‘ผ้าทอไทลื้อ’ ผลิตภัณฑ์เลื่องชื่อเมือง 'พะเยา'

โดย...สายอรุณ ปินะดวง

ชาติพันธุ์ “ไทลื้อ” เป็นชาติพันธุ์ที่มีวัฒนธรรมการแต่งกายทำมาจากผ้าฝ้ายทอมือที่มีความประณีต

มาลี วงศ์ใหญ่ ประธานกลุ่มทอผ้าแปรรูปย้อมสีธรรมชาติ บ้านธาตุสบแวน หมู่ 2 ต.หย่วน อ.เชียงคำ จ.พะเยา เล่าถึงการสืบทอดผ้าทอไทลื้อจนเป็นผลิตภัณฑ์เลื่องชื่อของเมืองพะเยา

“รูปแบบของเสื้อผ้าทั้งผู้ชายและผู้หญิงจากต้นแบบโบราณ นำมาสู่การประยุกต์ให้เข้ากับยุคสมัยในปัจจุบัน แต่ยังคงรักษารูปลักษณ์เดิมเป็นส่วนใหญ่ให้มีความแตกต่าง ผลิตจากฝ้ายแท้ 100% ตั้งแต่การปลูก การรีดเมล็ดฝ้าย การตีเนื้อฝ้ายให้เข้ากันจนเนียนนุ่ม การทำเส้นใย การย้อมด้วยสีธรรมชาติ การทอ และการตัดเย็บอย่างประณีต”

มาลีบอกว่า ที่สำคัญที่สุดในคุณสมบัติผ้าทอไทลื้อที่ไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือน คือ ผ้าที่ทำจากฝ้ายจะมีคุณสมบัติพิเศษ ซับเหงื่อในฤดูร้อนสวมใส่สบายช่วยคลายร้อน ส่วนฤดูหนาวใส่แล้วกันหนาวได้เพราะฝ้ายมีความนุ่ม เมื่อทอให้เนื้อผ้าแน่นทำให้เกิดความอบอุ่น นี่คือสิ่งที่พิเศษสุดของผ้าฝ้ายไทลื้อ

30 ปีของการรวมกลุ่มผลิตเครื่องแต่งกายประจำถิ่นเป็นผลิตภัณฑ์จำหน่าย สามารถสร้างเครือข่ายสมาชิกได้ถึง 13 กลุ่ม กว่า 500 คน เป็นสินค้าโอท็อประดับ 4-5 ดาว นอกจากวางจำหน่ายในพื้นที่ จ.พะเยาแล้ว ยังมีการออกร้านจำหน่ายในงานนิทรรศการต่างๆ อย่างสม่ำเสมอ จนเป็นที่รู้จัก รวมทั้งมีคำสั่งซื้อเข้ามาอย่างต่อเนื่อง สร้างรายได้ให้แก่สมาชิกได้อย่างพอเพียง

“ผลิตภัณฑ์ทุกชิ้นเน้นเรื่องคุณภาพเป็นหลัก ราคาจึงมีตั้งแต่หลักร้อยบาทถึงหลักพันบาท ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับที่พออยู่ได้อย่างสบาย เกิดเศรษฐกิจชุมชนที่ดี แบบอย่างเสื้อไทลื้อกลุ่มยืนยันเป็นต้นตำรับดั้งเดิม โดยเฉพาะเสื้อไทลื้อแบบผู้ชายซึ่งกำลังเป็นที่นิยมของผู้สวมใส่ทั้งผู้ชายและผู้หญิง ราคาเริ่มต้นที่ 800 บาท”

มาลีบอกว่า ชื่อเสียงที่สั่งสมมาทำให้ผลิตภัณฑ์กระจายตัวมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ทั้งในจังหวัดและระดับประเทศนิยมสวมใส่ เป็นการสร้างช่องทางการตลาดได้อีกทางหนึ่งเป็นอย่างดี

แม้ในภาวะเศรษฐกิจซบเซาแต่มาลีบอกว่าไม่ส่งผลกระทบกับรายได้ของกลุ่มมากนัก

“กลุ่มลูกค้าที่ยังให้ความนิยมผ้าทอไทลื้อส่วนใหญ่เป็นกลุ่มข้าราชการและผู้ที่มีรายได้ประจำ จึงไม่มีผลกระทบมากนัก ยิ่งรัฐบาลมีนโยบายให้สวมใส่ผ้าไทย ตัดทรงคอพระราชทาน ทางกลุ่มจึงออกแบบเสื้อผ้าฝ้ายเป็นแบบตามนโยบายของรัฐบาล ซึ่งลูกค้านิยมมาก ใส่ได้ทุกโอกาส ขณะที่เสื้อผ้ารูปแบบของไทลื้อก็ไม่ตกยุคเช่นกัน”