เกิดอะไรขึ้นกับกองทัพอากาศรัสเซียที่เงียบจนสหรัฐถึงกับงง

ก่อนที่รัสเซียจะบุกยูเครน หน่วยข่าวกรองของสหรัฐได้คาดการณ์ว่ามอสโกจะทำการจู่โจมอย่างรุนแรง ด้วยการระดมอากาศยานทางการทหารจำนวนมหาศาลเข้าประจำการอย่างรวดเร็วเพื่อควบคุมน่านฟ้าของยูเครน

ทว่า 6 วันแรกของการโจมตีผิดไปจากที่คาดการณ์กันไว้มาก เพราะกองทัพอากาศของรัสเซียเบามือมากเสียจนเจ้าหน้าที่สหรัฐไม่สามารถอธิบายได้ชัดเจนว่าอะไรเป็นตัวขับเคลื่อนพฤติกรรมหลีกเลี่ยงความเสี่ยงของรัสเซียนี้

เจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสรายหนึ่งของสหรัฐซึ่งไม่ต้องการเปิดเผยชื่อเผยกับ Reuters ว่า “พวกเขาไม่ต้องการให้เครื่องบินและนักบินของตัวเองแบกรับความเสี่ยงสูง”

กองทัพอากาศยูเครน ซึ่งเทียบไม่ติดกับกองทัพรัสเซียในแง่ของตัวเลขดิบและสมรรถภาพ ยังคงทำการบิน และการป้องกันทางอากาศของยูเครนยังถือว่าใช้ได้จริง ซึ่งเป็นข้อเท็จจริงที่ทำให้ผู้เชี่ยวชาญทางการทหารยังต้องงุนงง

หลังจากเปิดฉากจู่โจมเมื่อวันที่ 24 ก.พ. บรรดานักวิเคราะห์คาดว่ากองทัพรัสเซียจะทำลายกองทัพอากาศและการป้องกันทางอากาศของยูเครนทันที

บทความเรื่อง The Mysterious Case of the Missing Russian Air Force (กรณีลึกลับของการหายไปของกองทัพอากาศรัสเซีย) ที่เขียนโดย RUSI สถาบันคลังสมองในกรุงลอนดอนระบุว่า การคาดการณ์ดังกล่าวจะเป็น “ขั้นตอนต่อไปที่สมเหตุสมผลและคาดกันทั่วไป ดังที่เห็นในความขัดแย้งทางทหารเกือบทุกครั้งตั้งแต่ปี 1938”

ในทางกลับกัน เครื่องบินขับไล่ของกองทัพอากาศยูเครนเพียงทำการก่อกวน ตอบโต้ทางอากาศ และโจมตีภาคพื้นดิน ในระดับต่ำ ส่วนรัสเซียเพียงบินผ่านน่านฟ้าพิพาท

กองทัพยูเครนที่มีจรวดที่ยิงจากภาคพื้นดินสู่อากาศสามารถข่มขู่เครื่องบินรบของรัสเซีย และทำให้นักบินรัสเซียที่พยายามสนุบสนุนกองกำลังภาคพื้นดินตกอยู่ในความเสี่ยง

ร็อบ ลี ผู้เชี่ยวชาญด้านกองทัพรัสเซียจากสถาบันวิจัยนโยบายการต่างประเทศเผยว่า “มีหลายอย่างที่พวกเขาทำที่น่าสับสน” ลีคิดว่าการเริ่มต้นสงครามควรจะใช้กำลังอย่างเต็มที่

“เพราะทุกๆ วันที่ผ่านไปมีค่าใช้จ่ายและความเสี่ยงเพิ่มขึ้น และพวกเขาไม่ได้ทำมันและมันยากมากที่จะหาเหตุผลที่สมเหตุสมผลใดๆ มาอธิบาย”

ความสับสนเกี่ยวกับวิธีการที่รัสเซียใช้กองทัพอากาศเกิดขึ้นในขณะที่ฝ่ายบริหารของประธานาธิบดี โจ ไบเดน ปฏิเสธคำร้องขอของยูเครนให้กำหนดเขตห้ามบิน ซึ่งอาจดึงสหรัฐ ซึ่งแผนสำหรับกองทัพอากาศยังไม่ชัดเจน เข้าสู่ความขัดแย้งกับรัสเซียโดยตรง

