จิตวิญญาณมนุษย์เทียม

เรื่อง : เพรงเทพ

"Blade Runner 2049" เป็นภาพยนตร์ภาคต่อ ที่นำเสนอในแนววิทยาศาสตร์หรือไซไฟ-นีโอ-นัวร์ ซึ่งมีลักษณะของความเป็นไซเบอร์พังก์ (Cyberpunk) ซึ่งเป็นแนวนิยายวิทยาศาสตร์ชนิดหนึ่ง ที่เน้นในประเด็นเรื่องความไฮเทคและชีวิตคุณภาพต่ำ

ไปดูหนังเรื่องนี้ในท้ายโปรแกรมแล้ว ซึ่งก่อนหน้าก็ได้สดับรับฟังเสียงแตกเป็นสองสาย คือพวกชอบหนังแนวสนุกบันเทิงเน้นแอ็กชั่นตื่นตาตื่นใจแพรวพราว สาปส่งหนังเรื่องนี้ ส่วนสายเคร่งเครียดซีเรียสกับสาระและเนื้อหาที่ส่งสารออกมาผ่านตัวบทของหนังก็ชอบและเชิดชู ตีความกันสนุกและลึกถึงชั้นอภิปรัชญา

หนังเรื่องนี้เป็นภาคต่อ แต่การดูภาคก่อนหน้านี้มาก่อนได้จะยิ่งดี เพราะจะทำให้เข้าใจมิติที่ซับซ้อนได้มากขึ้น แต่ดูเริ่มต้นจากภาคนี้ก็ได้อรรถรสไปอีกแบบ

หากจะย้อนกลับไปภาคแรก ที่มีชื่อว่า "Blade Runner" ซึ่งสร้างในปี 1982 หรือเมื่อ 35 ปีที่แล้ว ได้พูดถึงโลกในอนาคตปี 2019 ผู้คนส่วนใหญ่ได้อพยพไปอยู่ออฟเวิร์ล ลอสแองเจลิส เศรษฐกิจส่วนใหญ่อยู่ในมือคนญี่ปุ่น และมีกลุ่มมนุษย์เทียม (Replicant) ที่สามารถมีความรู้สึกเหมือนมนุษย์มากๆ จนแยกไม่ออก ซึ่งการจะแยกแยะออกมาได้อยู่ที่ดวงตา จะมีอาการตอบรับอย่างไรเมื่อมีการถามคำถามประมาณ 20-30 คำถาม ดังนั้นความรู้สึกของมนุษย์เทียมนี้สามารถรับความรู้สึกของมนุษย์ได้ ทั้งความรัก การแสดงอาการเสียใจ ความโกรธ และสามารถมีเพศสัมพันธ์กับมนุษย์ได้

มนุษย์เทียม หมายถึง สิ่งที่คล้ายมนุษย์ หุ่นยนต์ที่คล้ายมนุษย์ สิ่งที่ถูกสร้างโดยกลไกทางพันธุกรรมให้ดูเหมือนมนุษย์ ถูกดัดแปลงพันธุกรรม ออกแบบโดยไทเรลคอร์ปอเรชั่น เพื่อนำไปใช้ในอวกาศถูกใช้เป็นกำลังเสริมให้เป็นทาส หลังจากการก่อขบถที่รุนแรงหลายครั้ง ความผิดพลาดของมันกลายเป็นสิ่งต้องห้าม และไทเรลคอร์ปจึงล้มละลายไป

มาถึง "Blade Runner 2049" เป็นช่วงเวลาอีก 30 ปีต่อมา ลอสแองเจลิสได้กลายเป็นสังคมดิสโทเปีย หรือสังคมอุดมคติจอมปลอมโลกที่เกิดจากการพึ่งพาวิทยาการในทางที่ผิด โลกที่เกิดจากการปกครองแบบควบคุมเบ็ดเสร็จ มีสภาพการควบคุมทางสังคมที่โหดร้ายรุนแรง

เบลด รันเนอร์ ยังคงมีอยู่ เป็นมนุษย์เทียมสายพันธุ์ใหม่จึงถูกสร้างขึ้นมาเพื่อไล่ล่าเข่นฆ่ามนุษย์เทียมรุ่นเก่าที่ถูกปลดระวางและหลบซ่อน

การนำเสนอในสไตล์หนังไซไฟ-ไซเบอร์พังก์ ซึ่งเกิดจากการผสมผสานของหนังตระกูลไซ-ไฟกับหนังฟิล์มนัวร์ เพื่อบอกเล่าภาพของโลกอนาคตที่เทคโนโลยีก้าวล้ำ แต่สภาพสังคมกลับเสื่อมโทรม จิตใจมนุษย์ถดถอยลงสู่ด้านมืด

