อนุทินส่งสัญญาณยุบสภาธันวา เกมชิงความได้เปรียบของภูมิใจไทย

สัญญาณ “ยุบสภา” ธันวา กับเส้นแบ่งอำนาจนายกฯ–ฝ่ายค้าน

แรงสั่นสะเทือนทางการเมืองเริ่มชัดเจนขึ้น เมื่อปรากฏสัญญาณว่ารัฐบาลภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี อนุทิน ชาญวีรกูล อาจตัดสินใจยุบสภาผู้แทนราษฎรในเดือนธันวาคม 2568 ก่อนครบวาระสภาที่คาดหมายเดิมราวเดือนมกราคม 2569

"ผมก็บอกแล้วว่าวันที่ 31 ม.ค.69  ยุบสภาแต่ท่านรอถึงวันที่ 31 ม.ค.69 ไม่ไหวก็ไม่มีปัญหา จะให้ยุบสภาวันที่ 12 ธ.ค.68 วันเปิดสภา ผมก็พร้อมยุบ  แต่จะมีอะไรที่มันทำแล้วไม่เสร็จหลายอย่างท่านก็ต้องไปเบลม(โทษคนนั้น) จะมาโทษผมไม่ได้ เพราะผมไม่ยอม ถ้าบอกว่าให้อภิปรายแล้วให้โหวต ต่อให้อภิปรายห่วยขนาดไหนก็แพ้ และต่อให้อภิปรายดีขนาดไหน หรือตอบโต้ชี้แจงดีขนาดไหนก็แพ้.."

อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี 
20 พ.ย.68

การเร่งจังหวะทางการเมืองให้สั้นลงเช่นนี้ ไม่ได้เกิดในสุญญากาศ แต่สอดรับกับสถานการณ์ที่ฝ่ายค้านเตรียมยื่นญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจ และรัฐบาลกำลังเผชิญความเปราะบางของเสียงในสภา ภายใต้เงื่อนไขที่พรรคร่วมบางส่วนยังไม่เป็นเนื้อเดียวกัน

หัวใจของเกมการเมืองรอบนี้อยู่ที่ “อำนาจยุบสภา” ซึ่งรัฐธรรมนูญบัญญัติให้เป็นอำนาจฝ่ายนายกรัฐมนตรีในการทูลเกล้าฯ ขอพระราชทานพระราชกฤษฎีกายุบสภา

นายกฯอนุทินประกาศจุดยืนต่อสาธารณะอย่างชัดเจนว่า การใช้หรือไม่ใช้กลไกนี้เป็นดุลพินิจของตน “เพียงคนเดียว” โดยไม่จำเป็นต้องหารือกับผู้ใด ท่าทีดังกล่าวยิ่งขับเน้นให้การเมืองเดินหน้าเข้าสู่ภาวะ “สงครามจังหวะเวลา” ระหว่างฝ่ายบริหารกับฝ่ายค้าน ที่ต่างคำนวณว่าก้าวใดจะนำไปสู่การยุบสภาทันที

ขณะเดียวกัน ความคลุมเครือสำคัญยังอยู่ที่การตีความข้อจำกัดของอำนาจยุบสภา เมื่อฝ่ายค้านหนึ่งในห้าใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 151 ยื่นญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจ

นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานสภาผู้แทนราษฎร แสดงความเห็นว่า นับแต่เวลาที่ฝ่ายค้านยื่นญัตติ อำนาจนายกรัฐมนตรีในการยุบสภาควรถูก “แช่แข็ง” เพื่อป้องกันไม่ให้รัฐบาลหลีกเลี่ยงการตรวจสอบ

ขณะที่ฝ่ายกฎหมายของรัฐบาล นำโดยศาสตราจารย์ บวรศักดิ์ อุวรรณโณ เห็นว่าอำนาจดังกล่าวจะถูกระงับก็ต่อเมื่อประธานสภาตรวจสอบความครบถ้วนแล้ว “บรรจุญัตติ” เข้าสู่วาระประชุมเท่านั้น

