ยกระดับสู่ก่อการร้ายจับทักษิณง่ายจริงหรือ?

แม้จะมีคำเรียกว่าเป็นการก่อการร้ายเหมือนกัน แต่คำจำกัดความที่มีผลโดยตรงต่อการดำเนินการใดๆ ทางกฎหมาย กลับแตกต่างกันออกไป

โดย...ทีมข่าวต่างประเทศ

ในที่สุดศาลอาญาก็ได้อนุมัติออกหมายจับ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ในข้อหา “ก่อการร้าย” ปิดฉากข้อสงสัยของหลายฝ่ายที่ไม่แน่ใจระหว่างสถานะผู้ต้องสงสัยอาชญากร หรือผู้ต้องสงสัยก่อการร้าย ของอดีตนายกรัฐมนตรี

กษิต ภิรมย์ รมว.ต่างประเทศ ได้เปิดเผยเมื่อวันที่ 25 พ.ค. ว่า กำลังรอเรื่องจากสำนักงานอัยการสูงสุด ก่อนที่จะดำเนินการผ่านช่องทางของสถานทูตต่างชาติในไทย และตำรวจสากล (อินเตอร์โพล) เพื่อประสานความร่วมมือในการติดตามจับกุมกลับมาดำเนินคดีในประเทศ

นับเป็นการประกาศให้โลกได้รับรู้อย่างเป็นทางการว่า พ.ต.ท.ทักษิณ มีสถานะเป็น (ผู้ต้องหา) ก่อการร้าย ตามกระบวนการยุติธรรมของไทยเรียบร้อยแล้ว ซึ่งเป็นการยกระดับความรุนแรงจากอาชญากร (Criminal) เป็นผู้ก่อการร้าย (Terrorist) จากความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ที่มีการแก้ไขเพิ่มเติมความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้ายในปี 2546 ซึ่งเป็นฐานความผิดที่บรรดาชาติตะวันตกให้ความสนใจมากที่สุดเรื่องหนึ่ง นับตั้งแต่สหรัฐประกาศสงครามต่อต้านการก่อการร้าย (War on Terror) ในปี 2534

อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายรัฐมนตรี เองก็ให้ความเห็นถึงเรื่องนี้ว่า การที่ศาลอนุมัติออกหมายจับในฐานะผู้ต้องหาก่อการร้าย จะทำให้การทำงานกับต่างชาติชัดเจนขึ้นและมีอุปสรรคน้อยลง เพราะความผิดฐานก่อการร้ายนั้นมีความชัดเจนในตัวเอง และทางสากลให้ความสำคัญ ทำให้การทำความเข้าใจกับต่างประเทศได้ง่ายกว่า

ทว่าปฏิกิริยาเบื้องต้นที่ต่างชาติมีต่อการยกระดับของไทยครั้งนี้ ต้องเรียกว่า “เงียบผิดคาด”

ภาพประกอบข่าว

โดยเฉพาะฝรั่งเศส ซึ่งเป็นถึงที่ตั้งของสำนักงานใหญ่อินเตอร์โพล ในกรุงปารีสนั้น แบร์กนารด์ วาเลโร โฆษกกระทรวงการต่างประเทศฝรั่งเศส ระบุเพียงห้าม พ.ต.ท.ทักษิณ เคลื่อนไหวทางการเมืองในประเทศเท่านั้น หาได้พูดถึงเรื่องความร่วมมือจับกุมผู้ต้องหาก่อการร้ายรายนี้แต่อย่างใด

ขณะที่ฝ่ายผู้บัญชาการตำรวจของมอนเตเนโกร วูจาดิน เวลโจวิช ก็ปัดไม่ได้รับหมายจับใดๆ จากทางการไทย แต่หากได้รับจริง ก็ระบุว่าทางตำรวจจะกระทำไปตามหน้าที่

ไม่ต้องพูดถึงสหรัฐ ที่แน่นอนว่า (ยัง) ไม่มีความเห็นใดๆ ในเรื่องผู้ต้องหาก่อการร้ายที่ชื่อ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ออกมา

เพราะในทางปฏิบัติจริงแล้ว ความหมายของการก่อการร้ายในระดับสากล ต่างก็มีความหมายที่ต่างกันออกไปในแต่ละประเทศ และยากที่จะหาคำจำกัดความร่วมกัน

คำจำกัดความของการก่อการร้ายในกลุ่มสหภาพยุโรป (อียู) ระบุว่า เป็น “การกระทำความผิดทางอาญาอย่างร้ายแรงต่อบุคคลหรือทรัพย์สิน ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรงต่อประเทศ หรือหน่วยงานระหว่างประเทศ ภายใต้ความตั้งใจที่จะคุกคามประชาชน หรือบังคับขู่เข็ญให้รัฐบาลหรือหน่วยงานระหว่างประเทศ กระทำหรือไม่สามารถกระทำการใดๆ ได้ หรือสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงต่อเสถียรภาพทางการเมือง รากฐานของประเทศ เศรษฐกิจ หรือโครงสร้างทางสังคมในประเทศใดประเทศหนึ่ง หรือองค์กรระหว่างประเทศแห่งใดแห่งหนึ่ง”

