ความสวยไม่ยั่งยืน

ในพุทธกาล เมืองเวสาลี หรือไพศาลี ถือเป็นเมืองที่กว้างใหญ่ไพศาลสมชื่อ เศรษฐกิจการค้าขายรุ่งเรือง มีพ่อค้าต่างเมืองเดินทางมาติดต่อค้าขายคับคั่ง แต่เชื่อไหมครับ มีเรื่องหนึ่งที่แปลกประหลาดจนผมเองก็ไม่อยากเชื่อ ว่ามันเป็นความภาคภูมิใจของชาวเมืองนี้ได้อย่างไรกัน ...อะไรหรือ?

หญิงงามเมือง ชื่อ “อัมพปาลี” คือ ความภาคภูมิใจของชาวเมืองไพศาลี ซึ่งผมว่าคงไม่ใช่ทุกคนที่ภาคภูมิใจแน่นอน นางเป็นหญิงสาวผู้เลอโฉม ผิวพรรณผุดผ่องเฉิดฉาย สัมผัสนุ่มนวล ชายใดเห็นเป็นหลงใหล ความสามารถของนาง คือ ฟ้อนรำ ขับร้องเก่ง หาผู้ใดเทียบยาก บุคคลใดที่มีความต้องการพานางไปร่วมอภิรมย์ด้วย ต้องจ่ายค่าตัวคืนละ 50 กหาปณะ

ครั้งหนึ่ง พวกพ่อค้าจากกรุงราชคฤห์ได้ไปทำธุรกิจที่เมืองไพศาลี ซึ่งรู้อยู่แล้วว่า เมืองไพศาลีรุ่งเรือง เพราะมีนางอัมพปาลีเป็นหญิงงามเมือง พวกเขาจึงพากันเข้ามาเฝ้าและกราบทูลพระเจ้าพิมพิสารถึงความเจริญรุ่งเรืองของไพศาลี มิวายที่กราบถวายบังคมว่า ไพศาลีมีนางอัมพปาลี เมืองราชคฤห์ของข้าพระองค์ควรจะมีหญิงงามเมืองอย่างเธอบ้าง

ถ้าเป็นอย่างนี้ก็จงไปดูว่ากุมารีคนไหนที่มีลักษณะงดงามและมีคุณสมบัติเช่นนั้น แล้วตั้งให้นางเป็นหญิงงามเมืองเถิด

ในขณะนั้นในเมืองราชคฤห์มีกุมารีคนหนึ่งชื่อ สารวดี เป็นหญิงผู้เลอโฉมมากไม่แพ้อัมพปาลีแห่งไพศาลี พวกพ่อค้าชาวกรุงราชคฤห์จึงได้ตั้งสารวดีเป็นหญิงงามเมืองกลางกรุงราชคฤห์ โดยค่าตัวของนางคืนละ 100 กหาปณะ แต่ต่อมาโชคไม่ดี สารวดีเกิดตั้งท้อง คนแรกเป็นชาย ก็จ้างให้คนเอาไปทิ้ง เพราะไม่สามารถสืบต่ออาชีพได้ คนที่สองเป็นหญิง ดีใจสุดขีดจึงได้เลี้ยงเอาไว้สืบอาชีพตามตน ตั้งชื่อลูกว่า “สิริมา” แปลว่า ผู้งดงาม

เมื่อสิริมาโตขึ้นมานางสวยมาก เป็นที่ปรารถนาของชายหนุ่มทั้งหลาย ต่อมาได้รับตำแหน่งสืบทอดจากสารวดีผู้เป็นแม่ ซึ่งต้องคอยรับแขกที่เป็นระดับเศรษฐี เพราะค่าตัวของเธออยู่ที่วันละ 1,000 กหาปณะ สร้างความร่ำรวยให้นาง

ช่วงหนึ่งชีวิตของสิริมาได้ทำผิดต่อนางอุตตรา หญิงที่ใฝ่ในพระพุทธศาสนาที่จ้างนางให้ไปปรนนิบัติสามีของตน แล้วสิริมากลับแสดงตัวเป็นเจ้าของในสามีของอุตตรา ถึงขั้นคิดร้ายต่อนางอุตตราด้วยการราดน้ำมันร้อนลงที่ตัวของอุตตรา

