เพื่อนชีวิตที่รักเรา

ชัยยศ จิรพฤกษ์ภิญโญ เครือข่ายพุทธิกา http://www.budnet.org

ณ เมืองแห่งหนึ่งมีวัฒนธรรมที่ให้พระราชามีมเหสีได้ 4 นาง มเหสีแต่ละนางถูกคัดเลือกมาอย่างดี ลำดับความสำคัญก็ถือตามลำดับก่อนหลัง ในความเข้าใจของคนทั่วไปคาดหวังว่าพระราชาจะใส่ใจและให้ความสำคัญมเหสีคนแรกมากที่สุด และมเหสีคนที่สี่จะเป็นคนที่พระราชาใส่ใจในลำดับอันควร แต่ในความเป็นจริงพระราชาหลงรักมเหสีคนที่สี่ ทุ่มเทจิตใจ มอบทรัพย์สินเงินทองให้กับคนที่สี่มากที่สุด

สำหรับมเหสีคนที่สาม พระองค์มักเยี่ยมเยือนเพื่อพูดคุยสรวลเสเฮฮา และหากพระราชามีข้อติดขัดราชการก็มักหารือพูดคุยกับมเหสีคนที่สามบ่อยครั้งและมากที่สุดเมื่อเทียบกับมเหสีท่านอื่นๆ ในส่วนมเหสีคนที่สอง พระราชาก็มักให้เวลามากที่สุด พระราชาบอกไม่ได้ว่ายามเมื่ออยู่กับมเหสีคนที่สอง พระองค์มีความสุขหรือทุกข์กันแน่ พระองค์ทราบแต่ว่านางเป็นผู้ที่พระองค์ให้เวลามากที่สุด

แล้วสำหรับมเหสีคนที่หนึ่ง พระองค์แทบไม่ได้ใส่ใจเลย

กาลเวลาผ่านไป พระราชาล้มป่วยและใกล้ตาย วัฒนธรรมของเมืองนี้อนุญาตให้พระมเหสีสามารถติดตามพระราชาไปยังปรโลกได้ ดังนั้นพระราชาจึงถามไถ่ความสมัครใจให้มเหสีทั้งสี่ตามพระองค์ไปด้วย

คำตอบที่พระองค์ได้รับจากมเหสีทั้งสี่ เริ่มต้นจากมเหสีคนที่สี่ นางตอบด้วยท่าทีเด็ดขาด ตรงไป ตรงมา คือ นางจะขอแต่งงานใหม่ทันทีที่พระราชาจากไป นางตอบราวกับสิ่งนี้คือเรื่องธรรมดา ในส่วนของมเหสีคนที่สาม นางตอบด้วยท่าทีสุภาพ อาลัยรัก แต่ขอไม่ติดตามไป สิ่งที่นางจะมอบให้พระองค์ คือ พระนางจะตามไปส่งเพียงปากทางเท่านั้น จากนั้นพระองค์ต้องเสด็จฯ ไปเอง พระนางก็จะดำเนินชีวิตของตนเองต่อไป ในส่วนมเหสีคนที่สาม นางตอบเพียงว่า หากพระราชาตายลง พระนางคงตายตามแต่พระนางจะไม่เสด็จไปด้วย คำตอบของมเหสีทั้งสาม สร้างความผิดหวัง เจ็บปวดให้แก่พระราชาอย่างยิ่ง

สำหรับมเหสีคนที่หนึ่ง ซึ่งสภาพร่างกายดูทรุดโทรม ท่าทีไม่สนิทสนน ดูแปลกแยก ตื่นกลัว เนื่องจากความไม่คุ้นเคยต่อพระราชา นางยืนจ้องมองพระราชาแล้วพูดด้วยน้ำเสียงหนักแน่นว่า นางจะติดตามพระองค์ พระราชาจ้องมองมเหสีคนที่หนึ่งด้วยสีหน้าที่เต็มไปด้วยความรู้สึกผิด ผิดหวังตนเอง และซาบซึ้งในการตัดสินใจของพระนาง พร้อมพูดขึ้นว่า "พระองค์ผิดเองที่ไม่เคยดูแลพระมเหสีคนที่หนึ่งเลย ทั้งที่พระนางเป็นบุคคลที่จริงใจ และมีความหมายต่อพระองค์มากที่สุด พระองค์กล่าวขอโทษต่อพระนางในโอกาสที่เสียไป"

