เกษียณไม่เหงา เราต้องการคุณ

ศุภลักษณ์ เอกกิตติวงษ์

ไม่ใช่ทุกคนที่ดีใจเมื่อเกษียณอายุการทำงาน โอเค ในช่วงแรกมันอาจจะเหมือนปลดเปลื้องภาระที่แบกไว้มานาน เมื่อถึงเวลาก็รู้สึกโล่ง และอยากพักผ่อนใช้เงินแบบยาวไป...ยาวไป

เมื่อว่างไปนานๆ ความคิดจะเปลี่ยนไป ผู้เกษียณจะเริ่มรู้สึกเหงา บางครอบครัวอาจมีหลานให้เลี้ยงแก้เหงาไปได้ ทว่าในอนาคตอันไม่ใกล้ไม่ไกลนี้ ประเทศไทยจะเป็นครอบครัวเดี่ยวมากขึ้น แยกตัวออกไปอยู่ในเมือง และคนจะมีลูกน้อยลง คุณปู่ คุณย่า คุณตา คุณยาย ไม่มีหลานให้เลี้ยง

การว่างงานไม่มีอะไรทำนี่เอง อาจก่อให้เกิดโรคซึมเศร้าในผู้ที่เกษียณได้ ด้วยคิดว่าเป็นคนไม่มีค่า หรือในกลุ่มที่เงินไม่พอใช้หลังเกษียณ ก็อาจจะเครียดที่ไม่มีรายได้เข้ามาอีกต่อไปแล้ว

เมื่ออยากทำงาน ยังรู้สึกมีไฟ แต่ติดคำว่าเราเป็นคนสูงวัย คนแก่ คนเกษียณแล้ว ทำให้ธุรกิจไหนๆ ก็ไม่มีตำแหน่งงานไหนเปิดโอกาสให้เลย

แต่เดี๋ยวก่อน! สถานการณ์จริงไม่ได้ลบขนาดนั้น เคยได้ยินคำว่า "มีวิกฤต ในโอกาส" กันใช่ไหม ซึ่งในวิกฤตสังคมผู้สูงอายุ ก็มีโอกาสเพิ่มจากปัญหาการขาดแคลนแรงงาน ทำให้ธุรกิจเริ่มหันมาเปิดโอกาสรับคนเกษียณแล้วเข้าทำงาน

แมนพาวเวอร์กรุ๊ป ได้จัดอันดับ 4 กลุ่มสายงานที่ขาดแคลนคนทดแทนวัยเกษียณ ได้แก่ อาชีพสายการเงิน (Finance) สายวิศวกรรม (Engineering) กลุ่มสินค้าอุปโภคบริโภค (Consumer Product) ธุรกิจค้าปลีก (Retail)

สายงานที่ขาดแคลนบุคลากร ดังกล่าว เพราะเป็นสายงานที่ต้องการคนที่มีทักษะเฉพาะ มีความเชี่ยวชาญสูง ซึ่งหาเด็กทดแทนไม่ได้ง่ายในตลาดแรงงาน ทำให้ผู้ประสบการณ์สูงนั้นเป็นบุคคลเลอค่า ฉะนั้นจึงเห็นการต่ออายุเกษียณออกไป หรือเข้าไปเป็นที่ปรึกษาองค์กร

อย่างสายการเงินนั้น หากสังเกตเราจะพบว่าผู้บริหารระดับสูงของธนาคารในประเทศไทยค่อนข้างมีอายุมาก (จากการสัมผัสด้วยตัวเอง แต่ละท่านมีความน่ารักและเก่งมากด้วย) เพราะเรื่องการเงินเป็นเรื่องซับซ้อนและมีความเสี่ยงที่ต้องบริหาร ต้องการคนที่ประสบการณ์สูงมองตลาดขาดเข้ามาดูแล ยิ่งตอนนี้ระบบธนาคารเริ่มปรับเปลี่ยนไปสู่การให้บริการทึ่ปรึกษา (Advisor) ให้ลูกค้าเพื่อวางแผนการเงินเฉพาะบุคคล ยิ่งต้องการผู้รู้จริงเข้ามาทำในสายอาชีพนี้

