กรองข่าวมาเล่าวันนี้ นำเสนอ เรื่อง "เครื่องมือทางยุทธศาสตร์ตัวใหม่"

มองเป้าหมายของอเมริกัน มุ่งไปกลุ่มคนที่มีอิทธิพลทางความคิด วิธีการหนึ่งที่ใช้คือให้ทุนไปเที่ยว ดูงานต่างประเทศ ไปเรียนต่อ

............................

โดย ภุมรัตน์ ทักษาดิพงศ์ อดีตผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองแห่งชาติ

การปฏิบัติการข่าวสารเป็นเครื่องมือทางยุทธศาสตร์ที่ไม่ได้เอาชนะใครด้วยกำลัง แต่เป็น “ซอฟต์ พาวเวอร์” ที่สหรัฐเป็นผู้นำมาใช้เป็นเครื่องมือทางยุทธศาสตร์ที่ทำให้โลกรู้จักและยอมรับค่านิยมอเมริกัน

นักยุทธศาสตร์อเมริกันมองว่า โลกปัจจุบันเข้าสู่ยุคข้อมูลข่าวสารเต็มรูปแบบ การปฏิบัติการข่าวสารเป็นพลังอำนาจใหม่ที่สามารถเปลี่ยนแปลงประเทศใดในโลกได้โดยไม่ใช้กำลัง อเมริกันต้องการเปลี่ยนแปลงโลก ประเทศ สังคม ชุมชน ให้ไปในจุดที่เขาอยากได้ กลุ่มเป้าหมายถูกเปลี่ยนแปลงให้คิดแบบอเมริกัน รับค่านิยมอเมริกัน คล้ายกับการฝังชิปไว้ในหัว

สมัยก่อนนั้น เราเรียนรู้ว่า “พลังอำนาจแห่งชาติ” ประกอบด้วย (1) การทูต (2) ข่าวสาร (3) การทหาร (4) เศรษฐกิจ นักยุทธศาสตร์ มองว่า ข้อ 2 หรือ ข่าวสาร มีพลังอำนาจมาก สามารถเปลี่ยน “ความคิด” เปลี่ยน “สมอง” ของคนได่ สหรัฐต้องการให้คนทั่วโลกยอมรับค่านิยมอเมริกา เช่น ประชาธิปไตย การค้าเสรี สิทธิมนุษยชน ให้เป็นตามค่านิยมอเมริกันในการจัดระเบียบโลกใหม่

วิธีการที่นักยุทธศาสตร์ด้านการสื่อสารใช้ เริ่มที่การสื่อสารต่อคน สื่อต่อกลุ่ม สื่อต่อประเทศ ฯลฯ เครื่องมือที่ใช้ในสมัยก่อนมีอาทิ โทรทัศน์ ซีเอ็นเอ็น. เป็นหลัก เสริมด้วยวิทยุกระจายเสียงและวารสารต่างๆ อังกฤษก็มีโทรทัศน์และวิทยุ บีบีซี. อาหรับต้องตั้งอัล จาซีรา ขึ้นมาสู้ จากวิทยุคลื่นยาว คลื่นสั้น หนังสือพิมพ์ วารสาร แมกกาซีน โทรทัศน์ ปัจจุบันเป็นสื่อดิจิตัลซึ่งเร็วและกว้างขวางไปทั่วโลกภายในพริบตา

เวลานี้โลกมีสื่อออนไลน์เช่น เฟซบุ๊ค ทวิตเตอร์ ยูทูป ทุกอย่างรวดเร็วผ่านดาวเทียม มี อินเตอร์เน็ต ออฟ ธิงค์ ฯลฯ ซึ่งสื่อไปถึงคนทั่วโลก ผ่านโทรศัพท์มือถือ ให้สามารถทำให้คน กลุ่มคน สังคมคิดแบบเดียวกัน โดยอเมริกามุ่งไปยังประเทศกำลังพัฒนา รวมถึงประเทศไทย