ความแตกต่างในการตีความนี้ ทำให้ทุกก้าวเดินของฝ่ายค้าน โดยเฉพาะการเลือกใช้เวทีอภิปรายแบบใด กลายเป็นความเสี่ยงทางยุทธศาสตร์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ฝ่ายค้านถูกบีบทางเลือก ภูมิใจไทยเร่งจัดทัพเลือกตั้งก่อนเทอม

ท่ามกลางข้อถกเถียงทางกฎหมาย ฝ่ายค้านต้องเผชิญทางเลือกที่ยากระหว่างการยื่นอภิปรายไม่ไว้วางใจตามมาตรา 151 ซึ่งมีผลลงมติ และการใช้มาตรา 152 เป็นการอภิปรายทั่วไปแบบไม่ลงมติ สัญญาณชัดจากนายกฯอนุทินคือ หากฝ่ายค้านเลือกใช้มาตรา 151 รัฐบาลพร้อม “ชิงยุบสภาทันที” ก่อนเข้าสู่การลงมติในสภา

แต่หากเป็นการอภิปรายตามมาตรา 152 รัฐบาลอาจเปิดเวทีให้อภิปรายต่อไปได้ ภายใต้เงื่อนไขที่ตนคุมจังหวะการเมืองเป็นหลัก การประกาศเงื่อนไขเช่นนี้ทำให้เครื่องมือฝ่ายตรวจสอบถูกผูกเข้ากับความเสี่ยงว่าจะถูกตอบโต้ด้วยการยุบสภาเมื่อใดก็ได้

เบื้องหลังความมั่นใจของนายกฯ ในการขู่ยุบสภาอยู่ที่การประเมิน “ความเปราะบางของเสียง” ในการลงมติ หากปล่อยให้เกิดศึกซักฟอกแบบลงมติ เสียงสนับสนุนรัฐบาลอาจไม่เป็นเอกภาพ โดยเฉพาะเมื่อพรรคร่วมบางส่วนต้องเผชิญแรงกดดันจากฐานเสียงตนเอง การจะพึ่งพาเสียงจากพรรคประชาชนที่เป็นคู่แข่งโดยตรงในสนามเลือกตั้ง ยิ่งเพิ่มต้นทุนและความเสี่ยงทางการเมือง ทางเลือก “ยุบสภา” จึงไม่ใช่เพียงการหนีศึกซักฟอก แต่เป็นการตัดความเสี่ยงที่รัฐบาลต้องอยู่ในสภาพ “ตัวประกันเสียงโหวต” ของฝ่ายการเมืองอื่น

อีกด้านหนึ่ง ความพร้อมของพรรคภูมิใจไทยต่อการเลือกตั้งก่อนครบเทอมถูกแสดงออกอย่างเป็นรูปธรรมผ่านสามมิติหลัก คือ

(1) การประกาศรายชื่อแคนดิเดตนายกรัฐมนตรี 3 คน ได้แก่ นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายเอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ และนางศุภจี สุธรรมพันธุ์ สะท้อนความพยายามสร้างภาพพรรค “พร้อมเป็นแกนนำรัฐบาล”

(2) การดึงเครือข่ายการเมืองและกลุ่มบ้านใหญ่จากหลายพื้นที่ เช่น กลุ่มมะขามหวาน กลุ่มการเมืองในโคราช สงขลา สุพรรณบุรี และกลุ่มนักการเมืองท้องถิ่นสำคัญ ทำให้เป้าหมายเพิ่มจำนวน ส.ส. จากราว 70 คนไปแตะระดับกว่า 100 คนมีน้ำหนักมากขึ้น

และ (3) การขยายฐานภาคใต้ภายใต้การนำของนายพิพัฒน์ รัชกิจประการ ที่ต่อยอดจากพื้นที่เดิมไปยังสมุทรสาคร สมุทรสงคราม ราชบุรี และเพชรบุรี ทั้งหมดสะท้อนว่าพรรคเตรียมรับมือการเลือกตั้งที่อาจมาถึง “เร็วกว่ากำหนด” อย่างเป็นระบบ