ทว่าในประเทศอินเดียนั้น ความหมายกลับต่างกันออกไป คำจำกัดความของการกระทำที่ถือเป็นการก่อการร้าย ก็ไม่ต่างอะไรกับ “การก่อสงคราม”

ขณะที่ในสหรัฐประเทศที่นับว่าตื่นตัวกับปัญหาการก่อการร้ายมากที่สุด กับการประกาศสงครามต่อต้านการก่อการร้ายหลังเหตุวินาศกรรม 11 ก.ย. 2001 ที่ขีดวงให้ทั่วโลกเลือกข้างว่า จะเป็น มิตร หรือ ศัตรู กับสหรัฐ ก็ยังมีคำจำกัดความของการก่อการร้ายเองที่ต่างกันออกไประหว่าง การก่อการร้ายสากล (International Terrorism) และการก่อการร้ายภายใน (Domestic Terrorism)

จากเว็บไซต์ของมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์นั้น ระบุเอาไว้ว่า การก่อการร้ายภายในนั้น หมายถึงการกระทำที่เกี่ยวกับพฤติการณ์ที่เป็นอันตรายต่อชีวิตมนุษย์ ซึ่งฝ่าฝืนหลักกฎหมายอาญาสหรัฐ หรือกฎหมายอาญาของแต่ละรัฐ ซึ่งมีการคุกคามขู่เข็ญพลเรือน มีการคุกคามขู่เข็ญรัฐบาลจนส่งผลต่อนโยบายของรัฐ หรือมีการทำลายล้าง ลอบสังหาร หรือลักพาตัว จนส่งผลกระทบต่อการดำเนินการของรัฐ

เป็นการจำกัดความที่แยกออกมาจากการก่อการร้ายระหว่างประเทศ ที่ส่งผลกระทบต่อประเทศที่ 3 หรือองค์กรระหว่างประเทศอื่นๆ ซึ่งหากจะมองภาพให้ง่ายนั้น ก็ต้องยกตัวอย่างของ “โอซามา บิน ลาเดน” ผู้นำเครือข่ายก่อการร้ายอัลกออิดะห์ ที่ไม่ได้บงการการโจมตีในสหรัฐเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีเส้นทางเครือข่ายก่อการร้ายและพฤติการณ์ที่เป็นการก่อการร้ายในปากีสถาน อัฟกานิสถาน และประเทศอื่นๆ ด้วย

เห็นได้ชัดว่า แม้จะมีคำเรียกว่าเป็นการก่อการร้ายเหมือนกัน แต่คำจำกัดความที่มีผลโดยตรงต่อการดำเนินการใดๆ ทางกฎหมาย กลับแตกต่างกันออกไป

ขณะเดียวกันก็ต้องไม่ลืมว่า อินเตอร์โพล หรือตำรวจสากล ที่ทางการไทยเตรียมประสานงานเรื่องหมายจับผู้ต้องหาก่อการร้ายที่เป็นอดีตนายกรัฐมนตรีนั้น ก็มี “ขอบเขตอำนาจ” ที่จำกัดแตกต่างกันออกไปในแต่ละประเทศเช่นกัน ตามแต่ละข้อตกลงที่อินเตอร์โพลมีกับประเทศนั้นๆ ซึ่งอาจไม่แตกต่างจากสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนที่ไทยจะขอประสานให้ส่งตัวได้ ก็ต่อเมื่อมีการทำสนธิสัญญาดังกล่าวกับประเทศนั้นๆ

นอกจากนี้ คงต้องยอมรับด้วยว่า ภาพลักษณ์ของผู้ต้องหาก่อการร้ายอย่าง พ.ต.ท.ทักษิณ นั้น แตกต่างกันมากอย่างผู้ต้องหาก่อการร้ายในคุกกิตโม อ่าวกวนตานาโม ในคิวบา หรือผู้ต้องหาก่อการร้ายเครือข่ายเจมาห์ อิสลามิยาห์ (เจไอ) ในอินโดนีเซีย

การยกระดับ พ.ต.ท.ทักษิณ เป็นผู้ต้องหาก่อการร้าย จึงอาจมีนัยในเชิงของ “ข่าวสาร” ที่เผยแพร่อย่างหวือหวาออกไปทั่วโลก มากกว่าผลตอบรับในเชิงรัฐ ที่แต่ละชาติก็อาจคิดไม่เหมือนกันกับไทยแลนด์