แต่น้ำมันร้อนๆ นั้นไม่ระคายผิวนางอุตตรา เพราะนางใช้วิธีแผ่เมตตาให้สิริมา จนสุดท้ายสิริมาคิดกลับตัวกลับใจหันมาทำบุญเฉกเช่นเดียวกับนางอุตตรา ประกาศตนเป็นอุบาสิกานับถือพระรัตนตรัยและนางได้บรรลุโสดาบัน จากนั้นเงินที่ได้มาจากการขายเรือนร่าง นำไปซื้อของทำบุญโดยถวายทานแด่พระพุทธเจ้าและภิกษุสงฆ์เป็นประจำ

ต่อมาวันหนึ่งมีภิกษุรูปหนึ่งไปรับอาหารที่บ้านนาง พอกลับมาตกตอนเย็นนั่งสนทนากับเพื่อนภิกษุด้วยกันรูปหนึ่งถามขึ้นว่า วันนี้ท่านไปรับอาหารบิณฑบาตที่บ้านใด

“ที่บ้านโยมสิริมา” ภิกษุรูปนั้นตอบ

“อาหารดีไหม”

“ดีมาก แต่ที่สำคัญกว่านั้น คือ นางสวยเหลือเกิน การได้มองดูนางดีกว่าไทยธรรมของนางซะอีก ท่านลองคิดดูว่าจะเลิศสักปานใด ปาก จมูก คอ มือ เท้าของนางดูงามละเมียดละไมไปหมด”

ภิกษุรูปนั้นได้ฟังเพื่อนเล่าก็กระหายใคร่จะได้เห็นนาง จึงบอกเพื่อนไปว่า พรุ่งนี้จะไปรับอาหารบิณฑบาตที่บ้านนาง พอถึงตอนเช้าก็ไป เผอิญวันนั้นนางป่วยกะทันหันจึงให้สาวใช้จัดแจงหาอาหารและไปถวายแทน หลังถวายเสร็จนางอยากไหว้พระจึงให้สาวใช้ประคองตัว

พอพระหนุ่มเห็นเท่านั้น ทั้งที่นางยังเดินสั่นๆ เพราะเป็นไข้ ก็ต้องตะลึงในความงามพลางคิดไปว่า โอ้ กำลังจับไข้อยู่ ยังงามถึงปานนี้ ในเวลาไม่เจ็บป่วยประดับประดาด้วยสรีราภรณ์จะงามขนาดไหน

ขณะนั้นเองกิเลสที่ท่านเคยสั่งสมไว้หลายก็ฟูขึ้นประหนึ่งถูกแรงลม มีจิตจดจ่อในสิริมาไม่สามารถฉันอาหารใดๆ ได้เลย พอกลับเอาจีวรคลุมตัวนอนคิดถึงแต่สิริมา แม้เพื่อนจะอ้อนวอนให้ฉันก็ไม่เอาท่าเดียว ขอให้ได้เห็นสิริมาก็พอ

ปรากฏว่าเย็นวันนั้นนางสิริมาเสียชีวิต พระศาสดาทรงทราบเรื่องการตายของสิริมาและเรื่องภิกษุผู้หลงใหลในรูปของสิริมาด้วย ทรงเห็นโอกาสที่จักแสดงสัจธรรมและอุบายสอนภิกษุรูปนั้น จึงทรงรับสั่งกับพระเจ้าพิมพิสารให้รักษาศพสิริมาในป่าช้า อย่าให้กาและสุนัขกัดกิน

ถึงวันที่ 4 สรีระก็ขึ้นพอง น้ำเหลืองไหลเยิ้มส่งกลิ่นเหม็น พระราชาก็ประกาศให้คนไปดู ถ้าใครไม่ไปต้องถูกปรับเงิน 8 กหาปณะ พระพุทธเจ้าและภิกษุสงฆ์ก็มาด้วย ภิกษุนั้นพอทราบว่าจะไปดูสิริมา ก็รีบลุกทันใดและขอติดตามไปด้วย แต่พอพระพุทธเจ้าตรัสว่า นั่นเรือนร่างของสิริมาเท่านั้น ก็สิ้นความรักหลงใหลในนางสิริมาทันที สำเร็จตามพุทธอุบาย

อยากจะบอกว่า ความงามภายนอกนั้นไม่จีรังยั่งยืน แต่ความงามภายในคือจิตใจบริสุทธิ์และมีวาจาน่ารักเป็นความงามถาวร ซึ่งถ้ามีสองอย่างนี้ในหญิงงามก็ยิ่งงามมากเท่านั้น แต่ถ้าคนงามไม่มีสองอย่างนี้เลย ดูยังไงก็ไม่งาม...เชื่อเหอะ