ในประเทศไทย สถิติล่าสุดพบว่า มีคนใช้งานสื่อออนไลน์เพิ่มขึ้น โดยคนไทย 49 ล้านคนใช้เฟซบุ๊ค 13.6 ล้านคนใช้อินสตาแกรม อีก 12 ล้านคนใช้ทวิตเตอร์ซึ่งมีคนใช้เพิ่มมากที่สุด มีผู้ใช้งานประจำเพิ่มขึ้นจาก 3.1 ล้านคนเป็น 5.7 ล้านคนซึ่งขยายตัวเกือบสองเท่า ที่น่าสนใจคือ วัยรุ่นไทยอายุ 16-24 ปี ใช้ทวิตเตอร์สูงสุดในโลก อย่างไรก็ตาม วัยรุ่นไทยส่วนใหญ่ใช้สื่อสังคมในเรื่องบันเทิงเป็นสำคัญ ส่วนคนที่ใช้ไลน์ในไทยมี 41 ล้านคน กลุ่มที่ใช้ไลน์ในปีที่ผ่านมาส่วนใหญ่เป็นกลุ่ม “นิว เจเนอเรชั่น” ของอินเตอร์เน็ต คนไทยใช้อินเตอร์เน็ต เฉลี่ยวันละ 10 ชั่วโมง ที่นิยมใช้มากที่สุดเรียงตามลำดับคือ ยูทูป ไลน์ เฟซบุ๊ค อินสตาแกรม กิจกรรมที่ใช้เรียงตามลำดับคือ สื่อสารระหว่างกัน (93) ใช้รับส่งอีเมล์ (74) ค้นหาข้อมูล (71) ดูหนังฟังเพลง (60) ซื้อสินค้าและบริการ (51)

ชีวิตประจำวันของคนไทยรุ่นใหม่อยู่กับสื่อสังคมที่นักยุทธศาสตร์ใช้เป็นเครื่องมือสมัยใหม่ในการล้างสมองคน ดังนั้น ไม่ต้องแปลกใจหากคนรุ่นใหม่ไทยจตะเป็น “ผลผลิตของอเมริกัน” ที่ถูกล้างสมองด้วยสื่อออนไลน์ของอเมริกัน อย่างไรก็ดี ในปัจจุบัน สื่อสังคมเหล่านี้ไม่ได้ถูกผูกขาดโดยอเมริกันอีกต่อไป เพราะทั้งสหภาพยุโรป ฯลฯ ก็ทำ แต่เป็นผลผลิตเดียวกัน ปัจจุบัน จีน รัสเซีย เกาหลีเหนือ ต่างก็ใช้สื่อดิจิตัลเป็นการสื่อสารทางยุทธศาสตร์เช่นเดียวกัน ดังนั้น กลุ่มเป้าหมายจึงถูกแบ่งสรรกันไป

เป้าหมายของอเมริกัน คือ มุ่งไปกลุ่มคนที่มีอิทธิพลทางความคิด เช่น นักวิชาการ อาจารย์มหาวิทยาลัย ผู้นำนักศึกษา ผู้นำเยาวชน นักการเมือง กลุ่มประชาธิปไตย กลุ่มสิทธิมนุษยชน ผู้สื่อข่าว กลุ่ม เอ็นจีโอ. วิธีการหนึ่งที่ใช้คือ ให้ทุนไปเที่ยว ดูงานต่างประเทศ) ไปเรียนต่อ สร้างนักการเมืองแม่เหล็กเพื่อดึงคะแนนนิยม ด้วยการสร้างเครือข่ายในโลกเสมือน เป้าหมายเฉพาะคือ เยาวฃน ซึ่งจะเป็นผู้ใหญ่ในวันข้างหน้า

วิธีการเข้าถึง คือ นอกจากใช้สื่อสารตัวต่อตัวแล้ว ยังเน้นกระทำผ่านสื่อสังคมที่คนใช้กันมากในปัจจุบัน โดยเฉพาะเยาวชนคนหนุ่มสาว มีการผลิตที่ข้อมูลที่ต้องการใช้สื่อในแต่ละกลุ่ม เช่น ประชาธิปไตย ฯลฯ ให้สอดรับกับกลุ่มเป้าหมายที่สนใจจะอ่าน โดย ใช้ภาษาง่าย ๆ ที่สำคัญคือ ทำอย่างไรให้คนสนใจในสิ่งที่อเมริกาต้องการสื่อ

