อาเซียนน่าเรียนรู้

โดย...วีรัศักดิ์ โควสุรัตน์

อาเซียนน่ารู้เวลาที่เราจินตนาการถึงประเทศต่างๆ ในอาเซียน เรามักจะนึกว่าคนบรูไนเป็นมุสลิมทั้งประเทศ แต่ที่จริงแล้ว 13% ของชาวบรูไนเป็นพุทธครับ และที่จริงชาวบรูไนที่นับถือพุทธก็มีมากกว่าชาวคริสต์ในบรูไนด้วยซ้ำ เพราะมีอยู่ 10%

ในขณะที่ลาวมีผู้นับถือพุทธ 75% นับถือผี 16% และข้อมูลทางการของลาวบอกว่า ลาวมีชุมชนมุสลิมกับเขาเหมือนกัน คือประมาณ 300 คน!

กัมพูชานั้น 95% เป็นพุทธ มีทั้งสายธรรมยุตและมหานิกายเหมือนไทยเรา แต่ที่แตกต่างคือ ทั้งสองนิกายต่างก็มีสมเด็จพระสังฆราชของตัว ดังนั้น กัมพูชาจึงมีพระสังฆราช 2 รูป

ทำให้ผมนึกถึงช่วงหนึ่งของกัมพูชาที่มีนายกรัฐมนตรีพร้อมกัน 2 คน คือช่วง พ.ศ. 2537 มีทั้ง เจ้ารณฤทธิ์ และฮุนเซน เป็นนายกรัฐมนตรี เวลาเดินทางไปประชุมระหว่างประเทศก็ไปกันทั้งคู่ เจ้าภาพจึงต้องนอนก่ายหน้าผากอยู่สักพัก เพื่อหาวิธีต้อนรับที่เหมาะสม

หันมาดูฝั่งพม่าบ้าง เรารับรู้ว่าพม่านับถือพุทธถึง 90% และไม่แปลกใจที่ยังมีผู้นับถือผีถึง 2.3% นอกจากนี้ประกอบไปด้วยนับถือคริสต์ 4% อิสลาม 3% แต่ที่แปลกก็คือ มีผู้นับถือฮินดูเพียง 0.7% ทั้งๆ ที่พม่ามีพรมแดนติดอินเดียดินแดนต้นกำเนิดศาสนาฮินดู และขนาบด้วยอาณาจักรขอม ซึ่งก็นับถือเทพของฮินดูอยู่ยาวนานหลายศตวรรษ แต่กลับเหลือศาสนิกฮินดูเพียง 0.7% จึงน่าสนใจว่าเกิดอะไรขึ้น

ในฟิลิปปินส์ เรามักเข้าใจว่าในเมื่อชาวฟิลิปปินส์พูดภาษาตากาล็อก ก็น่าจะแปลว่าเขามีเชื้อชาติตากาล็อก แต่ที่จริงแล้วมีชาวฟิลิปปินส์เพียง 28% เท่านั้นที่เป็นเชื้อชาติตากาล็อก ที่เหลือกระจายเป็นเชื้อชาติอื่นๆ อีกเยอะแยะ เช่น เซบูบ้าง บิกอลบ้าง วาเรย์บ้าง

อย่างไรก็ตาม ในแง่ของความหลากหลายของเผ่าพันธุ์ในประเทศใดประเทศหนึ่งในอาเซียนแล้ว พม่าดูจะเป็นแชมป์ เพราะมีถึง 135 เผ่าพันธุ์ แต่ถ้านับเฉพาะกลุ่มหลักแล้วจะมีเชื้อชาติพม่าเป็นกลุ่มใหญ่สุดคือ 68% ส่วนไทยใหญ่มีแค่ 8% กะเหรี่ยง 7% เป็นยะไข่ 4% มอญ 2% ทั้งนี้ยังมีพม่าเชื้อสายจีน 3% และพม่าเชื้อสายอินเดีย 2%

ตอนที่ประเทศไทยมีการขึ้นทะเบียนแรงงานต่างด้าวสัญชาติพม่าที่หลบหนีเข้าเมืองครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2545 นั้น เจ้าหน้าที่กระทรวงแรงงานเคยงงๆ เหมือนกันว่า ผู้ที่มาขึ้นทะเบียนอ้างตัวว่าเป็นแรงงานพม่า หลายคนหน้าตาเป็นแขกอินเดียดีๆ นี่เอง จึงไม่ยอมรับแจ้ง แต่เมื่อศึกษาแล้วว่าพวกเขาก็สามารถบอกถิ่นที่อยู่ของพวกเขาในพม่าได้ตรงตามภูมิศาสตร์ พูดภาษาพม่าก็ได้ด้วย ในที่สุดเจ้าหน้าที่จึงยอมจดทะเบียนให้

อีกเกร็ดหนึ่งที่ข้อมูลทางการของรัฐบาลในอาเซียนระบุก็คือ ในประเทศเวียดนามมีคนเวียดนามเชื้อชาติไทยรวมอยู่ด้วย เช่นเดียวกับในพม่า กัมพูชา ลาว และมาเลเซีย ที่ยอมรับอย่างเป็นทางการว่ามีคนเชื้อชาติไทยเกิดและอาศัยอยู่ในสังคมของเขามาเป็นเวลานานแล้ว

สรุปได้ง่ายๆ ก็คือ ถ้าเรานับเฉพาะคนเชื้อชาติไทยของเรา เราก็มีญาติกระจายอยู่รอบบ้านทั่วภูมิภาค เขาเหล่านี้ภูมิใจในความเป็นไทยที่มีในสายเลือดของเขา หลายกลุ่มไม่เพียงแต่พูดภาษาไทยได้ แต่ยังร้องเพลงชาติไทยและเคารพเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ร่วมกับเราด้วย

อ่านมาถึงบรรทัดนี้แล้ว รู้สึกอยากมองอาเซียนมากกว่าเพียงคู่ค้าและคู่แข่งไหมครับ? เพราะถ้าเราเปิดใจให้กว้างขึ้นอีกสักนิด เราจะมีเพื่อนคู่คิดอีกมากมาย