เรียนรู้จากวัฒนธรรม ‘วันแดงเดือด’

โดย...ดิลก ถือกล้า

ผมนั่งเขียนบทความชิ้นนี้ ระหว่างนั่งรอชมถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลพรีเมียร์ลีกของอังกฤษที่เรียกว่า “วันแดงเดือด” คือ การพบกันระหว่างทีมลิเวอร์พูล กับ ทีมแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ด ซึ่งเป็นทีมคู่รัก
คู่แค้นกันมายาวนาน เป็นทีมที่มีแฟนบอลทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทย

หากจะดูว่าวัฒนธรรมการเหน็บแนมและข่มกันของแฟนบอลสองทีมนี้เป็นเพราะอะไร ก็ต้องย้อนกลับไปร่วมร้อยกว่าปีสมัยปฏิวัติอุตสาหกรรม ที่แมนเชสเตอร์ คือ เมืองอุตสาหกรรมยุคแรกๆ ถือได้ว่าเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมในยุโรป โดยเมืองนี้ต้องการวัตถุดิบ เช่น ฝ้าย เหล็ก เป็นต้น เข้ามาป้อนโรงงาน

โดยใช้การขนส่งผ่านเมืองท่าลิเวอร์พูล ซึ่งลิเวอร์พูลก็ได้ประโยชน์อย่างมหาศาลจากการเรียกเก็บค่าบริการการขนส่งสินค้าผ่านท่าเรือด้วยอัตราที่สูงและสูงขึ้นเรื่อยๆ จนทำให้แมนเชสเตอร์ไม่พอใจ และแก้ปัญหาด้วยการขุดคลองแมนเชสเตอร์จนสำเร็จ ไม่ต้องใช้ท่าเรือลิเวอร์พูลอีกต่อไป ทำให้ลิเวอร์พูลสูญเสียรายได้มหาศาล เกิดความบาดหมางจนพานไปถึงหลายๆ เรื่อง รวมทั้งเรื่องการแข่งขันฟุตบอล

เรื่องของประวัติศาสตร์ที่สร้างวัฒนธรรม “วันแดงเดือด” ทำให้ผมมองเห็นอยู่เรื่องหนึ่ง คือ การจะเข้าใจวัฒนธรรมของแต่ละชาติ วัฒนธรรมของแต่ละท้องที่ ซึ่งเป็นพื้นฐานของวัฒนธรรมองค์กร จะต้องเข้าใจประวัติศาสตร์ ซึ่งประสบการณ์โดยตรงที่อยากจะนำมาเล่า คือ ในครั้งที่ผมอยู่ในทีมไปซื้อและควบรวมบริษัทที่ประเทศฝรั่งเศส มีโรงงานตั้งอยู่ที่เมือง Grenoble สิ่งที่ได้รับการบอกกล่าวจากคนที่นั่นก็คือ การซื้อโรงงานแห่งนี้ จะต้องปฏิบัติต่อคนในโรงงานด้วยการให้เกียรติและเคารพ เพราะหากคนในโรงงานรู้สึกว่าถูกรังแก คนที่อยู่รอบๆ โรงงานจะเข้าร่วมสนับสนุนต่อสู้ทันที

นอกจากนี้ ช่วงที่ผมทำ Integration มีข้อสังเกตว่า ทำไมกฎหมายเกี่ยวกับด้านแรงงานของรัฐบาล จึงมีเงื่อนไขบางอย่างที่เอื้อให้กับโรงงานในแถบ Grenoble เป็นพิเศษ ซึ่งได้คำตอบว่า ทั้งสองเรื่องมาจากเหตุผลทางประวัติศาสตร์เรื่องเดียวกัน คือ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เยอรมนีพยายามเข้ายึดครองฝรั่งเศส ชาว Grenoble ได้ตั้งกลุ่มคนรักชาติต่อต้านทหารเยอรมันจนได้รับชัยชนะ

ทำให้รัฐบาลให้การยกย่อง และมีการเอื้อประโยชน์ทางกฎหมายหลายประการให้คนแถบนี้ และในด้านของการเป็นผู้ต่อต้านทหารเยอรมันก็สร้างความภูมิใจและความรักพวกพ้องอย่างเหนียวแน่นตามมา ซึ่งหากเราไม่เข้าใจประวัติศาสตร์ เราจะไม่เข้าใจเลยว่า ทำไมโรงงานนี้จึงได้มีวัฒนธรรมการอยู่ร่วมกันที่เข้มแข็ง และเหนียวแน่นกับชุมชนอย่างมาก

การจะเรียนรู้วัฒนธรรมองค์กรอย่างลึกซึ้ง สิ่งหนึ่งที่สำคัญคือ การได้รู้ประวัติศาสตร์ของชุมชนอย่างลึกซึ้ง นั่นเอง