The new Chinese Bomb

โดย พีระพงษ์  กิจจาการ รองผู้อำนวยการ ฝ่ายลงทุนทางเลือก  บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน กรุงไทย จำกัด (มหาชน)

ที่ผ่านมาEzubao ซึ่งเป็นบริษัทที่ให้บริการ peer-to-peer(P2P) lender ขนาดใหญ่ที่สุดในจีนได้ถูกทางการประกาศปิดกิจการและผู้บริหารระดับสูงกว่า 20 คนถูกดำเนินคดีในข้อหาฉ้อโกง ซึ่งมีผู้เสียหายจากการลงทุนในบริษัทดังกล่าวประมาณ 900,000 คน คิดเป็นมูลค่าสูงถึง 50,000 ล้านหยวน

ธุรกิจ P2P Lending เป็นรูปแบบหนึ่งของ Shadow Banking ในประเทศจีน โดย P2PLending จะทำหน้าที่เชื่อมโยงระหว่างผู้ให้กู้ (ซึ่งก็คือนักลงทุนที่ลงทุนกับบริษัท P2P Lending) กับผู้ที่ต้องการกู้ยืมเงินโดยตรงโดยไม่ผ่านธนาคารซึ่งปกติจะทำหน้าที่เป็นตัวกลาง P2P เข้ามาเติมช่องว่างในตลาดสินเชื่อซึ่งธนาคารของรัฐเป็นผู้เล่นรายใหญ่และมีแนวโน้มที่จะปล่อยสินเชื่อให้ธุรกิจขนาดใหญ่มากกว่า เมื่ออัตราเงินฝากมีแนวโน้มลดลงต่อเนื่อง ทำให้นักลงทุนต้องการผลตอบแทนอื่นที่มากกว่าอัตราเงินฝาก P2Pจึงเสนอผลตอบแทนที่เพิ่มขึ้นเพื่อระดมเงินและทำการปล่อยกู้ให้กับบริษัทขนาดเล็กที่ไม่สามารถเข้าถึงช่องทางปกติในการขอสินเชื่อกับธนาคารได้

Ezubaoก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2014โดยนาย Ding Ning ซึ่งเริ่มจากการทำธุรกิจผลิตที่เปิดกระป๋อง ต่อมาได้เริ่มระดมทุนผ่าน Website ของตัวเองเพื่อเชื้อเชิญให้นักลงทุนมาลงทุนกับ Project ทางธุรกิจต่างๆของเขา โดยล่อใจด้วยผลตอบแทนสูงถึง 15% เมื่อประสบความสำเร็จ เขาจึงอาศัยช่องทางดังกล่าวในการขยายกิจการให้เป็นธุรกิจ P2P Lendingบริษัทได้ใช้งบหลายล้านหยวนในการโหมโฆษณาผ่านสื่อต่างๆ มีการจัดงาน Event ขนาดใหญ่โดยมีการเชื้อเชิญเจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลรวมถึงบุคคลอื่นๆที่มีชื่อเสียงในสังคม รวมถึงการสั่งให้พนักงานใช้ของหรูๆและใส่เครื่องประดับราคาแพงเพื่อแสดงความร่ำรวยและความน่าเชื่อถือของบริษัท และยังเคยให้สัมภาษณ์ผ่านสื่อของรัฐบาลที่สำคัญอย่าง CCTVรวมถึง Website ของรัฐบาลเกี่ยวกับ Contribution ของบริษัทเขาที่มีต่อการเติบโตของเศรษฐกิจจีนอีกด้วยทำให้นักลงทุนบางส่วนเชื่อว่าการลงทุนกับEzubao ได้รับการรับรองโดยรัฐบาล

อย่างไรก็ตาม ธุรกิจดังกล่าวไม่มีกฎระเบียบที่ควบคุมการดำเนินธุรกิจอย่างเพียงพอแม้ว่าจะมีความพยายามเพิ่มความเข้มงวดจากทางการในประกอบธุรกิจดังกล่าว เช่น การไม่อนุญาตให้ P2Pนำเงินที่ระดมได้มา Finance ใน Project ในบริษัทของตัวเองเมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมาแต่สิ่งที่เกิดขึ้นก็สายเกินไปอดีตผู้บริหารรายหนึ่งของ Ezubao ได้ให้ข้อมูลว่า 95% ของโครงการลงทุนที่ Ezubaoประกาศเป็นของปลอม โดยผลตอบแทนที่จ่ายให้กับนักลงทุนไม่ได้มาจากกระแสรายได้ที่เกิดจากการลงทุนในโครงการลงทุนที่บริษัทได้ประกาศไว้แต่มาจากนักลงทุนรายใหม่ที่หลงเชื่อคำโมษณาของบริษัท (ซึ่งก็คือการทำแชร์ลูกโซ่นั่นเอง) จึงเมื่อเริ่มถูกตรวจสอบจึงทำให้บริษัทล้มละลายในที่สุด สิ่งที่ผู้บริหารทำคือการเอางบการเงินแอบไปฝังไว้ในดินลึกถึงเกือบ 20 ฟุต จนเจ้าหน้าที่ตำรวจต้องใช้เวลาในการนำรถแบคโฮขุดหาถึง 20 ชั่วโมง

เหตุการณ์ดังกล่าว ไม่ได้เป็นเหตุการณ์แรกที่เกิดขึ่นในจีน ปีที่ผ่านมาบริษัทFanya Metal Exchange ซึ่งทำธุรกิจให้นักลงทุนรายย่อยมาฝากเงินกับบริษัทเพื่อทำการซื้อขายโลหะหายากกับทางบริษัท โดยมีการการันตีผลตอบแทนขั้นต่ำ 13.7%ประกาศปิดการถอนเงินซึ่งมีมูลค่ารวม36,000 ล้านหยวนตั้งแต่เดือนกรกฎาคมโดยให้เหตุผลด้านสภาพคล่อง ต่อมาประธานบริษัทได้หายตัวไปในเดือนธันวาคม

ปัจจุบัน ไม่มีการเก็บตัวเลขอย่างเป็นทางการของมูลค่า Shadow banking ในตลาด แต่มีการคาดการณ์ว่าเฉพาะธุรกิจ P2PLending มีขนาด 980,000ล้านหยวน ดังนั้นนักลงทุนที่สนใจลงทุนในตลาดจีนอาจจะต้องใช้ความระมัดระวังความผันผวนที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไป