พบต้นอ่อนเกิดจากเมล็ดต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูก-เคลื่อนย้ายตอแห้งตายไปหาทางฟื้นฟู

ประจวบคีรีขันธ์- ผู้เชี่ยวชาญเผยโคนต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูกยังมีเซลล์ที่มีชีวิตอยู่เคลื่อนย้ายไปฟื้นฟูในแล็ปเพื่อให้แตกตาออกใบได้อีกครั้ง

เมื่อวันที่ 31ส.ค.61 กรณีพระราชสุทธิโมลี เจ้าอาวาสวัดธรรมิการามวรวิหาร เจ้าคณะจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ฝ่ายธรรมยุต ตัดต้นพระศรีมหาโพธิ์ ที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงปลูก เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินขึ้นเขาช่องกระจก อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เนื่องจากยืนต้นแห้งตายซึ่งต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นนี้มีอายุกว่า 60 ปี

นายสมพร ปัจฉิมเพ็ชร ปลัดจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ นายคงศักดิ์ มีแก้ว รักษาการในตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านวิจัยและการจัดการป่าไม้ กรมป่าไม้ นายนิทัศน์ จันทร์ทอง ผอ.ส่วนทรัพยากรธรรมชาติ สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ นางชนิษฐา จันทโชติ หัวหน้าสถานีวนวัฒนวิจัยประจวบคีรีขันธ์ ได้เดินขึ้นบนเขาช่องกระจกเพื่อแก้ปัญหาวางแนวทางในการฟื้นฟูต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูกให้กลับมามีชีวิตชีวา แตกยอดผลิใบอีกครั้งโดยเปลี่ยนดินเดิมซึ่งเสื่อมสภาพ ใส่ปุ๋ย ฉีดฮอร์โมน และสารป้องกันเชื้อรา รวมท้ังมีการติดตั้งตะแกรงเหล็กรอบต้นพระศรีมหาโพธิ์ เพื่อป้องกันลิงซึ่งจะช่วยให้การฟื้นฟูเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

นายคงศักดิ์ มีแก้ว รักษาการในตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านวิจัยและการจัดการป่าไม้ กรมป่าไม้  เปิดเผยว่า  ได้สำรวจตอไม้ที่ถูกตัดออกไป และระบบรากของต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูก พบว่าตอไม้หรือส่วนโคนของต้นยังมีเซลล์ที่มีชีวิตอยู่ หากนำไปฟื้นฟูตามกระบวนการให้ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ น่าจะสามารถแตกตาออกใบกลับมามีชีวิตอีกได้ รวมท้ังน่าจะสามารถทำการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อได้เช่นกัน ซึ่งจะเคลื่อนย้ายตอต้นพระศรีมหาโพธิ์ ไปฟื้นฟูตามกระบวนการที่ สถานีวนวัฒนวิจัยประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งจะทำทุกวิถีทางเพื่อรักษาต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูกต้นนี้ให้ได้

ส่วนการพบต้นอ่อนต้นโพธิ์บริเวณใกล้กันพบว่าเป็นต้นอ่อนที่เกิดจากเมล็ด มีความเป็นไปได้สูงว่าจะเป็นเมล็ดของต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูก ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นจะหมายความว่า ต้นอ่อนต้นโพธิ์ต้นนี้เป็นต้นโพธิ์ที่เป็นลูกของต้นเดิมจะต้องนำไปตรวจดีเอ็นเอต้นไม้ เพื่อยืนยันสายพันธุกรรม โดยเจ้าหน้าที่จะตรวจมาสเตอร์ดีเอ็นเอจากตอต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูกเพื่อเทียบเคียงกัน ขณะนี้กำลังหารือกับทางจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ว่า จะนำต้นอ่อนต้นโพธิ์ต้นนี้ไปอนุบาลพร้อมกับตอไม้หรือไม่ เพราะหากปล่อยให้เจริญเติบโตตามธรรมชาติ มีปัจจัยเสี่ยงค่อนข้างเยอะ ทั้งการรบกวนจากลิง และสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการเติบโต

อย่างไรก็ตาม จากหตุการณ์ครั้งนี้ถือเป็นบทเรียนสำคัญให้กับผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายที่ต้องดูแล และออกระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับการดูแลรักษาต้นไม้ทรงปลูกทั่วประเทศ ซึ่งในส่วนของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทางผู้ว่าราชการจังหวัดได้สั่งการให้แต่ละอำเภอสำรวจต้นไม้ทรงปลูกเพื่อทำทะเบียนประวัติแล้ว ส่วนทั่วประเทศมีข้อมูลต้นไม้ทรงปลูกที่สามารถรวบรวมได้ล่าสุดจำนวน 300ต้น แต่ยังสำรวจไม่หมด เชื่อว่ามีอีกจำนวนมาก

สำหรับการศึกษาวิจัยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต้นไม้ทรงปลูกที่ถูกตัดนี้ ยังไม่เคยมีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชชนิดนี้มาก่อนถือเป็นครั้งแรก โดยได้สั่งให้เจ้าหน้าที่ทำการทดลองกับต้นโพธิ์ธรรมดาที่ห้องปฎิบัติการที่กรมป่าไม้เพื่อศึกษาข้อมูลควบคู่กันไปด้วย

นายสมพร ปัจฉิมเพ็ชร ปลัดจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ กล่าวว่า ขณะนี้คณะกรรมการได้ทำรายงานผลการตรวจสอบข้อเท็จจริงกรณีตัดต้นพระศรีมหาโพธิ์ทรงปลูก บนเขาช่องกระจกเสร็จสิ้นเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และได้นำส่งรายการข้อเท็จจริงให้ นายพัลลภ สิงหเสนี ผู้ว่าราชการจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อลงนามในรายงานดังกล่าว จึงจะสามารถเผยแพร่ได้ จากนั้นจะนำส่งรายงานให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยตามลำดับ  ทั้งนี้ได้ตั้งจิตอธิษฐานว่า หากการฟื้นฟูต้นพระศรีมหาโพธิ์ ประสบผลสำเร็จ จนแตกต้นอ่อนกลับมาผลิใบอีกครั้งจะขออุปสมบทถวายเป็นพระราชกุศล แด่ในหลวงรัชกาลที่  9 ด้วย.