนี้เป็นวันพระใหญ่ วันมาฆบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3

ปกติเมื่อถึงวันมาฆบูชา ก็ต้องระลึกถึงเหตุการณ์เมื่อครั้งพุทธกาล ที่เกิด จาตุรงคสันนิบาต เหตุ 4 ประการคือ เป็นวันเพ็ญ 15 ค่ำ มีพระสงฆ์จำนวน 1,250 รูปมาประชุมพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย พระสงฆ์ทั้งหมดเป็นพระอรหันต์ พระสงฆ์ทั้งหมดเป็นผู้ได้รับการอุปสมบทโดยพระพุทธเจ้า

ในโอกาสนี้พระพุทธเจ้าได้แสดงโอวาทปาติโมกข์ อันได้แก่การทำความดี ละเว้นความชั่ว และทำจิตใจให้ผ่องแผ้วอยู่เสมอ

แต่มาฆบูชาปีนี้ แตกต่างจากปีที่ผ่านๆ มา

เหตุผลสำคัญก็คือเนื่องจากการที่ได้มีโอกาสไปอินเดียเมื่อปลายปีก่อน และไปยังวัดเวฬุวัน ไปเห็น สัมผัส กราบไหว้ในสถานที่จริงที่เคยเกิดขึ้นเมื่อหลายพันปีก่อน

วัดเวฬุวันมหาวิหาร หรือ พระวิหารเวฬุวันกลันทกนิวาปสถาน เป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา ตั้งอยู่ใกล้เชิงเขาเวภารบรรพต นอกเขตกำแพงเมืองเก่าราชคฤห์ ที่เป็นอดีตเมืองหลวงของแคว้นมคธ รัฐพิหาร ประเทศอินเดีย

เวฬุวัน แปลว่า สวนไผ่ ตามประวัติเดิมอารามแห่งนี้เป็นพระราชอุทยานของพระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์แคว้นมคธตั้งอยู่นอกเมืองราชคฤห์

ครั้งหนึ่งพระเจ้าพิมพิสารเสด็จมาในสวน และบรรทมกลางวัน ระหว่างนั้นงูเห่าเลื้อยออกจากโพรงไม้จะทำร้าย ปรากฏว่ามีกระแตร้องขึ้น พระราชาทรงตื่นบรรทม งูเห่าเลื้อยกลับไป

พระราชาทรงพระดำริว่า กระแตนี้ช่วยชีวิต และทรงให้ป่าวประกาศประทานอภัย เพราะฉะนั้น ตั้งแต่นั้นมาจึงเรียกว่า กลันทกนิวาปะ หรือสวนที่เหยื่อแก่พวกกระแต โดย กลันทกะ เป็นชื่อของพวกกระแต

เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้วได้เสด็จไปยังเมืองราชคฤห์ พระเจ้าพิมพิสารพร้อมด้วยข้าราชบริพารเข้าไปเฝ้า หลังจากทรงสดับธรรมแล้วเกิดเลื่อมใสจึงถวายสวนเวฬุวันเป็นพุทธบูชา

อย่างไรก็ตามวัดเวฬุวัน ผ่านช่วงแห่งความรุ่งเรือง และถูกทอดทิ้งเป็นเวลากว่าพันปี

ในช่วงอินเดียเป็นอาณานิคมของอังกฤษ ก็ได้รับการบูรณะวัดเวฬุวัน โดยกองโบราณคดีอินเดีย แต่ยังคงมีเนินดินโบราณสถานที่ยังไม่ได้ขุดค้นอีกมาก

ปัจจุบันบริเวณวัดเวฬุวันก็ยังอุดมด้วยป่าไผ่ และมีกระแตให้เห็น

สถานที่สำคัญๆ ที่ยังปรากฏ อาทิ สระกลันทกนิวาป ซึ่งรัฐบาลอินเดียได้ทำการบูรณะใหม่อย่างสวยงาม

นอกจากนั้น เป็นลานจาตุรงคสันนิบาต ที่เป็นลานเล็กๆ มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปยืนปางประทานพรอยู่กลางซุ้ม ลานนี้เป็นจุดสำคัญที่ชาวพุทธนิยมมาทำการเวียนเทียนสักการะ เป็นลานที่กองโบราณคดีอินเดียสันนิษฐานว่าพระพุทธองค์ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์

การไปวัดเวฬุวันจึงเหมือนกับเป็นการตามรอยพระศาสดา ให้เห็นความเป็นหลักฐานของพระศาสนา ได้ไปยังสถานที่ทรงประกาศหลักธรรม คำทรงสอน ได้ไปรับรู้หลักไตรลักษณ์ ความอนิจจัง ความไม่เที่ยง

มาฆบูชาปีนี้จึงไม่เหมือนเดิม เพราะเพียงแค่ระลึกถึงวัดเวฬุวัน ถึงสถานที่จริง

สัจจะก็ปรากฏชัดเจนขึ้นในใจ