ก้าวไกล ห่วง แจกเงินดิจิทัล เพิ่มอำนาจเหนือตลาด ค้าปลีกรายใหญ่ กระทบรายย่อย

วันที่ 31 ก.ค. มีการประชุมสภาผู้แทนราษฎร นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา นายปดิพัทธ์ สันติภาดา รองประธานสภาคนที่1 ร่วมทำหน้าที่เป็นประธานการประชุม มีวาระพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2567 วงเงิน 1.22 แสนล้านบาท ในวาระสองและวาระสาม 

ในการพิจารณาวาระสอง เป็นการพิจารณารายมาตรา ตามที่คณะกรรมาธิการ(กมธ.)วิสามัญพิจารณาเสร็จแล้ว
 

นายพิชัย ชุณหวชิร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการการคลัง ในฐานะประธาน กมธ.วิสามัญ ชี้แจงว่า กมธ.พิจารณาร่าง พ.ร.บ.ดังกล่าว ที่พิจารณาระหว่างวันที่ 19 - 25 ก.ค. เป็นการพิจารณางบกลาง ในส่วนรายจ่ายเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตประชาชนและกระตุ้นเศรษฐกิจ ผ่านโครงการเติมเงิน 10,000บาท ผ่านโครงการดิจิทัลวอลเล็ต และยินดีชี้แจงข้อซักถามในทุกมาตรา

เมื่อพิจารณามาถึง มาตรา 3 วงเงินงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติม วงเงิน 1.22 แสนล้านบาท นายนพณัฐ มีรักษา กมธ.พรรคก้าวไกล สงวนความเห็น การตราร่าง พ.ร.บ.ดังกล่าว มีปัญหาข้อกฎหมายที่สำคัญ เรื่องเหตุผลและความจำเป็นในการตราร่าง พ.ร.บ. มีความจำเป็นระหว่างปีงบประมาณ หรือภายในวันที่ 30 ก.ย.นี้ หรือไม่ คำถามคือ ครม.มีความจำเป็นอะไร ถ้าคำตอบคือเพื่อหาเงินไปใช้กับโครงการดิจิทัล ต้องทราบด้วยว่าโครงการจะเริ่มแจกเงินในไตรมาสแรกของปีงบประมาณรายจ่าย พ.ศ.2568 ทุกฝ่ายทราบดีไม่ได้แจกในปีงบประมาณนี้ ดังนั้น ย่อมไม่มีความจำเป็นใดที่จะต้องร่างงบเพิ่มเติมในปี 2567 จึงทำให้การร่างกฎหมายนี้ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และ พ.ร.บ.ว่าด้วยการเงินการคลังของรัฐ
 

ขณะที่นายวีระยุทธ กาญจน์ชูฉัตร ในฐานะกรรมาธิการเสียงข้างน้อย ในสัดส่วนพรรคก้าวไกล ขอสงวนความเห็น อภิปรายว่า หลังการควบรวมธุรกิจครั้งใหญ่ในปี 2563 การรวมธุรกิจมูลค่ากว่า 3.3 แสนล้านบาท แม้การควบรวมกิจการดังกล่าว จะได้รับอนุญาตจากคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (กขค.) แต่มีคณะกรรมการ 3 คน คัดค้าน โดยยกตัวเลขดัชนี HHI ที่ชี้วัดสถานะการแข่งขันในตลาด

ตามหลักสากลการเปลี่ยนแปลงเพียงแค่ 100 หน่วย น่ากังวลแล้ว แต่มีการเปลี่ยนแปลงถึง 1,400 หน่วย กขค. เสียงข้างน้อยเห็นว่า การรวมธุรกิจดังกล่าวจะทำให้เกิดโอกาสการผูกขาดหรือครอบงำทางเศรษฐกิจได้ เพราะผู้ขออนุญาตควบรวมมีสถานะเป็นผู้ผลิตสินค้าสำคัญหลายประเภท ทั้งสินค้าเกษตรพื้นฐาน เกษตรแปรรูป สินค้าอุปโภคบริโภคที่จำเป็นต่อการดำรงชีพในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ปัจจัยนี้จะทำให้ผู้ขออนุญาตควบรวมมีอำนาจเหนือตลาดสูงจนครอบงำเศรษฐกิจการค้าของประเทศได้ง่าย และทำให้ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคมสูงขึ้น

หากเป็นมาตรฐานสากล การรวมธุรกิจที่เพิ่มอำนาจเหนือตลาดระดับนี้ อย่างต่ำที่สุดต้องมีโทษปรับหรือบังคับให้มีการถ่ายโอนร้านค้าบางส่วน การแข่งขันในตลาดจะได้ไม่น้อยลงไปกว่าเดิม และต้องมีการเฝ้าระวังไม่ให้มีการกระจุกตัวเพิ่มขึ้นอีก ที่เป็นตลกร้ายคือผ่านไป 4 ปีหลังการควบรวม นโยบายของรัฐบาลกลับกำลังจะเพิ่มอำนาจเหนือตลาดให้กับผู้ค้าปลีกรายใหญ่ โดยผู้ดำเนินโครงการดิจิทัลวอลเล็ตไม่ได้สนใจศึกษาผลกระทบของนโยบายนี้ที่จะมีต่อการแข่งขันในตลาดค้าปลีกให้รอบคอบ

นายวีรยุทธ อภิปรายว่า แม้จะยังไม่อาจสรุปได้ว่า โครงการดิจิทัลวอลเล็ตจะเพิ่มอำนาจเหนือตลาดให้แก่ร้านค้าปลีกรายใหญ่แค่ไหน จะลดอำนาจต่อรองของซัพพลายเออร์และผู้ผลิตหรือไม่ จะเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภคไปอย่างไร จะส่งผลต่อราคาและคุณภาพสินค้าในระยะยาวมากน้อยเพียงใด หากเป็นไปได้ อยากให้รัฐบาลประเมินผลกระทบของโครงการต่อตลาดค้าปลีก ค้าส่งไว้ล่วงหน้า ออกแบบโครงการให้เอื้อต่อการกระจายรายได้ ใช้เงินเพื่อเพิ่มโอกาส ต่อลมหายใจให้ผู้ผลิตไทยที่กำลังย่ำแย่ในขณะนี้ 

"หากไม่ทันแล้ว ควรมีการเตรียมความพร้อมในการจัดเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบ จัดทำโดยตัวกลางที่น่าเชื่อถือ เก็บข้อมูลธุรกรรมแยกรายพื้นที่ แยกประเภทสินค้า แยกประเภทร้านค้า มีศูนย์รับเรื่องร้องเรียนที่คอยเฝ้าระวังพฤติกรรมการค้าที่ไม่เป็นธรรมที่อาจเกิดระหว่างโครงการ การมีบรรทัดฐานด้านการแข่งขันไม่เพียงช่วยการันตีว่าผู้บริโภคจะได้รับสินค้าที่มีราคาและคุณภาพดีที่สุดจากตลาดเท่านั้น แต่จะเป็นเสมือน ผนังทองแดงกําแพงเหล็ก ให้ธุรกิจไทยสามารถยืนพิงได้ ในเวลาที่กระแสการแข่งขันจากต่างชาติเชี่ยวกรากขึ้นเรื่อยๆ"นายวีระยุทธกล่าว

สำหรับการอภิปรายดังกล่าว มีเนื้อหาทั้งหมด 6 มาตรา ในวาระ2 เป็นการพิจารณารายมาตรา เมื่อแล้วเสร็จ มีการลงมติรายมาตรา จากนั้น จะมีการสอบถามมติที่ประชุม เพื่อลงมติในวาระ3 ทั้งฉบับ