คนไทยไม่ได้มาจาก ‘เทือกเขาอัลไต’

โดย...ทีมข่าวในประเทศโพสต์ทูเดย์

“คนไทยไม่ได้มาจากเทือกเขาอัลไตหรอก แต่อยู่กันแถวๆ นี้ จงภูมิใจเถอะว่าเราเป็นเจ้าของพื้นที่แห่งประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ผู้บัญชาการทหารบก (ผบ.ทบ.) - 18 ต.ค. 2554

“ใครเป็นจีนมั่งนะ จีนทุกคนละใช่ไหม จะคล้ำหน่อยก็จีน เดินทางมาจากเทือกเขาอัลไตไม่ใช่หรือ” พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี - 18 ก.พ. 2558

แนวคิดคนไทยมาจาก “เทือกเขาอัลไต” ถูกอ้างขึ้นครั้งแรกในหนังสือ The Tai Race : The Elder Brother of the Chinese เมื่อปี 2450 โดยมิชชันนารีชาวอเมริกันนามว่า วิลเลียม คลิฟตัน ดอดด์

“ไทยเป็นเชื้อสายมองโกล และเป็นชาติเก่าแก่กว่าฮีบรูและจีน บ้านเกิดเมืองนอนอยู่แถบเทือกเขาอัลไต”

21 ปีต่อมา หรือในปี 2471 ขุนวิจิตรมาตรา หรือ สง่า กาญจนาคพันธุ์ ได้สนับสนุนแนวคิดเดียวกันนี้ผ่านหนังสือหลักไทย

“แหล่งกำเนิดของชนชาติไทยอยู่บริเวณเทือกเขาอัลไตของเอเชียกลาง ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของพวกมองโกลด้วยกัน”

แนวคิด “เทือกเขาอัลไต” สืบสานขยายต่อเรื่อยมาจากรุ่นสู่รุ่น แต่ดูเหมือนว่าที่ค่อนข้างจะมีอิทธิพลและถูกผลิตซ้ำทางความคิดเป็นอย่างมากก็คือ “แผนที่ภูมิศาสตร์” ของ ทองใบ แตงน้อย ซึ่งเขียนขึ้นโดยอ้างอิงข้อมูลเดิมของ “ขุนวิจิตรมาตรา”

นั่นเพราะกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) นำมาบรรจุไว้ในแบบเรียนสมัยหลวงวิจิตรวาทการ ยุคจอมพล ป.พิบูลสงคราม แต่ปัจจุบันได้ยกเลิกไปแล้ว

“มีการศึกษากันว่าภูเขาอัลไต ซึ่งมันอยู่มองโกเลียติดพรมแดนรัสเซียนั้นไกลมาก อยู่ในเขตที่เป็นเขตหนาวมากๆ นักวิชาการศึกษาแล้วไม่มีร่องรอยของคนไทยอยู่ที่นั่น และแบบเรียนที่ว่าคนไทยมาจากภูเขาอัลไตก็ถูกยกเลิกไปแล้ว”ศ.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์

“ระยะทางจากเทือกเขาอัลไตถึงประเทศไทยอยู่ห่างกันมาก และคนไทยอาจไม่สามารถรอดชีวิตได้จากการเดินทางผ่านทะเลทรายโกบี” ศ.ขจร สุขพานิช นักประวัติศาสตร์ไทย ซึ่งมีบทบาทสำคัญในช่วงปี 2500-2510 

“คนไทยไม่ได้มีเชื้อสายมาจากจีนหรือมองโกล เพราะรากศัพท์ที่แตกต่างกัน” ศ.พอล เค.เบเนดิกต์ นักภาษาศาสตร์เชิงประวัติ ชาวอเมริกัน

“เราไม่มีศัพท์ที่บอกให้รู้ว่าเรามาจากเทือกเขาอัลไต เพราะไม่มีศัพท์คำว่าหิมะเลย มีแต่คำว่า กล้วย อ้อย ควาย นา ฯลฯ บ่งบอกว่าอยู่ในเขตร้อนชื้น” สุวัฒนา เลี่ยมประวัติ คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