ผู้เชี่ยวชาญด้านการทหารเห็นหลักฐานของการขาดการประสานงานของกองทัพอากาศรัสเซียกับการรวมตัวของกองกำลังภาคพื้นดิน โดยกองทหารรัสเซียหลายกองรุกคืบไปข้างหน้าเกินกว่าที่กองกำลังทางอากาศจะคุ้มครองได้

นั่นทำให้ทหารรัสเซียตกอยู่ในความเสี่ยงที่จะถูกกองกำลังยูเครน รวมทั้งกลุ่มที่มีโดรนของตุรกีและขีปนาวุธต่อต้านรถถังของสหรัฐและอังกฤษโจมตี

เดวิด เดปทูลา นายพลเกษียณของกองทัพอากาศสหรัฐซึ่งเคยบัญชาการเขตห้ามบินทางตอนเหนือของอิรักเผยว่า รู้สึกประหลาดใจที่รัสเซียไม่ได้พยายามอย่างหนักที่จะชิงความเป็นผู้ควบคุมทางอากาศตั้งแต่แรก

“รัสเซียพบว่าการประสานงานการปฏิบัติการหลายมิติไม่ใช่เรื่องง่าย” เดปทูลาเผยกับ Reuters “และพวกเขาไม่ได้ดีอย่างที่พวกเขาคิด”

ในขณะที่รัสเซียทำได้ไม่ดี จนถึงขณะนี้กองทัพของยูเครนกลับทำได้เหนือความคาดหมาย

ประสบการณ์ของยูเครนในช่วง 8 ปีที่ผ่านมาในการต่อสู้กับกองกำลังแบ่งแยกดินแดนในภาคตะวันออกที่ได้รับการสนับสนุนจากรัสเซีย ส่วนใหญ่เป็นสไตล์สงครามสนามเพลาะในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่ล้าหลัง

ตรงกันข้าม กองกำลังของรัสเซียได้ประสบการณ์รบในซีเรียที่เข้าไปแทรกแซงหนุนหลังประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด และแสดงให้เห็นถึงความสามารถในการประสานการจัดทัพภาคพื้นดินกับการโจมตีทางอากาศและโดรน

ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า ความสามารถของยูเครนในการบินเครื่องบินเจ็ตเป็นการแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนถึงยืดหยุ่นเมื่อเผชิญกับการโจมตี และเป็นขวัญกำลังใจแก่ทั้งทหารของตนและประชาชนในยูเครน

นอกจากนี้ ยังนำไปสู่การสร้างตำนานของกองทัพอากาศยูเครน รวมถึงเรื่องราวเกี่ยวกับเครื่องบินขับไล่ยูเครนที่มีรายงานว่าบุกเดี่ยวสอยเครื่องบินรัสเซีย 6 ลำ จนได้รับการขนานนามว่า "ผีแห่งเคียฟ"

การตรวจสอบข้อเท็จจริงของ Reuters พบว่า คลิปจากวิดีโอเกม Digital Combat Simulator คำบรรยายคลิปที่บอกว่าเครื่องบินขับไล่ยูเครนสอบเครื่องบินรัสเซียเป็นคำบรรยายที่ผิด

เจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสของสหรัฐเผยว่า สหรัฐประเมินว่ารัสเซียใช้เครื่องบินในการจู่โจมยูเครนราว 75 ลำ

ขณะที่ก่อรการบุก เจ้าหน้าที่หลายรายประเมินว่ารัสเซียอาจเตรียมเครื่องบินหลายร้อยลำจากหลายพันลำในกองทัพอากาศเพื่อปฏิบัติภารกิจในยูเครน

อย่างไรก็ดี เมื่อวันอังคารเจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสรายดังกล่าวปฏิเสธที่จะประเมินว่าเครื่องบินรบ รวมทั้งเฮลิคอปเตอร์จู่โจม ของรัสเซียจำนวนเท่าใดที่อาจยังอยู่นอกยูเครน

ทั้งสองฝ่ายต่างสูญเสีย

“เรามีสิ่งบ่งชี้ว่าพวกเขา (รัสเซีย) สูญเสียเครื่องบินจำนวนหนึ่ง เช่นเดียวกับยูเครน” เจ้าหน้าที่รายเดิมเผย “มีการต่อสู้ในน่านฟ้าทุกวัน”

Photo by Handout / Russian Defence Ministry / AFP