ทำไมชาติถึงล้มเหลว

โดย...ณ กาฬ เลาหะวิไลย

ความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจ ความร่ำรวยของประเทศ การอยู่ดีกินดีของประชาชน กลายเป็นคำถามที่มีการแสวงหาคำตอบอย่างมากมายว่าจะต้องทำอย่างไร โดยเฉพาะมีการเขียนออกมาเป็นหนังสืออย่างหลากหลาย

สำหรับที่มีการพูดถึงอ้างอิงอยู่บ่อยๆ ก็คือ หนังสือ Why Nations Fail : (The Origins of Power, Prosperity, and Poverty) หรือ ทำไมประเทศชาติถึงล้มเหลว เขียนโดย 2 ศาตราจารย์ด้านเศรษฐศาสตร์ คือ Daron Acemoglu จากสถาบันเทคโนโลยีแห่งรัฐแมสซาชูเซตส์ James Robinson แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด

ที่น่าแปลกก็คือบรรดาศาสตราจารย์ระดับโลกต่างมองว่า ความเป็นประเทศที่รุ่งเรือง ร่ำรวยหรือยากจน ล้วนขึ้นอยู่กับการมีระบบสถาบันการเมืองที่ถูกต้อง และระบบสถาบันการเมืองจะไปสร้างระบบที่สำคัญตามมาก็คือระบบเศรษฐกิจ

ระบบสถาบันการเมืองที่จะทำให้ประเทศเข้มแข็ง จะต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวางในทุกบริบท ไม่ใช่รังแต่จะบอกว่า เมื่อเลือกตั้งเข้ามาแล้วไม่พอใจอีก 4 ปีค่อยว่ากันใหม่

ขณะเดียวกันการบริหารงานของรัฐจะต้องทำให้ทุกฝ่ายปฏิบัติตามกฎระเบียบของสังคม ยอมรับการตรวจสอบ คานดุลทางสังคม โดยหากขาดส่วนประกอบเพียงหนึ่งอย่าง สถาบันจะกลายเป็นจำพวกเพื่อเก็บเกี่ยวผลประโยชน์ทางการเมือง

ระบบสถาบันทางการเมืองจึงจำเป็นต้องครอบคลุมทุกกลุ่มทางสังคม ไม่ได้จำกัดเฉพาะกลุ่มคนบางกลุ่มเพื่อเก็บเกี่ยวอำนาจ

ในด้านเศรษฐกิจจะต้องสร้างระบบสถาบันทางเศรษฐกิจที่ให้โอกาสและจูงใจการใช้ปัญญา ความสามารถเพื่อประกอบอาชีพโดยอิสระ มีองค์ประกอบการเข้าถึงแหล่งเงินทุน กฎหมายอย่างเท่าเทียมกันและมีบริการด้านปัจจัยพื้นฐานอย่างเพียงพอ ไม่ใช่ระบบเศรษฐกิจแบบปิด จำกัดวงเฉพาะพวกพ้อง วงศ์วานหว่านเครือในสังกัด หรือกลุ่มก้อนที่สนับสนุนทางการเมืองเท่านั้น

หัวใจสำคัญจึงอยู่ที่ระบบเปิดที่จะสร้างประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจนั่นเอง

เมื่อลองเปรียบเทียบดูแล้วจะรู้ว่า ปัญหาของบ้านเมืองในขณะนี้จำเป็นต้องเข้าสู่การปฏิรูปทางการเมือง ไม่เช่นนั้นก็จะจมปลักอยู่ในวังวนทุนการเมืองเข้ากอบโกยผลประโยชน์ ใช้ประชานิยมเป็นตัวหลอกล่อให้ได้ฐานคะแนนเสียง จัดตั้งมวลชนเพื่อจัดการกับผู้ที่มีความคิดเห็นต่าง

และการปฏิรูปการเมืองไม่ใช่การทำแบบกึ่งๆ กลางๆ ทำไปเจรจาไป เพราะสุดท้ายแล้ว จะไม่ใช่การปฏิรูปทางการเมือง

ถ้าจะทำกันจริง ก็ต้องสุดซอยเท่านั้น