ดราม่ากฎหมายเยาวชนจีน เด็ก 13 ฆ่าข่มขืนเด็ก 10 ขวบแต่ไม่ต้องรับโทษ

สังคมจีนเกิดการถกเถียงอย่างดุเดือดว่าควรคุ้มครองเยาวชนที่ทำผิด หรือควรปกป้องคนที่ถูกกระทำมากกว่ากัน

เมื่อเร็วๆ นี้เกิดคดีสะเทือนขวัญขึ้นที่ประเทศจีน โดยเหยื่อเป็นเด็กหญิงวัย 10 ขวบจากเมืองต้าเหลียน มณฑลเหลียวหนิงทางตะวันออกเฉียงเหนือของจีน ถูกคนร้ายพาตัวไปที่บ้านแล้วลงมือข่มขืนก่อนจะแทงจนเสียชีวิต แล้วถูกนำร่างไปทิ้งไว้ในป่าใกล้ๆ บ้านของเหยื่อ และที่น่าตกใจกว่านั้นคือ คนร้ายเป็นเด็กชายอายุเพียง 13 ปีเท่านั้น

แม้จะก่อคดีอุกฉกรรจ์แต่เด็กชายรายนี้ไม่ถูกตั้งข้อหา แต่จะถูกส่งตัวไปยังสถานพินิจเป็นเวลา 3 ปีแทน เนื่องจากตามกฎหมายอาญามาตรา 17 ของจีนกำหนดไว้ว่า เยาวชนอายุตั้งแต่ 14 ปีแต่ยังไม่ถึง 18 ปีที่ฆ่าผู้อื่นโดยเจตนาหรือเจตนาทำให้ผู้อื่นได้รับบาดเจ็บ บาดเจ็บสาหัสหรือถึงแก่ชีวิต หรือลงมือข่มขืน ปล้น ค้ายาเสพติด วางเพลิง อาจได้รับโทษสถานเบา

ส่วนเยาวชนที่อายุต่ำกว่า 14 ปีจะไม่ถูกตั้งข้อหาและลงโทษ แต่ผู้ปกครองต้องอบรมหรืออาจถูกส่งตัวไปยังสถานพินิจซึ่งไม่ค่อยเกิดขึ้น หลักกฎหมายนี้เรียกว่า doli incapax ในภาษาละติน หมายความว่า ไม่สามารถรู้ผิดชอบ ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อหลีกเลี่ยงการลงโทษเยาวชนด้วยโทษเดียวกับผู้ใหญ่ เนื่องจากกฎหมายมองว่ายังไม่มีวุฒิภาวะแยกแยะความถูกผิดในการกระทำของตัวเอง

เมื่อผลของการตัดสินเป็นเช่นนี้จึงเกิดการถกเถียงในสังคมจีนว่าเยาวชนที่กระทำความผิดต้องมีอายุเท่าไรจึงจะต้องรับโทษและจะลงโทษอย่างไร หลายคนเรียกร้องให้ทางการลงโทษเด็กชายวัย 13 ปีในคดีฆ่าข่มขืนนี้หนักขึ้นโดยไม่ต้องคำนึงถึงอายุ เพื่อคุ้มครองผู้ถูกกระทำ ส่วนอีกฝ่ายหนึ่งโต้กลับว่าต้องกำหนดอายุไว้สูงๆ เพื่อคุ้มครองสิทธิของเยาวชนที่กระทำผิดให้ได้มีโอกาสกลับตัวกลับใจ

นอกจากนี้ ยังมีการเรียกร้องให้แก้ไขกฎหมายคุ้มครองเยาวชน เนื่องจากในช่วงไม่กี่ปีมานี้เกิดคดีที่ผู้เยาว์เป็นผู้กระทำผิดทำนองเดียวกันนี้บ่อยครั้ง อาทิ เมื่อต้นปีที่ผ่านมา เด็กชายวัย 13 ปีแทงแม่จนเสียชีวิตหลังมีปากเสียงกัน แต่กลับถูกส่งตัวกลับบ้านภายใต้เงื่อนไขว่าต้องตั้งผู้พิทักษ์ระหว่างที่ทางการพิจารณาว่าจะดำเนินการอย่างไร เนื่องจากไม่สามารถตั้งข้อหาได้