เมื่อมาดูรากศัพท์ของ ไซเบอร์พังก์ เป็นคำผสมของคำว่า Cybernetics (มีความหมายว่า วิทยาเกี่ยวกับการติดต่อและควบคุมของสัตว์และเครื่องจักร) และพังก์ เกิดขึ้นโดย บรูซ เบธเก้ ใช้ในเรื่องสั้นที่ชื่อ "Cyberpunk" ตีพิมพ์ในปี 1983 โดยมีเนื้อหาเรื่องราววิทยาศาสตร์ล้ำยุค อย่างเช่นเทคโนโลยีสารสนเทศ และวิทยาเกี่ยวกับการติดต่อและควบคุมของสัตว์และเครื่องจักร ซึ่งทั้งสองอย่างอยู่ในช่วงที่ล้มเหลวหรือเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสังคม

เนื้อเรื่องของไซเบอร์พังก์จะมุ่งเน้นไปที่ความขัดแย้งกันของเหล่าบรรดาแฮ็กเกอร์ ปัญญาประดิษฐ์ และบรรษัทขนาดยักษ์ใหญ่ครอบครองโลก (Megacorporation) และมีแนวโน้มว่าเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ของโลกมนุษย์ มากกว่าอนาคตอันไกลโพ้น ทัศนคติเกี่ยวกับกับกาแล็กซี แต่มีแนวโน้มที่จะมีท่าทีเกิดความอลหม่านทางวัฒนธรรมผิดธรรมดา และการใช้เทคโนโลยีในทางที่คาดการณ์ไม่ได้ของผู้สร้าง แนวทางบรรยากาศเช่นนี้ยังสะท้อนรูปแบบฟิล์มนัวร์ และผู้เขียนผลงานในประเภทนี้มักจะมีเทคนิคการเขียนแบบการสืบสวน

การเดินเรื่องผ่านตัวละครที่เป็นมนุษย์เทียมรุ่น NEXUS-9 เป็นตำรวจมือปราบไล่ล่ากำจัดมนุษย์รุ่นเก่า เขามีชื่อรหัสว่า "K D6-3.7" และมีความทรงจำวัยเด็กที่ติดมาคือม้าเหล็กที่มีโค้ดวันที่ 6.10.21

จักรวาลและโลกของมนุษย์เทียมทั้งหมดอยู่ในเงื้อมมือของ นิแอนเดอร์ วัลเลซ ที่คอยควบคุมทุกอย่าง มีความฝันที่จะให้มนุษย์เทียมสามารถผสมและสืบพันธุ์และคลอดลูกเหมือนมนุษย์ได้ ไม่ใช่ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปโตมาเป็นมนุษย์ผู้ใหญ่ใช้งานได้ทันที แต่ทุกอย่างต้องควบคุมได้

หนังค่อนข้างเนิบช้า ดาราเล่นดีทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็น ไรอัน กอสลิง ที่รับบทตัวเอก อนา เดอ อาร์มาส รับบทแฟนสาวเอไอหรือปัญญาประดิษฐ์ของ K รวมทั้ง ซิลเวีย โฮคส์ ที่รับบท ลุฟ ตัวร้ายสาว ขาดไม่ได้คือ แฮริสัน ฟอร์ด ตัวละครที่มาเชื่อมภาคแรกกับภาคนี้ และหัวหน้าองค์กรวัลเลซ ที่รับบทโดย จาเรด เลโต้

สรุป หนังมีความลึกซึ้งและมีประเด็นของโลกอนาคตอันใกล้ที่เกี่ยวกับจิตวิญญาณมนุษย์มานำเสนอได้ลึกซึ้งคมเข้ม เพราะการถือกำเนิดก็หมายถึงการมีจิตวิญญาณ และที่สำคัญกุญแจคำพูดที่เป็นธีมของเรื่องทั้งหมดก็คือ

"พวกรุ่นใหม่ก็มีความสุขกับการเป็นทาสรับใช้ เพราะไม่เคยเห็นปาฏิหาริย์"

...........

'Blade Runner 2049'

ประเภท ไซ-ไฟ, นีโอ-นัวร์, ทริลเลอร์

ประเทศ สหรัฐอเมริกา

ภาษา อังกฤษ

ความยาว 163 นาที

ผู้กำกับ เดนิส วิลเนิร์ฟ

แสดงนำ ไรอัน กอสลิง แฮริสัน ฟอร์ด อนา เดอ อาร์มาส