ทรงผมนักเรียนไทย ระเบียบล้าหลังที่ควรเลิก?

การไว้ผมยาวหรือผมหน้าม้าไม่เรียบร้อยตรงไหน ผลสัมฤทธิ์ของการเรียนวัดกันที่ความสั้นยาวของผมเท่านั้นหรือ

จากกรณีดราม่าโรงเรียนหญิงล้วนชื่อดังแห่งหนึ่งในจังหวัดจันทบุรีออกกฎห้ามนักเรียนหญิงตัดผมหน้าม้า จนมีนักเรียนพากันวิพากษ์วิจารณ์กฎข้อนี้ กระทั่งกลายเป็นกระแสในโลกทวิตเตอร์และเป็นข่าวดัง

ทรงผมไม่ได้เป็นปัญหาเฉพาะกับเด็กไทยเท่านั้น โรงเรียนแห่งหนึ่งในญี่ปุ่นเคยบังคับเด็กนักเรียนที่มีผมธรรมชาติเป็นสีน้ำตาลให้ย้อมผมให้เป็นสีดำเหมือนกับนักเรียนคนอื่น และยังพบอีกว่าโรงเรียนในญี่ปุ่นราว 60% ออกกฎให้นักเรียนนำใบรับรองสีผมธรรมชาติและลักษณะเส้นผมของตัวเองมาแสดง จนเกิดแคมเปญคัดค้านกฎระเบียบเกี่ยวกับผมของนักเรียน และมีการร่วมลงชื่อนับหมื่นรายชื่อ และอีกเคสหนึ่งเกิดขึ้นเมื่อปีที่แล้วเป็นการตัดผมนักเรียนหญิงและชายรวมกัน 44 คน เนื่องจากผมยาวเกินกว่าที่ระเบียบของโรงเรียนกำหนดไว้

ทั้งสองกรณีเรียกเสียงวิจารณ์จากผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในญี่ปุ่นไม่ต่างจากในกรณีที่เกิดขึ้นที่จังหวัดจันทบุรี อาทิ “เอาจริงดิ โรงเรียนยังใช้กฎเกณฑ์เก่าๆ นี้อยู่เหรอ” “ครูที่ตัดผมนักเรียนทั้ง 44 คนควรถูกเพิกถอนใบอนุญาต” เป็นต้น

กรณีของโรงเรียนชื่อดังในจันทบุรีถือเป็นเรื่องล่าสุดที่กฎระเบียบเรื่องทรงผมของนักเรียนกลายเป็นประเด็นร้อน เกิดเป็นคำถามตัวโตๆ ขึ้นว่าแล้วทรงผมเกี่ยวอะไรกับผลการเรียน การที่นักเรียนชายต้องตัดผมสั้นรองทรง นักเรียนหญิงห้ามไว้ผมยาวเกินติ่งหู ห้ามซอย ห้ามตัดหน้าม้ามีประโยชน์อะไร ละเมิดสิทธิเสรีภาพของเด็กหรือไม่

ส่วนอีกฝั่งหนึ่งแย้งว่าเด็กสมัยนี้เป็นอะไร กฎระเบียบแค่นี้ทำตามกันไม่ได้หรือ คนรุ่นก่อนๆ เขาก็ปฏิบัติกันแบบนี้ ถ้าทำตามไม่ได้แล้วจะออกไปใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างไร จะเป็นคนดีของสังคมได้อย่างไร เป็นเด็กก็ควรทำตามที่ผู้ใหญ่สั่ง

เดโบราห์ กิลโบอา ผู้เชี่ยวชาญด้านการเลี้ยงดูบุตรเผยว่า แม้นักเรียนควรทำตามกฎ แต่ผู้ใหญ่ก็ต้องให้เหตุผลด้วยว่าทำไมจึงต้องมีกฎห้ามทำอย่างนั้นห้ามทำอย่างนี้

แต่เหตุผลที่นักเรียนไทยมักจะได้รับก็คือ กฎนี้มีไว้เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย นักเรียนจะได้สนใจการเรียนมากกว่าสนใจรูปลักษณ์ เมื่อได้ยินคำตอบแล้ว ก็ต้องถามอีกว่าแล้วการไว้ผมยาวหรือผมหน้าม้าไม่เรียบร้อยตรงไหน ผลสัมฤทธิ์ของการเรียนวัดกันที่ความสั้นยาวของผมเท่านั้นหรือ และหากนักเรียนคนหนึ่งจะสนใจภาพลักษณ์จนละเลยการเรียนไม่ว่าจะผมสั้นหรือผมยาวก็มีสิทธิ์เป็นได้เหมือนกันมิใช่หรือ

กฎของกระทรวงศึกษาธิการเพียงแต่กำหนดว่า ห้ามนักเรียนหญิงไว้ผมยาวเลยต้นคอ หากทางโรงเรียนอนุญาตให้ไว้ผมยาวเกินกว่านั้น ให้รวบให้เรียบร้อย ทว่าโรงเรียนรัฐบาลหลายแห่งเลือกที่จะไม่สนใจกฎของกระทรวงศึกษาธิการแล้วตั้งกฎของโรงเรียนขึ้นมาเอง เช่นที่ในจันทบุรีที่กำลังเป็นประเด็นร้อน โดยให้เหตุผลว่าเป็นระเบียบที่ปฏิบัติกันมานาน

ขณะที่ประเทศไทยยังหาข้อสรุปไม่ได้ หลายโรงเรียนในต่างประเทศเริ่มผ่อนปรนกฎดังกล่าวบ้างแล้ว เมื่อปีที่แล้วสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากรุงโซล (SMOE) ของเกาหลีใต้ ได้ประกาศยกเลิกข้อบังคับเกี่ยวกับผมของนักเรียนทุกโรงเรียนในกรุงโซล โดยนักเรียนจะได้รับอนุญาตให้ไว้ผมยาวเท่าที่ต้องการ และจะทำสีหรือตัดผมทรงไหนก็ได้ เพื่อให้โรงเรียนเป็นสถานที่ที่นักเรียนมีความสุข

และเมื่อเร็วๆ นี้ ครูรายหนึ่งในเมืองครัสโนยาสค์ของรัสเซียถึงกับถูกตั้งคณะกรรมการสอบสวน หลังจากตำหนิทรงผมของนักเรียนชายวัยประถมที่ไถผมด้านข้าง ทำสีผม และมัดผมจุกคล้ายกับทรงผมของ สลาตัน อิบราฮิโมวิช นักฟุตบอลชื่อดังชาวสวีเดน ว่าผิดระเบียบของโรงเรียน

ถึงเวลาแล้วหรือไม่ที่ไทยจะให้อิสระนักเรียนในการเลือกทรงผมตามความพึงพอใจ เพื่อให้ผู้เรียนเรียนอย่างมีความสุข แล้วหันมาให้ความสำคัญกับการพัฒนาทักษะความรู้ที่จำเป็น อาทิ ภาษา เพื่อเป็นการเปิดโลกในการค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม