จีนโต้แม่น้ำโขงลดไม่เกี่ยวเขื่อนจิ่งหงกักน้ำ 

South China Morning Post รายงานว่า กระทรวงทรัพยากรน้ำของจีนปฏิเสธข้อกล่าวหาที่ว่าสาเหตุที่ระดับน้ำของแม่น้ำโขงตอนล่างที่ไหลผ่านไทยและประเทศเพื่อนบ้านลดลงตั้งแต่ปลายเดือน ก.ค.จนถึงต้นเดือนนี้เป็นเพราะการกักน้ำจากเขื่อนจิ่งหง 

กระทรวงทรัพยากรน้ำระบุว่า ไม่มีปัญหาเรื่องการกักน้ำในการดำเนินการของสถานีไฟฟ้าพลังน้ำของจีน และสถานีดังกล่าวไม่ได้ใช้น้ำอย่างฟุ่มเฟือย แต่กลับควบคุมการไหลของน้ำอย่างมีหลักเกณฑ์ และเขื่อนทำหน้าที่กักเก็บน้ำอย่างเหมาะสม ลดการปล่อยน้ำระหว่างที่น้ำท่วม โดยจะเพิ่มการปล่อยน้ำในช่วงฤดูแล้ง เพื่อลดปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งในลุ่มน้ำโขง

การวิเคราะห์การไหลของแม่น้ำโขงตอนล่างโดยผู้เชี่ยวชาญของกระทรวงทรัพยากรน้ำของจีนพบว่า ความผันผวนของระดับน้ำที่สถานีไฟฟ้าพลังน้ำเชียงแสนในไทยเกิดจากฝนทิ้งช่วงเป็นหลัก

กระทรวงทรัพยากรน้ำระบุอีกว่า ตั้งแต่วันที่ 18-22 ก.ค. การปล่อยน้ำของเขื่อนจิ่งหงยังคงที่ที่ 1,400 คิวบิกเมตรต่อวินาที แต่เนื่องจากฝนทิ้งช่วงการปล่อยน้ำจึงเพิ่มขึ้นเป็น 4,770 คิวบิกเมตรต่อวินาทีภายใน 5 วัน ส่งผลให้ระดับน้ำที่เพิ่มขึ้น 3.8 เมตรค่อยๆ ลดลงในที่สุด ซึ่งสอดคล้องกับข้อสรุปของคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (MRC) เมื่อวันที่ 28 ก.ค.ที่ผ่านมา

กระทรวงทรัพยากรน้ำอ้างรายงานฉบับเดียวกันนี้ว่า ความผันผวนของระดับน้ำในช่วงเวลาข้างต้นยังเกิดจากการปล่อยน้ำของสถานีไฟฟ้าพลังน้ำที่ตั้งอยู่บนแม่น้ำสายย่อยของแม่น้ำโขง

“ขณะนี้แม่น้ำโขงกำลังเข้าสู่ฤดูฝน ระดับน้ำจึงผันผวนบ่อยครั้งกว่าในช่วงฤดูแล้ง เนื่องจากได้รับผลกระทบจากปริมาณน้ำฝนและปัจจัยอื่นๆ ซึ่งเป็นวัฏจักรของน้ำ”

เนื่องจากความต้องการพลังงานเพิ่มขึ้นในภูมิภาค จึงมีการสร้างหรือกำลังจะสร้างเขื่อนนับร้อยเขื่อนบนแม่น้ำสายย่อยของแม่น้ำโขง และที่ผ่านมาผู้เชี่ยวชาญเตือนว่าเขื่อนเหล่านี้มีส่วนทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงผิดปกติ

สัปดาห์ที่แล้วคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงเผยว่า แม้จีนจะรับปากว่าจะไม่กักน้ำจากเขื่อนจิ่งหงไปจนถึงสิ้นเดือนนี้ แต่การไหลของแม่น้ำโขงที่อยู่ตอนใต้ของเขื่อนจิ่งหงกลับลดลงจาก 1,507 คิวบิกเมตรต่อวินาทีเหลือ 997 คิวบิกเมตรต่อวินาที

ในแง่ของภาพรวมระดับน้ำ แม่น้ำโขงลดลงราว 0.8 เมตร จาก 536.32 เมตรเมื่อวันที่ 28 ก.ค. เหลือ 535.52 เมตรเมื่อวันที่ 3 ส.ค.

นอกจากนี้เมื่อวันที่ 30 ก.ค. กระทรวงทรัพยากรน้ำของจีนระบุว่าจีนจะเลื่อนแผนการกักเก็บน้ำจากเขื่อนจิ่งหงเพื่ออำนวยความสะดวกการสร้างระบบโครงข่ายไฟฟ้าไปจนถึงสิ้นเดือน ส.ค. หลังจาก 2 วันก่อนหน้านั้นประกาศว่าจะลดการปล่อยน้ำจาก 900-1,300 คิวบิกเมตรต่อวินาที เหลือ 700 คิวบิกเมตรต่อวินาที ตั้งแต่วันที่ 31 ก.ค.-20 ส.ค.

ด้าน เพียรพร ดีเทศน์ ผู้ประสานงานการรณรงค์ประเทศไทย องค์การแม่น้ำนานาชาติเผยว่า แม้ว่าจีนจะประกาศเลื่อนการปล่อยน้ำจากเขื่อนจิ่งหง แต่ชาวบ้านในจังหวัดเชียงรายสังเกตเห็นว่าระดับน้ำลดลง

“แม้ปริมาณฝนจะเป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ความผันผวนในเชียงแสนและเชียงของแย่ลงเนื่องจากเขื่อนขั้นบันไดล้านช้าง ไม่ใช่เพราะเขื่อนบนแม่น้ำสายย่อยของแม่น้ำโขง เนื่องจากเขื่อนเหล่านี้ตั้งอยู่ตอนบนซึ่งแม่น้ำสายย่อยของแม่น้ำโขง อาทิ น้ำอูน ไหลลงสู่แม่น้ำโขง”

Photo by Lillian SUWANRUMPHA / AFP