ส่วนด้านวิศวกรรม ปัจจุบันตลาดแรงงานขาดแคลนวิศวกร 2 หมื่นราย/ปี สถาบันการศึกษาผลิตแรงงานไม่ทัน ยิ่งเทคโนโลยีพัฒนามากขึ้น ทำให้วิศวกรที่มีทักษะและความชำนาญเฉพาะด้านเป็นตำแหน่งพื้นฐานที่ขาดไม่ได้

เป็นเรื่องที่น่ายินดีที่ขณะนี้รัฐบาลมีมาตรการภาษีรองรับสังคมผู้สูงอายุ สนับสนุนให้ธุรกิจจ้างงานผู้สูงวัยมากขึ้น โดยบริษัทนั้นสามารถนำเงินเดือนที่จ่ายให้ผู้สูงวัยมาหักเป็นค่าใช้จ่ายได้ลดหย่อนภาษีได้ 2 เท่า ตอนนี้ก็มีหลายที่ที่มีแคมเปญรับผู้สูงวัยทำงาน อย่างซีเอ็ดบุ๊ครับสมัครเจ้าหน้าที่ประจำร้านหนังสือ ขอเพียงมีไฟในการทำงานและใจรักงานบริการก็พอ

ส่วน บิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ มีโครงการพี่ใหญ่ไฟแรง รับสมัครพนักงานอายุ 60 ปีขึ้นไปหลายตำแหน่ง เช่น ธุรการ บัญชี พนักงานต้อนรับ เภสัชกร โดยย้ำในแคมเปญว่า เพราะอายุเป็นเพียงตัวเลข แต่ประสบการณ์คือของจริง

มีเรื่องเล่าสู่กันฟัง ที่ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์แบบแล้ว ได้เกิดอาชีพใหม่ขึ้นคือ "คุณลุงให้เช่า"

อย่าได้คิดลึกกับอาชีพนี้ เพราะคุณลุงให้เช่าเกิดขึ้นบนภาวะปัญหาสังคมโดดเดี่ยวที่เพิ่มมากขึ้นในญี่ปุ่น หน้าที่คุณลุงให้เช่าขึ้นอยู่กับผู้ว่าจ้าง อย่างกรณีที่ผู้ชายจะไปขอสาวแต่งงาน ตามธรรมเนียมต้องมีเถ้าแก่ฝ่ายชาย แต่คุณพ่อที่แท้จริงไม่อยู่แล้ว ก็มาจ้างคุณลุงเป็นเถ้าแก่ให้ หรือเวลามีปัญหาชีวิตอยากระบาย ก็มาจ้างคุณลุงเป็นพ่อเป็นเพื่อนพูดคุยได้ คิดค่าจ้างเป็นชั่วโมง

หรืออีกอาชีพใหม่อีกอาชีพหนึ่ง "คนรับจ้างอยู่ในห้อง" อาชีพนี้ไม่จำกัดอายุ คนแก่ก็ทำได้ มีประโยชน์เวลาเจ้าของซื้อห้องหรือคอนโดไว้ แล้วไม่อยากให้ห้องเงียบหรือร้างเกินไป ก็จะจ้างคนมาอยู่ให้มีชีวิตชีวา ไม่น่ากลัวเกินไป ง่ายต่อการปล่อยขายหรือเช่า

การทำงานมีประโยชน์สำหรับ ผู้สูงอายุหลายอย่าง ทั้งเปิดประสบการณ์ใหม่ๆ ที่ไม่เคยเห็น ทำให้รู้สึกกระชุ่มกระชวย เพิ่มคุณค่าในตัวเองว่ามีประโยชน์กับโลกและสังคม และข้อเสียของการนั่งว่างๆ ก็จะไม่แข็งแรง มีโรคภัยไข้เจ็บถามหา การมีอะไรทำทำให้สมองได้ทำงาน ลดการเป็นอัลไซเมอร์ได้ด้วย

เรื่องราวน่าสนใจเอามาเล่าให้ ฟังสนุกๆ ให้เห็นว่า ชีวิตหลังเกษียณไม่ได้มืดแปดด้านเสมอไป