แล้วพระราชาก็ตายลง โดยมีเพียงมเหสีคนที่หนึ่งที่ติดตามไป

เราทุกคนต่างมีเส้นทางชีวิตไม่แตกต่างจากพระราชาที่แวดล้อมด้วยมเหสีทั้งสี่นาง ซึ่งพระราชาก็คือตัวเราเอง ขณะที่มเหสีทั้งสี่ คือ อุปลักษณ์ที่เปรียบเปรย มเหสีคนที่ 4 คือ ทรัพย์สมบัติ ความมั่นคงต่างๆ ที่เราทุกคนต่างพากันทุ่มเทสรรหาสะสม แน่นอนว่าเมื่อเราตายลงทรัพย์สมบัติเหล่านี้ก็จะตกเป็นของคนอื่นทันที ความมั่นคงภายนอกที่ยึดถือก็ไร้ความหมายทันที ในส่วนมเหสีคนที่ 3 คือ เพื่อนสนิท ครอบครัว คนใกล้ชิด พวกเขารักเรา แต่สิ่งที่พวกเขาให้ได้ก็มีเพียงการสนับสนุน การโอบอุ้มช่วยเหลือ แต่เมื่อเราต้องตายจากไป พวกเขาก็มีชีวิตของตนเองที่ต้องดูแล ดังนั้นเมื่อเราต้องตายจากไป สิ่งที่พวกเขาให้ได้ ก็คือ การจัดพิธีกรรม การสะสางการงานที่คั่งค้างแทนตัวเราและส่งความรำลึกถึง ในส่วนมเหสีคนที่ 3 ซึ่งพระราชาให้เวลาอยู่ร่วมมากที่สุด คือ ร่างกาย สิ่งที่ร่างกายให้กับเราได้ คือ การเป็นภาชนะแห่งชีวิต ชีวิตแตกดับ ภาชนะก็แตกดับไปด้วย แตกต่างจากมเหสีคนที่ 1 ที่ติดตามเราแม้เราตายจากไป เพราะพระนางคือ จิตวิญญาณของตัวเรา จิตวิญญาณที่ช่วยนำทางเราในยามมีชีวิตและยามใกล้ตาย จิตวิญญาณก็จะนำเราไปสู่การมีชีวิตที่มีความหมาย ชีวิตที่ตายดีได้

ช่วงเวลาที่เรามีชีวิต คือ ช่วงเวลาให้โอกาสว่าเราได้บำรุงหล่อเลี้ยงพัฒนาด้านจิตวิญญาณของเราเพียงใด จิตวิญญาณ ในความหมายถึงความฉลาดในความทุกข์ ความฉลาดที่รู้จักความทุกข์ รู้จักความดี ความงามและความจริง ความดี คือ การกระทำเพื่อตนเอง ความงาม คือ การกระทำเพื่อผู้อื่นและเพื่อตนเอง และความจริง คือ การกระทำเพื่อเราทุกคน

เราแต่ละคนเติบโตและต่างแวดล้อมด้วยเพื่อนชีวิตทั้งสี่ เริ่มต้นที่ร่างกาย ในฐานะภาชนะชีวิต สุขภาพร่างกายที่แข็งแรงก็เป็นฐานสำคัญ เป็นโอกาสให้เราสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างปกติสุข การบำรุงหล่อเลี้ยงร่างกายที่มากหรือน้อยเกินไป สามารถสร้างปัญหาขึ้น ทรัพย์สมบัติ ข้าวของเงินทองก็เป็นสิ่งอำนวยความสะดวก เป็นสิ่งที่ช่วยชีวิตให้มีความปกติสุข พร้อมกับเพื่อนชีวิตที่เป็นเรื่องความสัมพันธ์ : ครอบครัว เพื่อน ก็มีความหมาย ความสำคัญที่โอบอุ้มชีวิตผ่านความสัมพันธ์ระหว่างกัน

เพื่อนชีวิตสุดท้าย คือ จิตวิญญาณ กลับเป็นสิ่งที่มองเห็นและจับต้องได้ยาก จิตวิญญาณเป็นสิ่งที่สะท้อนถึงความศรัทธา ปัญญาที่กำกับชีวิต หากเปรียบเทียบ แรงกาย คือ สิ่งที่สร้างการขับเคลื่อน แรงจิตแรงใจ คือ สิ่งที่สร้างการเปลี่ยนแปลง และแรงศรัทธา ปัญญา คือ สิ่งที่สร้างโลกใหม่ ชีวิตใหม่

ไทยแลนด์ 4.0 กำลังมาพร้อมด้วยการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ และการเปลี่ยนแปลงนี้ต้องการการมีความสามารถทางสติปัญญา ทางจิตวิญญาญที่ช่วยนำทางชีวิต เพื่อนชีวิตทั้งสี่ต่างมีความหมาย ความสำคัญ และมีเพียงเพื่อนชีวิตที่ชื่อ จิตวิญญาณ ที่ช่วยกำกับและให้เรารู้ว่า เราควรดูแลเพื่อนชีวิตอื่นๆ แค่ไหนที่เป็นความพอดี

สวัสดี เพื่อนชีวิต จิตวิญญาณ