สอดคล้องกับหลักฐานที่ ศ.นพ.สุด แสงวิเชียร แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางกายวิภาค ขุดพบโครงกระดูกยุคหินใหม่อายุประมาณ 4,000 ปี บริเวณ จ.กาญจนบุรี ซึ่งมีลักษณะสำคัญตรงกับโครงกระดูกของคนไทยในปัจจุบัน น่าเชื่อว่าโครงกระดูกที่พบนั้นเป็นโครงกระดูกของคนไทย

จึงน่าเป็นไปได้ว่า ถิ่นกำเนิดเดิมของคนไทย คือบริเวณที่เป็นประเทศไทยในปัจจุบัน ไม่ได้อพยพโยกย้ายมาจากที่ไหนเลย

เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายความว่า คนไทยไม่ได้มาจากเทือกเขาอัลไต เนื่องจากหลักฐานทางโบราณคดีและทางพันธุกรรมบอกว่ามีกลุ่มคนหลายกลุ่ม ที่อยู่
ในแดนสุวรรณภูมินี้มานานแล้วตั้งแต่ก่อนยุคสุโขทัย และมีการอพยพเคลื่อนย้าย ผสมปนเปกันอยู่ตลอด

แนวคิดเรื่องคนไทยอพยพมาจากเทือกเขาอัลไตเมื่อ 6,000 ปีก่อน แล้วมาอยู่แถวลุ่มแม่น้ำแยงซี ก่อนจะถูกตีถอยร่นมาทางสุวรรณภูมินั้น มาจากงานเขียนของขุนวิจิตรมาตรา แต่ปัจจุบันไม่ได้รับการยอมรับแล้ว เหตุผลสำคัญคือ การที่เทือกเขาอัลไตนั้นอยู่ถึงสุดเขตประเทศมองโกเลีย ห่างไกลจากประเทศไทยมาก

“แนวคิดที่ผมค่อนข้างเห็นด้วยมากกว่านั้น สรุปโดยอาจารย์สุจิตต์ วงษ์เทศ ไว้ว่า คนไทยได้อาศัยอยู่ในดินแดนประเทศไทยปัจจุบันมาเป็นเวลาช้านานแล้ว โดยเกิดจากการรวมตัวกันของแคว้นต่างๆ เข้าด้วยกันจนเป็นประเทศเดียวกัน เนื่องจากวัฒนธรรมพื้นฐานที่คล้ายคลึงกัน และการที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดียเหมือนกัน โดยถือว่าคนที่พูดภาษาที่คล้ายคลึงกันเป็นบรรพบุรุษทางวัฒนธรรมอันก่อให้เกิดพัฒนาการมาเป็นคนไทยในปัจจุบัน” เจษฎา ระบุ

สุจิตต์ วงษ์เทศ ผู้ก่อตั้งนิตยสารศิลปวัฒนธรรม และนักค้นคว้าทางประวัติศาสตร์โบราณคดี บรรยายให้หัวข้อ “วรรณกรรมไทยมาจากไหน” เมื่อปี 2556 ตอนหนึ่งว่า ทุกวันนี้ประวัติศาสตร์และวรรณคดีไทยยังเป็น 2 วิชาที่ฝ่ายชนชั้นนำพยายามยึดกุมความรู้ไว้ตามที่ตนต้องการ ไม่พยายามเปิดให้มีการชำระหรือโต้เถียงอย่างเสรี ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญต่อพลังแห่งการสร้างสรรค์

“ความรู้ที่ว่าคนไทยอพยพมาจากเทือกเขาอัลไต เป็นชุดความรู้ที่ถูกเน้นย้ำอย่างชัดเจนในช่วงรัฐบาล จอมพล ป.พิบูลสงคราม โดยเป็นการหยิบเอามาจากข้อเขียนของขุนวิจิตรมาตราที่เขียนไว้หนังสือหลักไทย ซึ่งเป็นหนังสือที่แต่งขึ้นเพื่อส่งเข้าประกวดหนังสือดีเด่นประจำปี 2471 โดยไม่ได้ยึดโยงจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ใดๆ แต่เป็นการใช้แนวคิดที่เชื่อกันว่ากลุ่มชนที่เจริญหรือชาวอารยันต้องมีที่มาจากทิศเหนือเท่านั้น” สุจิตต์ อธิบาย

ข้อมูลทั้งหมดโต้แย้งความเชื่อที่ว่าคนไทยมาจาก “เทือกเขาอัลไต”