ยุทธศาสตร์ “ธันวาคม” กับตัวแปรคดี 44 สส.พรรคประชาชน

หากมองลึกลงไป การยุบสภาในเดือนธันวาคม 2568 ไม่ได้เป็นเพียงการปิดเวทีซักฟอกรัฐบาล แต่ถูกออกแบบให้ผูกโยงกับปัจจัยทางการเมืองและกฎหมายหลายชั้น เห็นได้จากอย่างน้อย 5 เหตุผลเชิงยุทธศาสตร์ ได้แก่ การลดความเสี่ยงจากบาดแผลใหม่ในศึกซักฟอก

การป้องกันความปั่นป่วนจากเสียงโหวตที่ไม่เป็นเอกภาพในพรรคร่วม การจู่โจมในช่วงที่คู่แข่งสำคัญยังไม่เปิดตัวแคนดิเดตนายกฯ อย่างชัดเจน การจัดวางโยกย้ายข้าราชการ

โดยเฉพาะโผแต่งตั้งตำรวจระดับผู้กำกับและผู้บังคับบัญชาช่วงปลายปี ให้เรียบร้อยก่อนเข้าสู่โหมดเลือกตั้ง และการผูกจังหวะเวลาระหว่างยุบสภากับคดีสำคัญของคู่แข่งทางการเมือง

ในบรรดาปัจจัยทั้งหมด “คดี 44 สส.(พรรคก้าวไกล)” กลายเป็นตัวแปรสำคัญที่สุดในมิติยุทธศาสตร์ เมื่อคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) อยู่ระหว่างพิจารณาคดีกรณีเข้าชื่อเสนอแก้ไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยมีแนวโน้มจะชี้มูลและส่งเรื่องให้ศาลฎีกาพิจารณาในช่วงเวลาใกล้เคียงกันกับหน้าต่างยุบสภาเดือนธันวาคม

หากศาลฎีการับฟ้อง ผู้ถูกกล่าวหาจะต้องหยุดปฏิบัติหน้าที่ทันที ส่งผลโดยตรงต่อขีดความสามารถในการทำงานการเมืองและหาเสียงของพรรคประชาชน ซึ่งเป็นฐานหลักเดิมของ สส. กลุ่มนี้

ในภาพใหญ่ การยุบสภาที่ผูกเข้ากับคดี 44 สส. ทำให้สนามเลือกตั้งรอบใหม่มี “สมการเริ่มต้น” ที่เปลี่ยนไป พรรคภูมิใจไทยซึ่งเตรียมทัพไว้ล่วงหน้าจะลงสนามในฐานะพรรคที่ยังคงมีโครงสร้าง สส.ครบถ้วนและแคนดิเดตนายกฯ พร้อมต่อสู้

ขณะที่พรรคประชาชนอาจต้องเผชิญความไม่แน่นอนสูงจากการขาดแกนนำพื้นที่ และต้องปรับยุทธศาสตร์รับมือกับข้อจำกัดทางกฎหมายไปพร้อมกับการหาเสียง

การเมืองไทยจึงกำลังเดินเข้าสู่ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อที่จังหวะยุบสภา มิได้เป็นเพียงการกำหนดวันเลือกตั้ง แต่เป็นการกำหนด “เงื่อนไขตั้งต้น” ของดุลอำนาจใหม่ทั้งระบบ

เกมยุบสภาเดือนธันวาคมจึงเป็นยุทธศาสตร์เชิงรุกที่ผูกโยงอำนาจนายกฯ การจัดทัพพรรคภูมิใจไทย และคดี 44 สส.พรรคประชาชน เข้าด้วยกัน เพื่อออกแบบสมการเลือกตั้งใหม่และกำหนดดุลอำนาจการเมืองไทยรอบหน้าให้เด่นชัด

เรียบเรียง : อมรเดช ชูสุวรรณ บรรณาธิการข่าวการเมือง
ที่มา : เนชั่นอินไซต์ (คลิ๊กชม)