ตรวจเหล็กเสริมในคอนกรีต (ตอนที่ 3)

....ธเนศ วีระศิริ

การตรวจสอบเหล็กเสริมในอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กแบ่งได้เป็นสองส่วน คือ ตรวจสภาพและตรวจสอบกำลัง สภาพของเหล็กเสริมที่ควรสำรวจได้แก่ ความชำรุด ผุกร่อน สนิมเหล็ก และสภาพที่เหล็กมีแนวโน้มจะเป็นสนิม วิธีการตรวจสภาพเหล็กได้กล่าวไว้ในฉบับที่แล้ว

ในส่วนของการตรวจสอบกำลังเหล็กเสริมในโครงสร้างอาคารที่ใช้งานแล้วนั้น ทำได้ค่อนข้างยากและมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง แต่ก็นับว่าเป็นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้เพราะข้อมูลเกี่ยวกับกำลังของเหล็กเสริมจะนำมาใช้วิเคราะห์ร่วมกับกำลังคอนกรีตทำให้ทราบสภาพอาคารในสภาพปัจจุบัน

การตรวจสอบกำลังของเหล็กเสริมทำได้สองวิธี คือ ตรวจสอบแบบไม่ทำลายและตรวจสอบแบบทำลาย การตรวจสอบแบบไม่ทำลายเป็นการตรวจสอบที่ไม่ทำให้เกิดความเสียหายต่อโครงสร้าง เพียงแต่สกัดปูนฉาบและคอนกรีตที่ปิดผิวเหล็กออกให้ถึงเหล็กเสริมแล้วนำเครื่องมือมาตรวจวัดค่าการยืดหรือหดตัวของเหล็กเสริม ซึ่งมักทำพร้อมกับการวางน้ำหนักบรรทุกทดสอบลงบนโครงสร้าง

ค่าการยืดหดตัวของเหล็กเสริมที่วัดได้เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับการยืดหดตัวของเหล็กตัวอย่างที่มีขนาดและลักษณะเช่นเดียวกัน จะทำให้ทราบว่าเหล็กเสริมในโครงสร้างยังสามารถใช้งานได้ปลอดภัยหรือไม่ และทำให้ทราบว่าสำหรับน้ำหนักบรรทุกทดสอบนั้นๆ เหล็กเสริมต้องรับแรงเพิ่มขึ้นจากที่เป็นอยู่เดิมเท่าใด

สำหรับการตรวจสอบแบบทำลายเป็นการตรวจสอบชนิดที่ทำให้เกิดความเสียหายต่อโครงสร้างบ้างบางส่วน วิธีตรวจสอบนี้จะเลือกตัดเหล็กเสริมออกจากโครงสร้างของอาคารแล้วนำไปทดสอบแรงดึงกับเครื่องมือมาตรฐาน เพื่อให้ทราบว่าเหล็กเสริมยังสามารถรับแรงดึงได้มากน้อยเท่าใด ความยาวของเหล็กที่ตัดมาทดสอบประมาณ 3050 ซม. และจะทดสอบไม่น้อยกว่า 3 เส้นเพื่อหาค่าเฉลี่ย

การตรวจสอบด้วยวิธีการตัดเหล็กออกจากโครงสร้างมาทดสอบความสามารถรับแรงดึงนั้น จะทำให้ทราบกำลังเหล็กที่แน่นอนกว่าวิธีอื่น แต่ไม่ค่อยนิยมใช้เพราะทำให้โครงสร้างได้รับความเสียหาย อีกทั้งขั้นตอนในการตัดเหล็กยังต้องทำค้ำยันที่แข็งแรงเพียงพอและยังต้องคำนึงถึงการซ่อมแซมเพื่อทดแทนกำลังโครงสร้างที่เสียไปด้วย

วิธีตรวจสอบแบบนี้เหมาะสำหรับอาคารที่ได้รับความเสียหายอยู่ก่อน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการตัดเหล็กมาทดสอบกับความเสียหายของอาคารที่มีอยู่เดิมแล้วยังนับว่าน้อยมาก ได้แก่ อาคารที่ถูกเพลิงไหม้ อาคารที่ถูกทิ้งร้างเป็นเวลานาน หรืออาคารที่ต้องซ่อมแซมปรับปรุงและมีโครงสร้างบางส่วนที่ต้องทุบทำลายอยู่แล้ว