เมื่อโลกร้อนทำ 'ธารน้ำแข็ง' บนภูเขาหิมะแห่งเดียวในอาเซียนละลาย

01

 

นี่คือเรื่องราวที่ส่งตรงจาก ‘เด็กสาว’ ที่ได้ชื่อว่าอาศัยอยู่ในหมู่บ้านที่ไกลที่สุดในเมียนมา ที่ชื่อว่า เทวาเดมา (Tar War Dwe Mar)

 

 

ไกลแค่ไหนนั้น อยากให้ลองนึกภาพตาม

 

จากถนนเส้นที่ใกล้ที่สุดซึ่งอยู่ใน เมืองปูตาโอ รัฐคะฉิ่น ทางตอนเหนือของประเทศเมียนมา เดินทางเข้าไปในป่า ขึ้นเขา ผ่านลำห้วย เจอกับภูเขาหิมะที่ทอดตัวกั้นระหว่างเขตแดนจีน-อินเดีย-เมียนมา ที่ชื่อว่า ฮากาโบราซี (Hkakabo Razi)

 

ฮากาโบราซี คือ ยอดที่สูงสุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในปัจจุบัน มีความสูง 5,881 เมตร จากระดับน้ำทะเล (บางแหล่งระบุ 5,889 เมตร) และเป็นยอดเขาหิมะแห่งเดียวในอาเซียน ที่เคยสร้างความตื่นตะลึงให้แก่โลกไม่นานมานี้ โดยเฉพาะกับคนไทยที่ได้รู้ว่า ‘อาเซียน’ มีหิมะจริงๆ และมีเทือกเขาหิมะกับเข้าด้วย!

 

 

ไม่น่าแปลก เพราะพื้นที่แห่งนี้เป็นพื้นที่ ‘ต้องห้าม’ ที่ไม่เปิดให้นักท่องเที่ยวเดินทางไปถึงนอกจากต้องขออนุญาตจากทางการ และการเดินทางไปยังหมู่บ้าน ทาฮุนดัม (Tahundan) นั้นใช้เวลาสำหรับผู้ที่เชี่ยวชาญเส้นทางแล้วกว่า 2 อาทิตย์!

 

โพสต์ทูเดย์ ได้เห็นภาพหมู่บ้านทาฮุนดัม (Tahundan) ครั้งแรกตามสื่ออย่างจริงจัง คือเมื่อเดินทางไปกับสายการบินแห่งชาติเมียนมา และมีนิตยสารเล็กๆ ที่เอาไว้อ่านคั่นเวลาซุกอยู่หน้าเบาะข้างหน้า

 

เมื่อหยิบขึ้นมาดูกลางๆ เล่มก็ปรากฎเรื่องราวในหัวข้อว่า Hidden Highlands of Myanmar และปรากฎแผนที่หมู่บ้านชาวทิเบตมุมหนึ่งของหน้าหนังสือ Tahundan เป็นเรื่องราวในนั้นและปรากฎภาพถ่ายที่ยังจำได้ว่า เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในเทือกเขาและมีหิมะ!

 

 

 

ทาฮุนดัม ตั้งอยู่ห่างจากเชิงเขาฮากาโบราซีเพียง 37 ไมล์ ในปี พ.ศ.2545 P.Christian Klinger จากสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งแคลิฟอร์เนีย และช่างภาพ Dong Lin ได้เผยให้เห็นถึงวัฒนธรรมและ ‘ความมีอยู่’ ของหมู่บ้านแห่งนี้กับชาวโลก  พวกเขาเดินเท้าเข้าไปยังหมู่บ้านและพบว่าที่หมู่บ้านนี้มีชาวทิเบตราว 200 คน และเป็นหนึ่งในหมู่บ้านทิเบตไม่กี่แห่งที่ยังนับถือศาสนาพุทธ และมีเจดีย์ในหมู่บ้าน

 

 

พวกเขาดำรงชีวิตด้วยวิถีเกษตรกรรม ปลูกข้าวโพด มันฝรั่ง มัสตาร์ด เลี้ยงสัตว์ และเก็บถังเช่า! ขึ้นชื่อเรื่องความแข็งแรงและสุขภาพดี โดยมักแบบสัมภาระได้มากกว่าลูกหาบทั่วไปถึงสองเท่า

นั่นเป็นเวลาเพียง 6 ปีหลังจากที่มีผู้พิชิตเทือกเขาฮากาโบราซีคนแรกซึ่งก็คือ Ozaki & Nyima Gyaltsen ที่พิชิตได้ในปี พ.ศ.2539

 

 

 

หลังจากนั้นในปี พ.ศ.2546 เกิดการกักตัวอองซานซูจีเป็นหนที่ 2 ซึ่งแน่นอนว่าได้เพิ่มความเข้มงวดของสื่อและการเคลื่อนไหวของประชาชนและนักท่องเที่ยวอย่างเข้มงวด ..

 

ทาฮุนดัม เลือนหายไปกับภาพความขัดแย้งและสงครามภายในในเมียนมา.