การสนับสนุนด้านการเงินกระทำผ่านกองทุนที่อเมริกันตั้งขึ้น เช่น กองทุน เอ็นอีดี. ยังเป็นมาตรการที่ใช้ได้ผลตลอดมา โดยการสนับสนุนด้านการเงินกับ เอ็นจีโอ ที่จัดตั้งขึ้น ในรายงานประจำปี 2560 ซึ่งออกเมื่อต้นปี 2561 ได้เปิดเผยชื่อและจำนวนเงินที่องค์กรในไทยที่รับเงินจากกองทุนนี้ กองทุนของจอร์จ โซรอส เป็นแหล่งอีกแห่งหนึ่งที่สนับสนุนด้านการเงินกับกสุ่มต่อต้านรัฐบาลเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองอันจะเป็นประโยชน์ต่อนโยบายของอเมริกา

“ยูเสด” เป็นเครื่องมือของกระทรวงต่างประเทศอเมริกัน โดยสภาจัดสรรงบประมาณฝากไว้กับกระทรวงต่างประเทศ โดยอ้างว่าเป็น “ การทูตสาธารณะ” วิธีการที่ใช้ คือ การให้ทุน เอ็นจีโอ บางกลุ่มเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชน ประชาธิปไตย สิ่งแวดล้อม ตามแนวทางที่ตนต้องการ วิธีการที่เจ้าหน้าที่ยูเสดนิยมใช้ คือ เสนอให้การสนับสนุนด้านการเงินก่อน ตรวจสอบว่ากลุ่มที่รับเงินทำตามวัตถุประสงค์หรือไม่ ยูเสดปรับตัวชี้วัด หากองค์กรที่รับเงินจาก “สอบตก” ยูเสดปรับแนวทางในการทำงานใหม่ทั้งหมด ถ้าหากอยากได้เงินต่อ ก็ต้องทำงานตามที่เขากำหนดให้

สิ่งที่น่าเป็นห่วงด้านความมั่นคงคือ พรรคและกลุ่มการเมืองบางแห่ง เยาวชนคนรุ่นใหม่ทางการเมือง จะตกเป็นผลผลิตจากการสื่อสารทางยุทธศาสตร์ของอเมริกัน เพราะเขาคิดว่า เปลี่ยนผู้ใหญ่ยาก เนื่องจากผู้ใหญ่มีความคิดของตัวเอง แต่เปลี่ยนเยาวชนง่ายกว่า โดยใช้สื่อโซเชียลที่เยาวชนนิยมใช้ในการเข้าถึง จากนั้น จะผลิต “คอนเท็นต์” ต่อเป้าหมายนั้น โดยจะใช้ “ผู้เชี่ยวชาญ” ซึ่งถูกสอนมาในการผลิต เนื้อหากระตุ้นความสนใจของกลุ่มเป้าหมาย และถ่ายทอดเนื้อหาที่ทำให้กลุ่มเป้าหมายสนใจขยายไปเรื่อย ๆ

ปัจจุบัน สหรัฐกังวลต่อแผน “เส้นทางสายไหมสมัยใหม่” ของจีน เขาจึงคิดว่า ทำอย่างไรจะให้ประเทศต่าง ๆ รวมทั้งไทยให้เห็นปัญหาของโครงการนี้ สหรัฐพยายามสร้างประเด็นว่า โครงการดังกล่าวเป็นภัยคุกคามต่อภูมิภาค ยุทธศาสตร์การเปลี่ยนแนวความคิดผ่านการใช้สื่อสังคมที่รวดเร็วถูกนำมาใช้อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้คนไทยระแวงจีน และหันมาชื่นชอบอเมริกาอีกครั้ง

คนไทยต้องรู้เท่าทันการสื่อสารทางยุทธศาสตร์ของอเมริกัน