อีกคดีหนึ่งเกิดขึ้นเมื่อปลายปีที่แล้ว เด็กชายวัย 12 ปีจากเมืองหูหนานแทงแม่เสียชีวิต แต่ก็สามารถกลับไปเรียนตามปกติหลังก่อเหตุเพียง 9 วัน ในเดือนเดียวกันเด็กชายวัย 13 ปีสารภาพว่าใช้ค้อนทุบพ่อและแม้จนเสียชีวิต แต่ได้รับการปล่อยตัวกลับไปโรงเรียนเช่นเดียวกัน โดยที่ไม่มีใครต้องรับโทษทางอาญาเลย

อันที่จริงแต่ละประเทศกำหนดอายุของผู้กระทำความผิดที่ต้องรับโทษไว้ต่างกัน จากข้อมูลของเครือข่ายสากลด้านสิทธิเยาวชน (CRIN) ประเทศแถบยุโรปกำหนดไว้ที่ 12-16 ปี ยกเว้นในอังกฤษ เวลส์ ไอร์แลนด์เหนือ และสวิตเซอร์แลนด์ที่กำหนดให้เยาวชนอายุ 10 ปีต้องรับโทษ

ขณะที่ในหลายประเทศและหลายรัฐกำหนดอายุผู้กระทำผิดไว้ค่อนข้างต่ำ เช่น รัฐนอร์ทแคโรไลนาของสหรัฐ กำหนดไว้ที่ 6 ปี ใน 19 รัฐอื่นกำหนดไว้ที่ระหว่าง 7-11 ปี และแม้สหรัฐจะมีกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชน ทว่าเยาวชนที่เป็นผู้กระทำผิดหลายคนที่ก่อคดีร้ายแรงจะถูกพิจารณาคดีเช่นเดียวกับผู้ใหญ่

ด้านประเทศอินเดีย สิงคโปร์ บรูไน มาลาวี กำหนดอายุผู้กระทำผิดที่ต้องรับโทษไว้ที่ 7 ปี ส่วนแซมเบียและเคนยา 8 ปี ทว่าข้อมูลของคณะกรรมการว่าด้วยสิทธิเด็กขององค์การสหประชาชาติซึ่งแนะนำให้กำหนดอายุผู้กระทำผิดที่ต้องรับโทษไว้ที่ 12 ปี ระบุว่าประเทศเหล่านี้จะตั้งข้อหาเยาวชนในกรณีที่พิสูจน์ได้ว่าเยาวชนคนนั้นๆ มีความสามารถในการแยกแยะความถูกผิดเท่านั้น

ทั้งนี้ จีนกำลังพิจารณาแก้ไขกฎหมายให้ลงโทษผู้เยาว์ได้หนักขึ้น โดยกำหนดระดับความผิดไว้ 3 ระดับ ตั้งแต่พฤติกรรมไม่ดีไปจนถึงการก่ออาชญากรรมร้ายแรง และกำหนดมาตรการลงโทษ 8 อย่างซึ่งใช้บังคับกับเยาวชนอายุต่ำกว่า 14 ปีด้วย เช่น ไปตัวไปยังโรงเรียนสำหรับเยาวชนที่กระทำความผิด เพื่อไม่ให้ผู้เยาว์ที่ทำความผิดถูกปล่อยตัวกลับบ้านโดยไม่ต้องได้รับโทษเช่นในหลายคดีที่ผ่านมา

***หมายเหตุ ภาพประกอบเป็นเรือนจำในเมืองมอนเทอร์เรย์ของเม็กซิโก Photo by Julio Cesar AGUILAR / AFP