 

 

 

02

 

แต่แล้วผู้เขียนก็ได้มีโอกาสเดินทางไปยังปูตาโอ เมื่อเวลาล่วงเลยไปกว่า 20 ปี คือปี พ.ศ.2565 หลังการปรากฎตัวของหมู่บ้านทาฮุนดัมแค่โลกเป็นครั้งแรก

 

จำได้ว่าครั้งแรกที่เจอเด็กสาว ‘เทวาเดมา’ เพราะกำลังเข้าไปบริจาคสิ่งของให้แก่วัดแห่งหนึ่งซึ่งรับเด็กจากทั่วปูตาโอมาร่ำเรียน และให้พื้นที่ อาหาร คล้ายๆ เป็นโรงเรียนกินนอน

 

‘ใครบ้านไกลที่สุด’  นั่นคือคำถามแรกที่ถามกลุ่มเด็กซึ่งนั่งเรียงกันรอสวดมนต์ และก็ได้พบกับเด็กจากหมู่บ้านที่ไกลที่สุดอย่าง ‘ทาฮุนดัม’

 

03

 

แต่แล้วอีกเช่นกัน เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา เทวาเดมา ทักทายผ่านช่องทางโซเชียลมีเดีย

ปกติช่วงเวลาที่เธอสามารถติดต่อได้จะเป็นแค่เวลาที่อยู่โรงเรียนเท่านั้น เพราะแน่นอนว่าเมื่อกลับบ้าน เธอมักจะกลับไปครั้งละ 3 เดือนบางครั้งหากโรงเรียนไม่เปิดจากเหตุภายในเมียนมา เธอเคยหายไปราว 6 เดือน และไม่สามารถติดต่อได้เลย

 

เมื่อติดต่อได้ เทวาเดมาจะส่งรูปที่บ้านมาอัปเดตเสมอ

 

 

 

จนกระทั่งสัปดาห์ที่ผ่านมา หลังจากห่างหายไปนาน เธอส่งรูปหมู่บ้านและบอกว่า ‘น้ำท่วม’

เธอบอกว่าปีนี้เป็นปีที่มีน้ำท่วมที่หมู่บ้านของเธอ

และมันเกิดจากธารน้ำแข็งละลาย

 

น้ำเข้าท่วมบ้านและพื้นที่การเกษตรเสียหาย

 

 

…

 

เทวาเดมาบอกว่ามาจากอากาศที่ร้อนขึ้นมาก ข้างบนนั่น! บนภูเขาหิมะแห่งเดียวในอาเซียน กับหมู่บ้านที่ใกล้กับธารน้ำแข็งมากที่สุด

 

เธอกังวลเรื่อง 'น้ำ' มากที่สุด

 

 

 

03

ในวันเดียวกันกับที่ได้ทราบข่าวเทวาเดมา ข่าวน้ำท่วมกรุงเทพฯ ก็ปรากฎขึ้นอีกครั้ง

McKinsey Global Institute กล่าวว่า กรุงเทพฯ เป็นหนึ่งในเมืองที่เสี่ยงน้ำท่วมมากที่สุดของโลก เพราะพื้นที่กรุงเทพฯสูงเฉลี่ยเพียง 1.5 ม. เหนือระดับน้ำทะเล และทรุดตัว 2–3 ซม./ปี โดยคาดว่า 1 ใน 3 ของกรุงเทพฯ อาจจมอยู่ใต้น้ำภายในปี 2050 หากไม่มีมาตรการป้องกัน

 

ต้องเน้นคำว่าจมอยู่ใต้น้ำ เพราะ 'จมใต้น้ำ' กับ 'น้ำท่วม' คนละเรื่องกัน

 

น้ำท่วม คือ น้ำท่วมพื้นที่ชั่วคราวและน้ำลดลงเมื่อหมดเหตุการณ์

จมอยู่ใต้น้ำ  คือ พื้นที่นั้นจะหายไปจากแผนที่

 

คำกล่าวของ McKinsey Global Institute เกิดในปี 2020 ผ่านมา 5 ปีเท่าที่ทราบข้อมูล  ยังไม่พบแนวทางป้องกันเพิ่มเติมแต่อย่างใด

 

 

 

04

 

เรื่องสองเรื่องนี้ น้ำแข็งละลายบนภูเขาหิมะที่เมียนมา กับเรื่องน้ำท่วมกรุงเทพฯ อยู่ด้วยกันได้อย่างไร?

 

ด้วยระยะทางกว่า 1,640 กิโลเมตร ไม่มีทางเลย! และฮากาโบราซีเป็นต้นน้ำของ แม่น้ำอิรวดี (Irrawaddy River) ซึ่งเป็นแม่น้ำสายหลักของเมียนมา ไม่เกี่ยวกับประเทศไทย!

 

แต่เมื่อมองให้ดี  เรื่องของ เทวาเดมา เด็กหญิงจากหมู่บ้านแห่งสุดท้าย กับคนกรุงเทพฯ เป็นเรื่องเดียวกัน

 

นั่นคือ ‘โลกร้อน’

 

…

 

เมื่อได้อ่านข้อความจาก ‘เทวาเดมา’ สิ่งแรกที่คิดคือ  เปิดแอร์ไว้รึเปล่า?

 

เพราะผลกระทบจากพฤติกรรมก่อโลกร้อนแค่เพียงนิดเดียวที่ถูกมองข้าม

ทำให้ ‘บ้านที่เทวาเดมารู้จัก’ หายไป ไม่ว่าคุณจะอยู่ตรงไหนในโลกนี้.

 

 

 

ภาพจาก :  เทวาเดมา (Tar War Dwe Mar)

เรื่อง : พีร์ญาดา ประสูตร์แสงจันทร์